Andere Tijden

De aanslagen van 11 september in Amerika veroorzaakten in 2001 een wereldwijde schok. In Den Haag kwam 's avonds het kabinet in spoedzitting bijeen. Er volgden weken van crisisberaad, verscherpte bewaking, arrestaties; Nederland in de ban van het terrorisme.

Uw iPhone, Google Street View en TomTom leggen vast waar u bent, de NS weet precies welke treinreizen u maakt, uw belgegevens worden eindeloos bewaard en bij de Belastingdienst blijkt iemand met een willekeurige DigiD uw toeslagen aan zichzelf te kunnen overmaken. Big Brother is watching you, al jaren. Nu de privacy van de burger steeds meer in het nauw is, kijkt Andere Tijden terug naar de jaren zeventig waarin er beroering was over diezelfde privacy. De onrust gaat over de te houden Volkstelling van 1971, de 14e zou het worden. De neuzen moeten geteld, de stand van het land opgemaakt. Maar velen hebben daar zo hun bedenkingen bij.

In 1958 komen vanuit Indonesië tientallen verstekelingen op het passagiersschip Johan van Oldenbarnevelt naar Nederland. Ze hebben Nederlandse voorouders en willen weg uit het land van Soekarno. Maar hier zijn ze niet welkom. Na aankomst in Amsterdam worden de verstekelingen gedetineerd. Tot hun woede, want ze voelen zich Nederlander. Wanneer 37 jonge mannen definitief terug moeten, barst in Nederland een ongekend protest los.

Textielbaronnen, je had ze ooit in Twente en rondom Tilburg. Ten Cate, Van Heek en Mutsaers & Kerstens, het zijn invloedrijke families die in de textielindustrie decennialang de lakens uitdelen. Maar in de zestiger jaren verdwijnt de textielindustrie voor het grootste deel uit Nederland naar de lagelonenlanden in de Derde Wereld. Het aantal arbeiders in de textielindustrie neemt af van ruim 10.000 in 1965 tot slechts 2.000 in 1977. En zo gaat een van de grootste bedrijfstakken van Nederland verloren.

Uitvoering compleet anders, maar volkseuforie hetzelfde: de revolutie in Libië. Waar het de opstandelingen nu maanden strijd kostte voor het laatste bastion viel, verdreef kolonel Khadaffi in 1969 de Libische koning zonder een schot te lossen. De euforie is groot, net als in 1969. Nu wordt alles anders! juicht het volk.

“Iedereen die gezien wilde worden was op het terras aanwezig, maar het wanhopige was, dat je alleen maar gezien werd door mensen die ook gezien wilden worden, zodat niemand er eigenlijk wijzer van werd. Het was een warm bed, dit terras, vol gelijkgezinden, die op dezelfde toon dezelfde dingen tegen elkaar zeiden; jonge mensen die speelden dat ze jonge mensen waren, omdat het jeugdig zijn in deze jaren nu eenmaal in de mode was”. Zo beschrijft Remco Campert (82) in zijn boek Het leven is vurrukkulluk (1961) de lotgevallen van een groep jongeren in de vijftiger jaren, die weinig anders doen dan een beetje rondlummelen.

Amsterdam moet in de jaren ’60 op de schop. Politici en ambtenaren willen hele buurten herbouwen en een 4-baansweg aanleggen dwars door het hart van de stad. Het betekent het einde van de Haarlemmer Houttuinen, een volksbuurtje aan de rand van de Jordaan. Waar oma’s, tantes, neven en nichten op een kluitje wonen en de kopjes in de keuken rammelen als de trein langs komt. Andere Tijden over sloop en stadsvernieuwing. Zondag 6 november om 19:40 op Nederland 2.

