Maklowicz on the go

Droga z Sarajewa do Mostaru, biegnąca wzdłuż Neretwy, to jedna z piękniejszych tras w tej części Europy. Jest atrakcyjna i smaczna, bo ulokowały się przy niej restauracje podające pieczoną na rożnie jagnięcinę.

Leżące w Republice Serbskiej miasto, ma wszystko, czego mu potrzeba do szczęścia: centralny plac targowy ocieniony 100-letnimi platanami, sielską rzekę Trebisznicę i zabytkowy most, fragment dawnej tureckiej dzielnicy oraz świętą dla Serbów cerkiew na wzgórzu. Robert Makłowicz odnajduje tam również winnicę cesarską oraz wyśmienitego pstrąga.

Zanim przełom rzeki Sutjeski stał się w powojennej Jugosławii parkiem narodowym, ta górska okolica zasłynęła jako sceneria zwycięskiej bitwy partyzantów Broza-Tito z siłami koalicji faszystowskiej. Robert wspina się pod monumentalny pomnik partyzantów i odwiedza muzeum bitwy, zdewastowane w czasie ostatniej wojny domowej. Górskie lasy dostarczają dzikiego czosnku do sałatek czy mięsa kozic na gulasz, który gotują dla Roberta miejscowe kucharki. Sutjeska wpada do Driny, a ta przepływa pod tytułowym mostem w Viszegradzie z powieści Ivo Andricia. Najnowszym fragmentem miasta jest niezwykły Andrićgrad, stworzony przez reżysera Emira Kusturicę. Tam, jak i w innych miejscach nad Driną, również dobrze karmią: smażone ryby, zupa rybna, nadziewane papryki, pieczone mięso.

Katedra św. Szczepana i Krypta Kapucynów, w której złożono doczesne szczątki cesarzy z rodu Habsburgów, stanowią początek podróży po Wiedniu, pełnym splendoru i majestatu, o który w swoim czasie zadbali spoczywający dziś u kapucynów władcy. Robert Makłowicz odwiedza Hofburg, a w nim prywatne apartamenty Franciszka Józefa i… salę gimnastyczną cesarzowej Sissi. Zagląda na Ring i Naschmarkt, połączenie miejskiego targu z błogim życiem barowo-kawiarnianym. Posila się w słynnych wiedeńskich lokalach: cesarska sztuka mięsa u Plachutty, golonka w gospodzie Schweitzerhaus na Praterze, strudel w Café Sperl i historyczny nihilizm w Café Museum. Na deser opatentowane lody z morelami u Tichy’ego i refleksje polskie wokół Odsieczy Wiedeńskiej na wzgórzu Kahlenberg.

Co łączy gmach wiedeńskiej opery z klęską Austriaków w bitwie pod Sadową? Gdzie sprzedają najlepsze kiełbaski z ulicznej budki? Jak ze spalarni śmieci zrobić kolorowe dzieło sztuki? Dlaczego Wiedeń był ślimakową potęgą i jak dziś wraca do dawnej chwały? Na te i inne pytania daje odpowiedź Robert Makłowicz w podróży po współczesnych rewirach stolicy Austrii. Na miejscu sam przyrządza sezonowe risotto ze szparagami i truskawkami w winnicy nad miastem.

Zielona Dolina Dunaju między Wiedniem a Bratysławą to okolica mało u nas znana, a z wielu powodów godna uwagi, pełna atrakcji historycznych, kulinarnych oraz przyrodniczych...

Znana z produkcji doskonałych białych win naddunajska Dolina Wachau ma więcej atutów niż tylko wysokiej próby riesling czy grüner weltliner. Jej główne miasto, Krems, to prawdziwa perła architektury. Statkiem po Dunaju warto popłynąć do Dürnstein i zobaczyć m.in. twierdzę, której więźniem był Ryszard Lwie Serce. Zamek Aggstein oferuje widoki zdolne natchnąć poetycko nie tylko romantyków, a cała okolica poza wszystkim zaprasza do stołu. Skosztować można pieczoną cielęcą głowę, zupę rieslingową oraz sandacza z kaszanką smażonego na klarowanym maśle.

