Andere Tijden Sport

In het weekend van 14 en 15 februari 1987 houdt de schaatswereld de adem in. Voor het eerst in de geschiedenis is er in een overdekt ijsstadion een wereldkampioenschap. In het gloednieuwe Thialf-stadion in Heerenveen. Worden de onaantastbaar geachte wereldrecords van de magische Sovjet-ijsbaan in het hooggelegen Alma Ata aan flarden gereden? Al vóór het eerste startschot klinkt, is de chaos in de schaatshal compleet. De organisatie heeft 16.000 kaartjes verkocht, maar zo veel mensen blijken helemaal niet in het stadion te passen. Honderden boze en verdrietige fans zien niets van het toernooi. De toeschouwers op de staantribunes staan als haringen in een ton. Creatieve supporters knutselen van naar binnen gesleept bouwmateriaal provisorische stellages, om nog iets van de strijd op het ijs te zien. Het zorgt voor levensgevaarlijke situaties. In Andere Tijden Sport stellen de fans 25 jaar later dat het een wonder is dat er geen ongelukken zijn gebeurd. Soms wordt er zo geduwd dat toeschouwers bang zijn voor een Heizeldrama. Stewards tillen kinderen uit het publiek, omdat die tegen de boarding worden gedrukt. In de schaatshal hangt een elektrische sfeer. In een oorverdovende orkaan van geluid rijdt Leo Visser op de vijf kilometer een nieuw wereldrecord. Maar er zijn ook teleurstellingen. Regerend wereldkampioen Hein Vergeer blaast zichzelf op. Nikolaj Goeljajev uit de Sovjet-Unie wint de wereldtitel allround. Bij de huldiging staat geen enkele Nederlander op het podium. De fans kan het niets schelen: het Sovjet-volkslied wordt massaal meegeneuried. Het bezorgt menig Nederlandse supporter kippenvel. Stoere mannen laten hun tranen de vrije loop. Zij hebben een magisch weekend beleefd. Met zeven verbroken wereldrecords in Thialf, het mooiste toernooi ooit. Vijfentwintig jaar na dato reconstrueert Andere Tijden Sport de schaatsrevolutie van 1987. Met coach Henk Gemser en zijn pupillen Hein Vergeer en Leo Visser. Met wereldkampioen Nikolaj Goelj. Met Rein Zwart, d

Schaatser Jan Bos droomt ervan op een dag wereldkampioen allround te worden. Hij lijkt goed op weg. In maart 1994 wordt hij in Berlijn wereldkampioen bij de junioren. Maar tot z'n stomme verbazing deelt zijn coach Leen Pfrommer hem mee dat hij het jaar erop niet naar de kernploeg gaat - die zit al vol - maar naar de opleiding sprintploeg. Bos is boos en begrijpt er niets van. Hij is de beste allrounder van de wereld in zijn leeftijdscategorie. En sprinten, dat stelt in Nederland niets voor. Uiteindelijk belandt Bos in de zomer van 1997 in de sprintploeg van Peter Mueller en dat klikt geweldig. De sprinters van Mueller willen dat jaar vooral pieken op het WK in Berlijn en op de Spelen in Nagano. De voorbereiding op het WK verloopt voor Bos echter ronduit belabberd. Hij schaatst niet lekker, omdat hij steeds met z'n schoen op het ijs komt. 'We hadden net een nieuw klapsysteem gekregen en het voelde voor mij niet goed. Ik ben gaan vergelijken en kwam erachter dat het nieuwe systeem 3mm lager was dan het oude. Ik heb toen bedacht dat er een aluminium plaatje van 3 mm tussen de schoen en het ijzer zou moeten komen om de oude hoogte terug te krijgen. Ik heb een tekeningetje gemaakt op mijn hotelkamer en dat naar m'n ouders gefaxt. Een kennis van ons heeft die plaatjes gemaakt. Ik heb ze op m'n schaatsen gemonteerd en het gevoel was meteen geweldig. Op dat moment wist ik dat ik wereldkampioen kon worden.' Na dag één gaat Bos inderdaad aan de leiding. Op de tweede dag verprutst hij z'n 500 meter. Op de laatste 1000 meter moet hij stand houden. Tegen zijn grote rivaal Jeremy Wotherspoon. Een bloedstollende rit volgt. Bos: '150 meter voor de streep wist ik dat ik wereldkampioen zou worden. Een ongelooflijk gevoel.' De eerste Nederlandse wereldkampioen sprint. En dat allemaal dankzij wat knutselwerk. Sprinten is vanaf dat moment niet langer het stiefkind van het Nederlandse schaatsen.