‘Dramatische film over zoektocht in Nieuw-Guinea’. Zo kondigt het Britse bioscoopjournaal het verslag aan over de verdwijning van de 23-jarige miljonairszoon Michael Rockefeller. Het Polygoon journaal is zakelijker van toon, maar gebruikt dramatische muziek. Het is half november 1961 en een kleine week lang wordt het nieuws wereldwijd beheerst door een zoektocht langs de zuidkust van Nederland Nieuw-Guinea. Een gebied ‘waar ooit koppensnellers en kannibalen rondtrokken’ ronkt het vette Britse commentaar. Wat is er gebeurd in die verre uithoek van de wereld, in Nederlands laatste kolonie in de Oost?

Het is de grootste staking van na de oorlog, maar de vakbeweging steunt haar niet. De havenstaking van Rotterdam in 1970. Op vrijdagmiddag 28 augustus leggen meer dan tienduizend havenarbeiders in Rotterdam het werk neer, het begin van een wilde staking die bijna drie weken zal duren. De stakers hebben weinig vertrouwen in de vakbond, die te weinig voor hen doet. Kleine linkse bewegingen springen in dat gat en werpen zich op als actieleiders. Andere Tijden keert terug naar de haven van Rotterdam, met stakers, vakbondsbestuurders en werkgevers.

“Je leefde hier als een beest, je werd gevoerd als een beest en je moest werken als een…” Hij stopt met praten. Hij kan niet verder. Het is niet te beschrijven wat hier is gebeurd. Richard van Norde (84) oogt oud en fragiel. Moeizaam en zichtbaar geëmotioneerd loopt hij op het grasveld dat midden in het bedrijventerrein aan de rand van het stadje Rees ligt. Nu is hier niets meer te zien, maar in de laatste maanden van de oorlog lag hier het Arbeitslager Groin. Er liepen hier meer dan vijfduizend bijna verhongerde, in lompen geklede Nederlandse mannen rond.

“De euro is een misgeboorte. We hadden het beter niet kunnen doen. Als we de enorme problemen die we nu hebben op de kapitaalmarkten en de enorme risico’s die worden gelopen, tevoren hadden geweten, dan denk ik niet dat iemand bij zijn volle verstand eraan was begonnen”. “De euro is mislukt ?” "Ik denk dat je het wel als mislukt kunt beschouwen”, aldus Hans Hoogervorst in het interview met Andere Tijden. Als kamerlid en financieel woordvoerder van de VVD was hij juist betrokken bij de introductie van de Euro.

Andre Kuipers vertrekt, als alles goed gaat, op 21 december 2011 voor een half jaar naar het internationale ruimtestation ISS. Voor hem is het de tweede keer dat hij de ruimte in gaat. In 1985 maakte Wubbo Ockels zijn enige ruimtevlucht. Dat dat gebeurde, mag een klein wonder heten. Te zien op 18 december in Andere Tijden 21:15uur op Nederland 2.

Met een leeg potje naar de kruidenier voor stroop. Het muziekkorps dat bij elke feestelijke gelegenheid door de hoofdstraat trekt, met rennende kinderen erachteraan en wuivende ouderen langs de kant. Een oude man die met een handkar met melkbussen door het dorp sjokt. Iedereen die in de jaren ’50 in een dorp is opgegroeid, kan zich nog wel van deze typische dorpsbeelden voor de geest halen. En toch is het nu voor de jongere generatie lastig voor te stellen hoe het leven op een dorp gevoeld moet hebben; hoe het is als het dorp jouw wereld is. In een extra lange uitzending met uniek archiefmateriaal toont Andere Tijden het dorpsleven van de jaren ’50 en ’60.

De discussie over armoede in Nederland is de laatste tijd regelmatig onderwerp van gesprek. Het aantal mensen dat in Nederland onder de armoedegrens leeft, zal de komende jaren toenemen volgens het rapport Armoedesignalement 2011. Terwijl in de jaren vijftig heel Nederland hard bezig is met de Wederopbouw en overal de welvaart stijgt, wordt het West-Brabantse Sint Willebrord en omgeving verklaard tot noodgebied. De werkloosheid is er hoog, de armoede groot en de smokkel tiert er welig. Daar moet iets aan gedaan worden vindt burgemeester Alberts. Ook minister Klompé van Maatschappelijk Werk wil de problemen aanpakken. Een dorpsfil

