Andere Tijden Sport

Rintje Ritsma ontketende in 1995 een revolutie in de schaatswereld met de oprichting van een Nederlandse commerciële schaatsploeg. Het verhaal begint in juli 1995. Het is hartje zomer en de hele Nederlandse sportwereld is in de ban van de winterkoningen Rintje Ritsma en Falko Zandstra. Zij zijn verwikkeld in een felle strijd met de schaatsbond over nieuwe contracten en sponsoring. Zandstra bindt uiteindelijk in, accepteert het voorstel van de KNSB en gaat door in de kernploeg. Ritsma heeft een langere adem, weigert te tekenen en zet met deze stap de schaatssport dat jaar op z'n kop. 21 september 1995 markeert het breekpunt in de schaatssport. Rintje Ritsma presenteert op die dag zijn nieuwe, commerciële Sanex-ploeg. Ritsma was de regels van de KNSB zat en ook het salaris van vijfenveertigduizend gulden konden ze houden. Sanex wilde zich meer als mannenmerk profileren en vond Ritsma daar uitermate geschikt voor. De KNSB liet het er niet bij zitten en vocht een keiharde strijd tegen Ritsma. Rechtszaken, hoger beroep en ruzies over de commerciële stap van Ritsma beheersen dat seizoen. In 1996 wordt Ritsma als Sanex-rijder bij de allrounders Europees- en Wereldkampioen. Hij wordt met deze successen de eerste schaatsmiljonair in de geschiedenis. Zijn voorbeeld wordt door veel collega's gevolgd. In de aanloop naar de Olympische Spelen van 1998 in Nagano verhuizen steeds meer schaatsers naar commerciële ploegen. De kernploeg blijft bij deze ontwikkelingen achter en wordt een uitgehold instituut.

De hoofdpersoon is tweevoudig Europees- en wereldkampioen Hilbert van der Duim. Hij was op alle afstanden ongenaakbaar. Kon wedstrijden winnen van 100 meter tot 100 kilometer en was daarmee een van de meest complete schaatsers aller tijden. Maar de meeste schaatsfans herinneren zich Van der Duim vooral door hilarische momenten als vogelpoep, je moet nog een rondje en het regenboogpak. Zijn clownsmasker wordt afgezet en Van der Duim krijgt de waardering die hij verdient. In 1987 maakte een auto-ongeluk een abrupt einde aan zijn loopbaan. Hij lag dagen in coma en het land leefde mee met het tragische lot van de schaatskampioen. Toen Van der Duim jaren later tijdens een gala voor het eerst weer op het ijs stond, huilde het publiek om de terugkeer van de sportman die hen zoveel moois had geschonken.

Een halve eeuw terug naar 1961. Toen werd Henk van der Grift uit Breukelen wereldkampioen en legde zo de basis voor het Ard-en-Keessie-tijdperk en het moderne schaatsen. Een titel die het rechtstreeks gevolg was van een onvoorwaardelijke liefde voor het ijs en een winnaarsmentaliteit. Van der Grift verhuisde met zijn vrouw naar Noorwegen om eerder aan de training te kunnen beginnen, om zodoende de almachtige Russen en Noren te bestrijden. Zijn grenzeloze toewijding had succes. Na Van der Grifts WK-titel, de eerste sinds die van Coen de Koning in 1905, sprak opeens heel Nederland over schaatsen. De huldiging in Breukelen was landelijk nieuws en de populariteit van de schaatssport groeide, met als tastbaar resultaat de aanleg van de eerste kunstijsbaan van ons land, de Jaap Edenbaan in Amsterdam. Waar Van der Grift nog genoodzaakt was om naar Noorwegen te verhuizen, maakte de volgende generatie dankbaar gebruik van de nieuwe mogelijkheden dat kunstijs bood. Nederland schaarde zich nu als schaatsland onder de wereldtop. In de 55 jaren tussen 1905 en 1961 won nooit een Nederlandse schaatser de wereldtitel. Na Van der Grift in 1961, legden Kees Verkerk (1966 en 1967) en Ard Schenk (1970, 1971 en 1972) beslag op de wereldtitel. In de decennia daarop kregen zij navolging van 21 Nederlandse wereldkampioenen.

Voetbalclub Vitesse staat sinds afgelopen jaar onder het bewind van een Georgische zakenman. Jordania heeft de fans in Arnhem beloofd dat hun club binnen drie jaar kampioen van Nederland wordt. Een gewaagde uitspraak van de Georgiër. Zeker als je weet dat er eerder iemand was met dezelfde plannen voor Vitesse: Karel Aalbers. En met hem is het uiteindelijk niet goed afgelopen bij de Arnhemse club. Karel Aalbers zorgt er in de jaren tachtig en negentig hoogstpersoonlijk voor dat Vitesse weer een club van belang wordt in het Nederlandse betaald voetbal. Hij stuwt de club op vanuit de eerste divisie naar de derde (!) plek in de Eredivisie. En passant zorgt hij er ook voor dat er een multifunctioneel stadion komt in Arnhem, het Gelredome. Uiteindelijk wordt Aalbers door hoofdsponsor Nuon gedwongen het veld te ruimen. Hij wordt zelfs vastgezet op verdenking van valsheid in geschrifte en zelfverrijking. Maar alle beschuldigingen worden door de rechter van tafel geveegd. Op één na, een fiscale overtreding. Ondanks verwoede pogingen is Aalbers er niet in geslaagd zijn positie terug te krijgen bij Vitesse. Nu, elf jaar na zijn vertrek, kijkt hij voor het eerst en eenmalig terug op een turbulente regeerperiode bij zijn grote liefde.