Motoren met banden vol spikes die met meer dan 100 kilometer per uur een glad gedweilde ijsvloer aan stukken rijden: ijsspeedway. IJsspeedway is in de jaren zeventig mateloos populair in Nederland. De races trekken tienduizenden bezoekers. De sport wordt gedomineerd door Russen, maar één van 's werelds beste ijsspeedwayrijders is een Nederlander, Roelof Thijs. Hij is de onbetwiste pionier van de ijsspeedway in Nederland Hij ziet in 1972 de eerste ijsspeedwaywedstrijd in Nederland in Assen en denkt alleen maar: 'Dat wil ik ook.' Hij blijkt een groot talent, want al snel kan Thijs zich serieus meten met de Russen en ontwikkelt hij een unieke rijstijl. Een coureur met een groot hart, die bekend staat om zijn lef en zijn tactisch inzicht. Hij wordt daardoor megapopulair, zelfs bij zijn grote rivalen, de Russen. Naast rijder was Thijs ook een soort uitvinder, altijd bezig nieuwe spikes te maken en te sleutelen aan zijn motor. Een man die alles er voor over heeft om in deze sport de beste te worden, zonder grote steun van de bond of sponsors. Maar wel met onvoorwaardelijke support van zijn vrouw Henny die bijna bij elke wedstrijd aanwezig is. De Russen hebben echter veel beter materiaal. Waar zij elke race nieuwe banden krijgen, moet Thijs vier races met één paar banden rijden. Bijna altijd is hij 'the best of the rest', maar hij wint ook races. In 1977 is hij dichtbij een wereldtitel. Hij wint de halve finale in Assen en de finale in Inzell zou een memorabele blijken. Omdat Thijs in Duitsland is geboren, wil de organisatie het Duitse volkslied laten horen, als hij het WK zou winnen. Thijs is het hier totaal niet mee eens, waarna de organisatie zich tegen hem keert. Om een onduidelijke reden wordt zijn motor afgekeurd en rijdt hij de finale op nieuwe wielen, die niet goed zijn afgesteld. Roelof Thijs eindigt uiteindelijk als achtste. Al jaren voor de perestrojka van Gorbatsjov reed Thijs achter het IJzeren Gordijn. 'Ik had zoveel ervaring in het ijsspeedway. Ik

Het verhaal over het Deense voetbalelftal dat in 1992 vanuit het niets het EK won. De Denen waren niet gekwalificeerd maar werden door de boycot van Joegoslavië acht dagen voor de eindronde toegevoegd. Spelers Peter Schmeichel, Brian Laudrup, Flemming Povlsen, Henrik Larsen en Henrik Andersen halen herinneringen op. De halve finale tegen titelverdediger Nederland vormt het hart van de uitzending. Hans van Breukelen en Marco van Basten kijken terug op een dramatische voetbalavond. Tijdens de beslissende strafschoppenserie miste Van Basten als enige en Van Breukelen slaagde er niet in een penalty te stoppen.

In de 41ste aflevering van Andere Tijden Sport staat Gerald Vanenburg, ooit 'de nieuwe Cruijff', centraal. Hij behoorde tot de Oranje-lichting die in 1988 het EK won, een unieke verzameling voetballers. En Vanenburg was misschien wel de beste, in potentie. 'Vaantje' debuteerde op zijn zeventiende in Ajax 1. De kenners keken als betoverd naar de onnavolgbare bewegingen van het wonderkind. De nieuwe Johan Cruijff diende zich aan, hoorde je al. Maar zijn fraaie erelijst ten spijt, zijn talent is nooit helemaal tot wasdom gekomen. Waarom niet?