Wschodnie Podole i jego główne miasto Winnica, które wbrew swojej nazwie ma niewiele wspólnego z uprawą winorośli. Leży nad rzeką Boh, która ma niewiele wspólnego z naszą rzeką Bug. Robert wyjaśnia te zagadki i przypomina historyczne spotkanie w Winnicy marszałka Józefa Piłsudskiego i Symona Petlury w roku 1920. Na miejskim targu znajduje sało – słynną lekko wędzoną dojrzewającą słoninę, wielki wybór kiszonek oraz przekąsek do piwa i mocniejszych trunków. W pobliskim Bruiłowie odnajdujemy echa artystycznych inspiracji Piotra Czajkowskiego, w podmiejskiej Strzyżawce ruiny Werwolfu – wschodniej kwatery Hitlera, a w samej Winnicy dom-muzeum jednego z pionierów współczesnej chirurgii, Mikołaja Pirogowa. Na winnickim stole m.in.: bliny ziemniaczane z dodatkami, kawior ze szczupaka, karaski i słonina z miodem.

To dość młode, 200-letnie miasto, powołane do życia na wysokim brzegu Morza Czarnego współtworzyli Rosjanie, Francuzi, Ukraińcy, Polacy, Żydzi, Ormianie, Grecy, Bułgarzy, Rumuni… Taka mieszanka etniczna zapewniła Odessie wyjątkowy klimat kulturowy, z którego wynikają też jej tradycje kulinarne. Wspiąwszy się po niemal 200 stopniach legendarnych Schodów Potiomkinowskich, Robert podziwia neoklasyczną odeską architekturę, odnajduje liczne ślady polskie i… siada do stołu. Kawior z bakłażanów, kanapki ze szprotkami i ozorkiem, panierowany sargan i byczki, mięsne pierożki pielmieni, gotowane raki królewskie, koszerny żydowski forszmak i kurzy pipek, czarnomorskie małże, słodkie wareniki z wiśniami czy zielony barszcz – te i inne dania można zjeść w Odessie nie szukając daleko.

Spod domu Adam Mickiewicza w Odessie wyruszamy z Robertem Makłowiczem w drogę do Kijowa. To prawie 500 kilometrów podróży, a przydrożne zajazdy przekonują bogactwem oferty kulinarnej: słynny barszcz ukraiński, domowe kiszonki, marynowany leszcz, słonina sało, śledzie korzenne, pierogi z podrobami... Na miejscu Robert własnoręcznie przyrządza panierowaną dynię w sosie pomidorowym.

Wizytę w Kijowie zaczynamy od wędrówki szlakiem jego chrześcijańskiej średniowiecznej historii. Stojąc przed cerkwią św. Michała ze złotymi kopułami, przed Kijowską Sofią, nazwaną tak na cześć bizantyjskiej świątyni Mądrości Bożej, czy przed wspaniałą Ławrą Pieczerską – łatwo zrozumieć, dlaczego to miasto uważane jest za kolebkę całej Rusi. Na Placu Sofijskim wspominamy Chmielnickiego, a pod Złotą Bramą – Bolesława Chrobrego i Jarosława Mądrego. Na śniadanie połączone z lunchem jemy szakszukę i jaja a la Benedykt, na obiad nad Dnieprem kotleciki ze szczupaka i sandacza, a na kolację pasztet z wątróbek na złotych bułkach i najlepszy w całym Kijowie barszcz ukraiński podawany w główce kapusty.

Bohaterski Majdan Niezależności, imponujący choć socrealistyczny Chreszczatyk, XIX-wieczna hala targowa Bessarabka, Andrzejowski Zjazd (ulica artystów) z domem Bułhakowa czy żywiołowy Plac Kontraktowy – to obowiązkowe punkty kijowskiego programu. W menu: „lwowskie placki”, słynne tatarskie pierogi „czeburek” oraz baranina w gruzińskim lawaszu.