Topsporters zoeken de grenzen op om tot grootse prestaties te komen. Tafeltenniskampioene Bettine Vriesekoop zocht de grenzen op en ging er overheen. Mentaal, door zich jarenlang de wet te laten voorschrijven door haar dominante coach Gerard Bakker. En fysiek, door zichzelf jaar in jaar uit af te beulen. Kotsend achter de tafel, bloed in de schoenen, zo veel gewicht te verliezen dat je twee weken geen ontlasting meer hebt. En dat met maar één doel: de beste zijn. Het strakke regime heeft resultaat: Vriesekoop groeit uit tot de beste van Europa in 1982 en 1992. Tijdens de Olympische Spelen van 1988 in Seoul plaatst Vriesekoop zich voor de kwartfinales. Coach Gerard Bakker is ondanks de winst ontevreden over haar spel en brandt haar helemaal af. Dat is voor Vriesekoop het breekpunt. Ze verliest de kwartfinale en stopt met tafeltennis. De intense relatie Vriesekoop/Bakker slaat om in een afstandelijke. Er wordt zelfs een contract opgesteld waarbij Bakker belooft uit de buurt van Bettine te blijven als zij in interviews het verleden zal laten rusten. Maar Bettine kan de sport niet de rug toekeren. Ze keert terug in het tafeltenniscircuit en wordt in 1992 zelfs weer Europees kampioen. We gaan terug naar Peking met de tweevoudig Nederlands Sportvrouw van het Jaar. In het Mekka van het tafeltennis doorstond ze in 1980 als meisje van 18 een zware, twee maanden durende trainingsstage. Een erbarmelijk avontuur waar ze 12 kilo gewicht verloor en vele tranen moest laten uit heimwee naar Hazerswoude. Eenmaal terug in Nederland won ze alle grote Europese prijzen op tafeltennisgebied en versloeg ze in 1982 zelfs de Chinezen. Tot op de dag van vandaag hebben Bakker en Vriesekoop zich niet verzoend.

Anton Geesink is vooral bekend vanwege zijn historische overwinning tijdens de judofinale van de Olympische Spelen van 1964. In het hol van de leeuw nota bene, Tokio, versloeg hij de schier onoverwinnelijke Japanners. Maar een bijna net zo belangrijke overwinning boekte hij drie jaar eerder. In 1961 in Parijs werd Geesink wereldkampioen. Op dat wereldkampioenschap gaf hij al een serieuze waarschuwing aan de Japanners. Geesink versloeg drie Japanners achter elkaar en werd de beste van de wereld. We reconstrueerden die wereldtitel uit 1961 door de ogen van de familie Geesink, die in een Utrechtse flat de verrichtingen van Anton moest volgen. En door de ogen van toeschouwers, die met Geesink mee waren gereisd naar Parijs. Bij de research van deze aflevering stuitte maker Kees Jongkind nog op een nieuwtje. Naar nu blijkt hebben de Fransen vóór dat WK van 1961 geprobeerd Anton Geesink tot Fransman te naturaliseren. Omdat Frankrijk in hem een potentiële wereldkampioen zag. Geesink bedankte overigens vriendelijk voor dat verzoek. En de rest is geschiedenis...

Toen sportverslaggever Marcel Goedhart als elfjarig jochie in 1971 naar NOS Studio Sport keek, werd hij verliefd op Willy Stähle. Willy wie? Willy Stähle maakte furore als waterskister. Waterskiën was hot. Vooral door de bloedmooie Stähle. In 1971 werd zij de allerbeste van de wereld. Een jaar later was waterskiën een demonstratiesport op de Olympische Spelen van 1972. Ook daar haalde Stähle een gouden medaille. Nu, 40 jaar later, gaat Marcel Goedhart op zoek naar zijn vergeten sportheldin. En ze is niet alleen vergeten, ze lijkt ook verdwenen.

Op dinsdag 7 juni neemt Ronaldo Luis Nazário de Lima afscheid als voetballer. Hij speelt met Brazilië zijn afscheidswedstrijd tegen Roemenië. Uiteindelijk heeft de 34-jarige Ronaldo het gevecht met zijn lichaam verloren. Alleen zware blessures konden hem het scoren beletten. Want de drievoudig wereldvoetballer van het jaar scoorde als hij niet geblesseerd was altijd en overal. In Barcelona, in Milaan bij Inter, bij Real Madrid en natuurlijk in het nationale team van Brazilië. Hij is met 15 doelpunten nog altijd WK topscorer aller tijden. In augustus 1994 tekende de pas 17-jarige Ronaldo een driejarig contract bij PSV. Ajax werd afgetroefd in de strijd om Ronaldo en Eindhoven mocht twee jaar genieten van misschien wel de beste spits die ooit in Nederland gespeeld heeft.