De 3,5 miljoen kijkers van The Voice of Holland vallen in het niet bij het miljoenenpubliek dat de eerste talentenjachten in de jaren ’60 trekken op de Nederlandse televisie. Echtparen, neusfluiters en accordeonisten mogen de bühne op voor een hoog geëerd publiek. Andere Tijden over de doorbraak van Andre van Duin in Nieuwe Oogst, de lange en harde weg van Tineke Schouten en de steeds strengere en hardere jury in: Talentenjacht

Revolutie in de jaren ’80 in de voor ons land o zo belangrijke melkveehouderij. In de race naar steeds meer liters hebben Nederlandse fokkers een fatale achterstand opgelopen. En in rap tempo wordt het ooit zo bejubelde Fries Hollandse Zwartbontvee vervangen door Amerikaanse Holsteinkoeien. Andere Tijden duikt in de roerigste periode uit de fokkerijgeschiedenis in: De Laatste Friese Koe

Soms droom je als kijker weg bij familiefilms van onbekenden uit vroeger tijden. Wie zijn die mensen, waar dachten ze aan en wat hield ze bezig? Hoe persoonlijk het materiaal uit familiefilms ook kan zijn, meestal staat de kijker met lege handen als het gaat om een specifieke duiding van het materiaal. Zo leek het ook te gaan met de filmcollectie van de familie Kuck, die in het smalfilmmuseum – tegenwoordig onderdeel van Beeld en Geluid – al een aantal jaren bewaard werd. Na enig speurwerk kwam bij een kleinzoon van de familie de complete collectie van 322 brieven boven water die Rien Kuyck tijdens haar Indische jaren naar haar ouders in Den Haag stuurde. Daarmee ging een wereld open die een intieme inkijk geeft in het alledaagse leven in de kolonie. Na ruim 80 jaar komen brieven en films bij elkaar in Met ons alles goed.

Hans Spekman is de nieuwe voorzitter van de Partij van de Arbeid (PvdA). Met Spekman heeft de partij weer een type als de vermaarde Jan Schaefer als boegbeeld. Beiden komen na een succesvolle periode als wethouder, in Den Haag terecht. Beiden hebben het imago van ‘de man van het volk’. In Andere Tijden een portret van de man die Spekman voorging, Jan Schaefer. Over de opkomst en ondergang van de banketbakker die politicus werd. 29 januari 2012 Met ons alles goed Soms droom je als kijker weg bij familiefilms van onbekenden uit vroeger tijden. Wie zijn die mensen, waar dachten ze aan en wat hield ze bezig? Hoe persoonlijk het materiaal uit familiefilms ook kan zijn, meestal staat de kijker met lege handen als het gaat om een specifieke duiding van het materiaal. Zo leek het ook te gaan met de filmcollectie van de familie Kuck, die in het smalfilmmuseum – tegenwoordig onderdeel van Beeld en Geluid – al een aantal jaren bewaard werd. Na enig speurwerk kwam bij een kleinzoon van de familie de complete collectie van 322 brieven boven water die Rien Kuyck tijdens haar Indische jaren naar haar ouders in Den Haag stuurde. Daarmee ging een wereld open die een intieme inkijk geeft in het alledaagse leven in de kolonie. Na ruim 80 jaar komen brieven en films bij elkaar in Met ons alles goed. Andere Tijden zondag 29 januari vanaf 21.15 uur op Nederland 2. 22 januari 2012 De laatste Friese koe Revolutie in de jaren ’80 in de voor ons land o zo belangrijke melkveehouderij. In de race naar steeds meer liters hebben Nederlandse fokkers een fatale achterstand opgelopen. En in rap tempo wordt het ooit zo bejubelde Fries Hollandse Zwartbontvee vervangen door Amerikaanse Holsteinkoeien. Andere Tijden duikt in de roerigste periode uit de fokkerijgeschiedenis in: De Laatste Friese Koe, 22 januari 21.15 Nederland 2. 15 januari 2012 Talentenjacht De 3,5 miljoen kijkers van The Voice of Holland vallen in het niet bij het miljoenenpubliek dat de eers

22 jaar na de laatste Elfstedentocht in 1963 was het eindelijk weer eens zover: de dertiende Elfstedentocht kon worden gereden op 21 februari 1985. Die beslissing viel pas op het laatste moment. Veel mensen hadden de dagen ervoor de moed opgegeven en waren afgereisd naar Polen om daar de alternatieve Elfstedentocht te rijden. Bij aankomst in het hotel bereikte hen het bericht: it giet oan!! Dit is een bewerkte versie van de uitzending van 8 januari 2011.

