Kveikur

Tifellum þar sem ung börn brjóta kynferðislega á öðrum börnum hefur fjölgað. Þriðjungur mála sem berst Barnahúsi er vegna brota barna undir 18 ára á öðrum börnum. Í seinni hluta þáttarins er fjallað um kosningaþátttöku innflytjenda, sem var aðeins 14% í sveitarstjórnarkosningunum í fyrra.

Fíkniefnaheimurinn á Íslandi er orðinn enn harðari en áður, með tilkomu ópíóíða á borð við OxyContin. Sífellt fleiri deyja af völdum ópíóíða. Ekkert neyslurými er til staðar og fólk notar fíkniefni á almenningssalernum og í bílastæðahúsum. Mörg hundruð manns eru á biðlista eftir að komast í meðferð.

Fjöldi eldislaxa hefur veiðst í íslenskum ám eftir að laxar sluppu úr sjókví fyrirtækisins Arctic Fish í sumar. Kveikur leitar svara við því hvernig þetta gat gerst og hvaða áhrif erfðablöndun kann að hafa á framtíð íslenska laxastofnsins. Í seinni hluta þáttarins er fjallað um áskoranir sem skólakerfið stendur frammi fyrir í heimi gervigreindar.

Eftirlitsmyndavélum hefur snarfjölgað á Íslandi. Rannsókn Kveiks sýnir að utanumhald, persónuvernd og netöryggi eru víða í ólestri. Í seinni hluta þáttarins er fjallað um heilablóðfall sem dregur sífellt fleiri til dauða. Vitund almennings er þó lítil og engin sérstök heilablóðfallsdeild er á Landspítalanum.

Sögulegir atburðir í Grindavík gætu markað kaflaskil í nútímajarðsögu Íslands. Kveikur kynnist grindvískri stórfjölskyldu á flótta og metur hvaða vísbendingar sagan gefur um framhald jarðhræringanna.

Sífellt fleiri fyrirtæki hafa fengið heimild til að stunda sinn rekstur í erlendri mynt. Með því losna þau að miklu leyti við óstöðugleikann í gengi krónunnar. Almenningur getur hins vegar ekki flúið krónuna. Kveikur skoðar hvaða kostnað heimilin bera vegna krónunnar.

Mörgu er ábótavant í fangelsiskerfinu á Íslandi. Stærsta fangelsi landsins er sagt óboðlegt. Föngum fjölgar og helmingur þeirra snýr aftur í fangelsi eftir afplánun. Lítil endurhæfing á sér stað.

Kveikur fjallar um alþjóðlega svefnrannsókn sem vísindamenn við Háskólann í Reykjavík leiða og vonir standa til að leiði til notendavænni lausna til að greina og laga margs konar svefnvanda.

Fimm þúsund hryssur eru haldnar á Íslandi til þess eins að blóði sé tappað af þeim og úr því unnið hormón sem notað er til að auka frjósemi annarra dýra, einkum svína. Meðferð þessara hryssa er umdeild. Kveikur rannsakar blóðmerahald, dýravernd og gagnrýni á fyrirtækið sem græðir hundruð milljóna árlega á framleiðslunni.

Sprenging hefur orðið í fjölda Víetnama sem hafa komið til Íslands á undanförnum misserum. Stór hluti fólksins er á vegum kaupsýslumannsins Quangs Lés sem hefur verið handtekinn í stórfelldri mansalsrannsókn.

Apar hafa verið fluttir í þúsundatali um Keflavíkurflugvöll til Ameríku þar sem gerðar eru tilraunir á þeim. Dýraverndarsamtök gagnrýna meðferð apanna og þeir geta borið með sér hættulega sýkla. Kveikur fjallar líka um við hverju má búast ef eldsumbrot færast nær Reykjavík. Eldstöðvakerfi Krýsuvíkur er skammt sunnan við Hafnarfjörð. Byggð gæti stafað ógn af sprunguhreyfingum og hraunrennsli.

Hátt í tvö hundruð manns eru á hjúkrunarheimilum hér á landi, án þess að hafa náð tilskildum aldri, vegna þess að engin úrræði eru til. Fólk með geðræn vandamál er vistað á stofnunum fjarri heimahögum, og án viðunandi faglegrar þjónustu. Eftirliti með stofnunum þar sem fólk er vistað er sárlega ábótavant.

Skyndilánaskuldir eru að sliga stækkandi hóp í samfélaginu. Flestir hafa heyrt talað um smálán, sem ófáir hafa lent í vandræðum með. En skyndilán eru stærri flokkur – og fleiri eru að lenda í vanda vegna þeirra.