De TI Raleighploeg van Peter Post geldt als de succesvolste uit het wielerpeloton. Als eind 1983 de geroemde ploeg uit elkaar valt, en Jan Raas met veel van de Post-renners een eigen ploeg vormt, ontstaat er een langslepende ruzie. Het is 22 juli 1992, het toppunt van de rivaliteit tussen twee Nederlandse wielerploegen. Twee renners van de ploegen Post (Panasonic) en Raas (Buckler) zijn in een Touretappe losgekomen van het peloton. Marc Sergeant en Frans Maassen hebben de onbekende Fransman Colotti mee. De winst ligt voor het grijpen voor Post of Raas. Maar ze houden de benen stil en laten de Fransman de etappe winnen. De hele wereld kijkt live mee. Een schande voor het Nederlandse wielrennen. Andere Tijden Sport kijkt met de direct betrokkenen terug op de gebeurtenissen rond deze merkwaardige dag in de Tour en komt daarbij te weten wat er tijdens de etappe echt gebeurde.

Het is de zomer van 1981, om precies te zijn 14 juli van dat jaar. Peter Winnen rijdt voor de eerste keer mee in de Tour de France. Alles is nieuw: het leven als prof én de Tour. Tot zijn eigen verbazing fietst de 24-jarige Winnen in die zeventiende etappe naar Alpe d'Huez mee in de kopgroep, met onder meer de gedoodverfde favoriet Bernard Hinault. Hinault zou deze Quatorze Juillet, dé nationale feestdag in Frankrijk, wel eens even van een extra rood-wit-blauw tintje voorzien. Ook Lucien van Impe, misschien wel de beste klimmer van zijn generatie, zit erbij. Deze 35-jarige Belgische bergkoning had zijn zinnen gezet op winst; dit was de enige berg waar hij nog nooit had gewonnen. Tussen al deze grote mannen rijdt Winnen, een rookie uit IJsselsteijn. Hij kende de Alpe d'Huez eigenlijk alleen van televisiebeelden en had nooit eerder in de Alpen gefietst. Hij vindt het prachtig, hij geniet en heeft goede benen. Eigenlijk veel te ver voor de top gaat Winnen ervandoor en geeft de anderen het nakijken. Een combinatie van pure onbezonnenheid en jeugdige overmoed, ondenkbaar in het huidige wielrennen. Als Winnen zich realiseert dat de camera constant op hem gericht is, beseft hij pas dat hij in zijn eentje op kop rijdt. Er zat totaal geen beleid achter zijn ontsnapping, geen tactiek en eigenlijk ook zonder enige voorbereiding. Een zege van overmoed en verwondering noemt Winnen het achteraf. Nu, in 2011, beklimt Winnen opnieuw de Alpe d'Huez met zijn dertig jaar oude Koga uit 1981. En kijken de grote sterren van toen - Hinault en Van Impe - terug op de fysiek onmogelijke geachte prestatie van Winnen.

Op 20 juli 1980 wint Joop Zoetemelk de 67ste editie van de Tour de France. Het inmiddels wielergekke Nederland is uitzinnig. Duizenden Nederlanders reizen dat weekend af naar Parijs om Joop te zien finishen in de Gele Trui. De Franse politie schat dat er tussen de zeventig- en honderdduizend Nederlanders in de Franse hoofdstad zijn. Het regent dat het giet, maar dat deert de horde landgenoten niet. Joop wint die dag als tweede Nederlander in de historie van de Tour. Onder de duizenden Nederlanders is een bus vol mensen uit het dorp waar Zoetemelk opgroeide, Rijpwetering. Zij zien hoe de wielrenner de laatste gele trui uitgereikt krijgt en premier Dries van Agt Joop als een van de eersten feliciteert. Ondanks het slechte weer staan er nog honderden Nederlanders urenlang onder het raam van het Raleigh hotel aan de Champs-Élysées te feesten. Terug in het polderdorpje vlakbij Leiden zijn de voorbereidingen voor de huldiging van Joop in volle gang, maar er is onduidelijkheid wanneer hun dorpsgenoot komt. De geplande criteriums gooien roet in het eten. Uiteindelijk wordt Joop op zaterdag 26 juli 1980 gehuldigd. Zoetemelk vaart op een boot door het dorp waar tienduizend mensen hem toejuichen. Nadat hij van de gemeente een schaap cadeau krijgt, vertrekt hij weer naar een volgend criterium. Langzamerhand keert de rust in Rijpwetering terug. We blikken terug op de Tourwinst van Joop met inwoners van Rijpwetering, oud-premier Dries van Agt, Joop Zoetemelk zelf en Nederlandse fans die op Champs-Élysées stonden op die regenachtige julidag in 1980.