In 1983 vraagt het megaconcern RSV- er werken 30.000 mensen- uitstel van betaling aan. RSV heeft eigenlijk alleen de eerste jaren op eigen benen kunnen staan. Het faillissement is een feit, ondanks 2,2 miljard gulden aan overheidssteun. Daags na het bankroet komt de roep om een parlementaire enquête. De Tweede Kamer heeft dit instrument voor parlementaire controle niet meer gebruikt sinds de 19e eeuw, behalve dan de enquête naar het regeringsbeleid tijdens de oorlog. Wat is er met al die overheidssteun gebeurd? En hoe is de controle door het parlement geweest? De Kamer staat een verhoor zoals bij Watergate en Lockheed in Amerika voor ogen. Zo willen de parlementariërs het hier ook, een volksvertegenwoordiging die haar tanden laat zien. Stukje bij beetje reconstrueert de commissie de neergang van het enorme RSV-concern en daarmee een hele industriële bedrijfstak. Andere Tijden over de parlementaire enquête der parlementaire enquêtes

In de nacht van 14 op 15 april 1912 zinkt de Titanic, het grootste passagiersschip tot dan toe. Ruim 1500 mensen sterven op de Atlantische Oceaan. Slechts 700 worden gered. De reis van de Titanic staat niet alleen symbool voor het klassensysteem van begin twintigste eeuw, maar maakt ook akelig duidelijk hoe controle en regelgeving ver achter lopen op de ontwikkelingen in het vervoer van passagiers over zee. Grote aantallen landverhuizers die het Europese vasteland inruilen voor Amerika maken dit vervoer tot een zeer winstgevende onderneming. Schepen worden sneller, groter, luxer, maar menselijke overmoed zit de veiligheid van deze passagiers in de weg. De Titanic was nagenoeg onzinkbaar. Nagenoeg.

Het wordt spannend op het Catshuis tijdens de onderhandelingen over extra bezuinigingen. Ook voor de huizenbezitters. Deze keer lijkt het serieus. Het woord duikt weer op, het H-Woord. De Hypotheekrenteaftrek. Is de nood al zo hoog dat er nu echt wat gaat gebeuren? Andere Tijden gaat terug naar de mensen die het dossier begin jaren 80 echt ter discussie stelden.

Het was een kleine pil, met grote gevolgen. Zestig jaar geleden schreven artsen massaal een middel voor dat een zwangerschap zonder problemen beloofde, het DES-hormoon. Tot 1975 werd het hormoon gebruikt. Een wondermiddel, maar zo bleek veel later: nutteloos en ook heel schadelijk.

Het verdriet in Limburg is groot als Joop den Uyl in december 1965 de sluiting van de mijnen aankondigt. 45.000 banen gaan daarmee verloren. Maar de pijn wordt een beetje verzacht als DAF bekend maakt een hypermoderne automobielfabriek in Born te vestigen en daarmee voor nieuw werk zorgt.

Tijdens de bezetting ging het dagelijks leven gewoon door. Het gros der Nederlanders kon zonder veel morele obstakels blijven doorwerken in hun normale professie. Maar wat moesten degenen doen die een baan bekleedden waarmee zij gaandeweg, direct of indirect, een schakel werden in de Jodenvervolging?