25 juni 1988. München. Nederland verslaat de Sovjet-Unie in de EK-finale met 2-0. Bijna vijfentwintig jaar na dato staat vrijwel ieder detail van die dag nog in het collectieve geheugen gegrift. 'Dit is een goed stel, hoor!', klinkt het tijdens de huldiging uit de mond van tv-commentator Theo Reitsma. Het jaar 1988 is voor altijd het jaar van Oranje geworden. Van Nederland wisten en weten we eigenlijk alles. Van de Sovjets, onder leiding van de mysterieuze bondscoach Valeri Lobanovski, daarentegen, weten we niks. Nooit spraken de hoofdrolspelers van het laatste 'Perestrojka-team' over die dag. Voor het eerst horen we nu vanuit Sovjet-perspectief over die 25e juni 1988. Andere Tijden Sport ging naar Rusland en de Oekraïne, dook in de KGB-archieven en keek met hoofdrolspelers van het Sovjetteam en andere direct betrokkenen uitgebreid terug op de finale in München. Onder meer teammanager Michail Oshemkov en tv-commentator Vladimir Pereturin - de Theo Reitsma van de Sovjet-Unie - en spelers Aleksei Michailitsjenko en Igor Belanov spreken over die dag.

Over een maand is Londen weer het centrum van de wereld. Twee weken lang kijken miljarden mensen naar de Olympische atleten. 64 jaar geleden waren alle ogen ook op Londen gericht en in het bijzonder op één Nederlandse vrouw: Fanny Blankers-Koen. In haar acht dagen in Londen wint ze elf races en maar liefst vier gouden medailles. Andere tijden sport heeft een reconstructie gemaakt van deze Londense dagen van Fanny en stuitte tijdens de research op een sporttas vol met gelukstelegrammen en bewonderende boodschappen van over de hele wereld. De tas vol persoonlijke herinneringen was door Fanny op zolder gezet en is na 1948 nooit meer ingezien. Behalve telegrammen zitten er meer persoonlijke spullen in van Fanny. De makers vertrekken met de tas naar Engeland en gaan terug naar het Londen van 1948. Een stad die vlak na de oorlog op het nippertje klaar is voor dit grote evenement. Hoe beleefde de huisvrouw en moeder van twee kinderen deze spelen? Ze had groot succes, maar er was ook twijfel, verdriet en vooral heimwee. We spreken onder meer met Dorothy Manly, destijds de grote Engelse favoriete op de 100 m. Manly wordt op eigen bodem geklopt door de 'vliegende huisvrouw'. Ook de supporters Black Blextoon en Ronald Versnel gaan terug naar die bijzondere week in 1948.

De Limburgse bokser Arnold Vanderlyde viert grote successen in de jaren tachtig. Hij wordt drie maal Europees kampioen, acht keer Nederlands kampioen en is de eerste Nederlander sinds Bep van Klaveren (1928) die een olympische medaille wint. Maar er is een tegenstander van wie hij nooit heeft kunnen winnen: de boomlange Cubaan Felix Savón. Tijdens de Olympische Spelen van 1992 staat Arnold Vanderlyde voor de derde keer op rij in de halve finale van het olympische bokstoernooi voorzwaargewichten. Het zullen zijn laatste Spelen worden en dus is hij meer dan ooit tevoren gebrand op olympisch goud. Maar dat gebeurt niet. In de halve eindstrijd verliest hij weer van zijn Angstgegner: Felix Savón. De technische Vanderlyde delft in zijn carrière zeven keer het onderspit tegen de krachtpatser uit Havana. Wat maakte Savón onverslaanbaar voor Vanderlyde? Andere Tijden Sport brengt de twee boksers twintig jaar na de laatste klap samen op Cuba.

Het is het Koningsnummer van de Olympische Spelen. 100 meter sprinten in minder dan 10 seconden. Op zondagavond 5 augustus staat in het gloednieuwe Olympisch stadion in Londen de 100 meter sprint voor mannen op het programma. Alle ogen zijn gericht op Usain Bolt. De Jamaicaanse sprinter wil in Londen zijn Olympische titel op de 100 meter verdedigen. 24 jaar geleden werd een legendarische sprint gelopen tijdens de Olympische Spelen in Seoul. Carl Lewis tegen Ben Johnson. Johnson, net als de huidige sprintkoning Usain Bolt geboren op Jamaica, neemt het in 1988 op tegen de Amerikaanse superkampioen, Carl Lewis. In alles zijn ze elkaars tegenpolen. Lewis, de rustige, brave Christen, tegenover Johnson, de wilde, stotterende straatkat. De good guy versus de bad guy. Johnson wil maar één ding in zijn leven: de snelste man van de wereld zijn. En het lukt hem, hij laat de wereld naar adem happen met de onwaarschijnlijke tijd van 9.79. op de 100 meter sprint. Maar het wereldrecord komt niet in de boeken. Binnen 24 uur is Ben Johnson al op het vliegtuig naar huis. Hij is betrapt op doping. Andere Tijden Sport over de meest legendarische 100 meter sprint ooit, met Nederlandse getuigen zoals Nelli Cooman, Henk Kraaijenhof en Troy Douglas. En over Johnson zelf; wie was hij, waar is hij, wat doet hij nu?

Op de allerlaatste dag van de Olympische Spelen van 2000 in Sydney schrijft Jeroen Dubbeldam met zijn paard De Sjiem geschiedenis. Voor het eerst behaalt een Nederlandse ruiter individueel goud op het onderdeel springen. Heel Nederland kent nu de mooie schimmel en zijn ruiter. De Sjiem is een toppaard, maar ook een dier met een lastig en onvoorspelbaar karakter. Andere Tijden Sport vertelt het verhaal van de onvoorwaardelijke liefde tussen ruiter en paard. Bij de overwinning in Sydney is Jeroen Dubbeldam in tranen. Maar die tranen zijn er niet alleen vanwege het behaalde goud. Niemand weet dan hoe hard de strijd is geweest die deze ruiter met zijn paard heeft geleverd. De Sjiem is wereldtopper, maar óók een onhandelbaar dier. Een extreem lastige puber die niet te sturen en op te voeden is. Dubbeldam valt er keer op keer af. De Sjiem was 'een klotenpaard om te rijden', zou Dubbeldam later zeggen. De springkwaliteit heeft hij wel, maar Dubbeldam krijgt hem niet onder controle en wil opgeven. Met dit paard valt niet te werken. Toch zet hij door en wint uiteindelijk goud. De jarenlange strijd die Dubbeldam met De Sjiem voerde, komt er in Sydney allemaal uit. De doorgaans nuchtere en nonchalante Dubbeldam barst in 2000 voor de camera's van de NOS in Sydney in huilen uit. Hij zegt letterlijk: 'Na al die jaren dat het zo moeilijk ging tussen ons, beloont hij me zo.' Ook deze zomer probeert Jeroen Dubbeldam met zijn nieuwe paard Utascha zich in het team te rijden dat Nederland mag vertegenwoordigen bij de springruiters in Londen. En de Sjiem? Die geniet nu, 22 jaar oud, in een weiland van zijn welverdiende oude dag.

Het Nederlands hockeyelftal is eind jaren negentig het beste van de wereld. Oranje is Olympisch én wereldkampioen. Een onverslaanbaar team, dat dus ook de grote favoriet is voor de gouden medaille op de Olympische Spelen van 2000 in Sydney. Anderhalf jaar voor de Spelen begint de machine echter te haperen. Bondscoach Roelant Oltmans vertrekt naar voetbalclub NAC Breda. Hij wordt opgevolgd door zijn minder populaire assistent Maurits Hendriks. Er ontstaat een verwijdering tussen het gouden team en de nieuwe coach. Hendriks staat te boek als een vernieuwer, een perfectionist en wil als beginnend bondscoach zijn stempel drukken op het team. De selectie bulkt van de ervaring en de spelers denken zelf heel goed te weten wat er moet gebeuren. Daarbij komt nog de kwestie van de aanvoerdersband. Hendriks maakt Stephan Veen aanvoerder, terwijl Jacques Brinkman vindt dat híj de band moet krijgen. Het team valt uiteen in kampen, de eenheid in de ploeg is weg. Wat volgt is een waardeloze voorbereiding, ruzie in het team en een coach aan wiens stoelpoten onophoudelijk wordt gezaagd. Het begeleidingsteam komt zelfs achter de rug van de bondscoach bij elkaar en discussieert openlijk over zijn positie. Nederland vertrekt als favoriet naar de Spelen in Sydney, maar speelt zeer matig. Na verlies in de laatste poulewedstrijd tegen Pakistan is de ellende compleet en lijkt vroegtijdige uitschakeling een feit. Maar dan voltrekt zich een wonder. Groot-Brittannië reikt de hockeyers de hand, door tot ieders verrassing Duitsland vlak voor tijd met 2-1 te verslaan. Oranje leeft weer. In de halve finale wordt thuisland Australië na een bloedstollende strafballenserie verslagen. In de finale tegen Zuid-Korea heeft Nederland na drie goals van Stephan Veen de gouden medaille al in handen maar geeft de ploeg in de laatste vijf minuten een 3-1 voorsprong weg. Na opnieuw strafballen sleept Oranje de Olympische titel toch binnen. Een bizarre ontknoping van een al even bizar toernooi. Voor s