Do it yourself! Dat was het motto van Punk. Eind jaren zeventig stort ook de Nederlandse jeugd zich op dit nieuwe fenomeen; zelf doen en zoveel mogelijk plezier maken. Maar naarmate de economische crisis voortduurt en de jeugdwerkeloosheid stijgt, verandert ook de punkscene in Nederland. Door protest, uitzichtloosheid en drugs verhardt de jeugdcultuur die lol maken hoog in het vaandel had staan.

Als in 2005 koningin Beatrix de kraan opendraait in Oost-Groningen is Blauwestad een feit. Een kunstmatig meer van 800 vierkante meter vult zich en er moeten 1500 woningen komen. Het landschappelijke project in Oost-Groningen lijkt echter dan al niet meer op het oorspronkelijke ontwerp, dat een veel groter gebied met minder huizen voor ogen had. Toch hebben de bedenkers van het plan en de beleidsmakers nog steeds vertrouwen in de luxe woonomgeving voor mensen uit het “Westen”. In Andere Tijden een reconstructie van hoe het plan ooit tot stand kwam, hoe het veranderde en hoe de ideeën door de verschillende bestuurslagen werden geloodst. Een portret van een arme regio, waar een kolonie voor rijke Westerlingen gecreëerd moest worden.

Het genezen of het veranderen van homoseksuelen, waarmee de stichting Different begin dit jaar in het nieuws kwam, is niet iets van de laatste tijd. Al sinds de jaren ’70 zijn er organisaties die homoseksuelen van hun geaardheid proberen af te krijgen. Andere Tijden over de geschiedenis van de homotherapie, met homo’s, ex-homo’s en homogenezers.

Kroonprinses Beatrix maakt in 1979 een film waarin ze ruim aandacht besteedt aan de problemen van ‘buitenlandse kinderen’ in Nederland. De speciale verslaggeefster roept op tot tolerantie en begrip, anders zou de zaak uit de hand lopen. Een opvallende oproep in een tijd waarin het begrip ‘multiculturele samenleving’ nog moet worden uitgevonden.

6 mei 2002. De moord op Pim Fortuyn is wereldnieuws. Maar zijn stormachtige opkomst is dat zeker ook. Internationale journalisten van naam en faam trekken naar ons land om de revolutie in de polder te duiden. Fortuyns imago in Europa is extreem rechts, maar ook ‘openly gay’ en ‘slightly camp’. De ‘Dutch Dandy’ zelf is tot vlak voor de moord nog bezig zijn extreem rechtse imago uit de wereld te helpen.

Op 9 mei 1977 breekt de hel los in het bekende Hotel Polen op het Rokin in Amsterdam. Een grote brand grijpt snel om zich heen. Toeristen proberen zichzelf te redden door uit het raam te springen, een brandweerwagen vat vlam en het hotel stort compleet in elkaar. Er vallen 33 doden. Brandweerlieden blikken terug op een voor velen traumatische ervaring. En voor eerst vertellen overlevenden over de grootste naoorlogse brand uit de Nederlandse geschiedenis.

Ze zijn jong in de Tweede Wereldoorlog, onverschrokken en moedig. Drie vrouwen van rond de twintig besluiten zich aan te sluiten bij het gewapend verzet met alle gevolgen van dien. De Groningse Siet Tammens helpt een Joodse jongen aan een onderduikadres. Uiteindelijk wordt ze één van de kopstukken uit het Gronings verzet, moet beslissen over leven en dood. De zusjes Truus en Freddie Oversteegen uit Haarlem zijn veertien en zestien als de oorlog uitbreekt, kinderen nog. Ze worden gevraagd voor het verzet en moeten al gauw leren met een pistool om te gaan en bruggen op te blazen. Drie jonge vrouwen in het gewapend verzet, hoe kijken ze terug op hun daden?

Scheepswerf De Schelde was de trots van Vlissingen. De hele stad liep uit als een schip van de helling gleed. En het bloeiende bedrijf gaf volop werk. De meeste arbeiders stonden met liefde 30, 40, 50 jaar aan de machines, tot de neergang van de scheepsbouw inzette. Andere Tijden, zondag 27 mei om 21.15 op Nederland 2 (deze aflevering stond origineel gepland op 12 februari).