Panorama (BE)

Er bestaan grote bedrijven die legale constructies opzetten om zo min mogelijk belasting te betalen. Omdat ze zo groot zijn kunnen ze gaan shoppen en zich administratief vestigen daar waar het belastingtechnisch het beste toeven is. Een aantal lokale winkeliers uit het Welshe Crickhowell heeft daar genoeg van en besluit zich te verenigen om van een even gunstig belastingvoordeel te genieten.

In 2006 kreeg de redactie van het satirische magazine Charlie Hebdo enkele cartoons van de profeet Mohammed in handen. Hoe ging de redactie er mee om? Je ontdekt het in deze documentaire.

Journalist Martin Smith had nog enkele contacten bij het regime in Syrië. Zij brachten hem achter het front, in de streken waar president Assad nog steeds de touwtjes in handen heeft. Wat Smith daar ziet, is toch iets anders dan hij verwacht had.

Pieter 0167 is de nickname van een man die verdacht wordt van het aanmaken en verspreiden van kinderporno. De Amerikaanse inlichtingendienst FBI infiltreerde in een gesloten netwerk van pedoseksuelen en kwam hem zo op het spoor. Journalist Dirk Leestmans reconstrueerde de zaak. Daarom trok hij naar de Filipijnen en Cambodja, maar praatte hij ook met kinderpsychiater Peter Adriaenssens en dadertherapeut Kris Vanhoeck.

Minderjarigen die van geslacht willen veranderen, of een operatie overwegen. Hoe gaat dat in zijn werk? Wanneer voel je als kind dat je in het verkeerd lichaam geboren bent? En hoe ga je daar als ouder mee om? Panorama gaat op bezoek bij enkele jongeren die van zichzelf vinden dat ze in het verkeerde lichaam geboren zijn.

Niets is voor niets. Ook in Belgische regeringskringen circuleert al even het idee om uitkeringstrekkers, leefloners of werklozen, een tegenprestatie te laten leveren. Vrijwilligerswerk. Een dienst naar de maatschappij, een signaal naar de samenleving. Een stimulans voor de uitkeringstrekker om zo snel mogelijk iets aan zijn situatie te veranderen en een signaal naar de rest van de samenleving: we geven die mensen niet zomaar wat, we verwachten ook wel iets van hen. Maar die vraag om een tegenprestatie is dat meer dan symboolpolitiek, is het symptoombestrijding of kunnen we die zelfs zinvol invullen?

Op zoek naar een oplossing voor het vluchtelingenprobleem valt vaak het begrip 'opvang in de regio': vang vluchtelingen op in hun eigen regio. Dat behoedt hen voor risicovolle reizen en maakt het minder druk aan onze voordeur. Voor de oorlog in Syrië is Libanon 'regio', daar is één vierde van de bevolking vluchteling. Als speciaal VN-gezant staat Sigrid Kaag regeringen uit de regio bij en fungeert ze als intermediair tussen de verschillende partijen. "Als Libanon nog fragieler wordt gemaakt door het uitblijven van voldoende financiële en politieke steun, of gewoon omdat de last te zwaar is geworden, dan is het einde zoek voor zowel Libanon als Europa." Hoe gaat een regio die voortdurend onder hoogspanning staat om met de instroom van vluchtelingen? Panorama op stap met Sigrid Kaag. ('Onderhandelaar in oorlogstijd/Negotiator in Times of War' - Shuchen Tan, VPRO Tegenlicht, 2016)

Abu is een dertiger uit Londen, heeft vier kinderen en verhuurt springkastelen. Maar hij maakt ook deel uit van een groepje radicale extremisten. Zo heeft de man in een rommelige garage enkele zwarte vlaggen, bekend van ISIS, liggen. "Ooit wappert deze vlag boven Downing Street", aldus Abu. Reporter Jamie Roberts portretteert het groepje extremisten en probeert hen te doorgronden.

Iedereen speelt (u misschien nog niet, maar dat zal niet lang meer duren). Videogames vertegenwoordigen een jaarlijkse omzet van bijna honderd miljard euro. In nog geen dertig jaar tijd, een generatie, is de videogame uitgegroeid tot de wereldwijde vrijetijdsbesteding nummer één, vóór film en vóór muziek. Meesurfend op technologische innovaties en op zoek naar een publiek, is de game-industrie erin geslaagd cultuurproducten te ontwikkelen aangepast aan de geglobaliseerde economie. Drie miljard uur wordt er wekelijks wereldwijd gespeeld. Je kan de klok rond spelen, overal, altijd en op elk apparaat. Een jongere van nu zal tegen zijn eenentwintigste evenveel op een scherm gespeeld dan gestudeerd hebben. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is de gemiddelde speler geen puistige geek tussen de 15 en de 28. De speler van nu is een speelster, een moeder, een vrouw van in de veertig. Games hebben zich de laatste jaren aangepast en efficiënt ingespeeld op de korte aandachtspanne die we soms maar hebben voor een spel. Even de verveling doden met een spel, om er dan verslingerd aan te raken en elk moment te willen spelen. Videogames zijn niet alleen volwassen geworden, ze zijn ook de vrije tijd ontgroeid. Ze zijn binnengedrongen in de wereld van de arbeid en bepalen mee hoe we ons als consument gedragen. De gamificatie van de samenleving is stilaan een feit. Bewust of niet, we zijn allemaal gamers geworden, iedereen speelt.

Panorama volgt een jaar lang de jonge, beloftevolle scheidsrechter Bart Vertenten en ontdekt zo wat de lijn- en scheidsrechters zoal doormaken. Maar tegelijkertijd komen we zo ook meer te weten over onder andere het gebruik van videobeelden. De reportage geeft dus een unieke inkijk in wat een scheidsrechter zoal meemaakt op het veld.

Donald J Trump is echt hard op weg de presidentskandidaat van de Republikeinse partij te worden. De flamboyante zakenman mag er dan eerder uit rancune zijn aan begonnen, hij bepaalt steeds meer het politiek debat in Amerika. Maar wie is die man? Panorama zoekt een aantal mensen op die hem van dichtbij hebben meegemaakt. Studiemakkers bijvoorbeeld en de man die 'you're hired!' te horen kreeg van Trump aan het einde van de realityreeks 'The Apprentice'. We gaan ook langs Atlantic City. Een stad die Trump de vastgoedmakelaar en casino-uitbater naar zijn hand zette om dan voor dood achter te laten. En we gaan met Trump op campagne. ('Trump, l'apprenti Président' - David Muntaner, Babel Doc, 2016)

De kans is erg groot dat Donald Trump de Republikeinse presidentskandidaat wordt. Maar het Amerika dat Trump lijkt te zinnebeelden, bestaat niet meer. De muur die hij de Mexicanen gaat laten betalen, om hun verkrachters en uitschot tegen te houden, is de muur die tussen de VS en economische groei zou staan. Want demografen zijn het er over eens dat Amerika de jonge Latijns-Amerikaanse migranten nodig heeft om de economie draaiende te houden. Neem nu Otumwa in Iowa, een stad van landbouwers en slachterijen, waar ondertussen iedereen zowat bij Cargill werkte. Die Cargill voelde het steeds krapper worden op de arbeidsmarkt, want wie in Ottumwa geboren werd, trok er weg om te gaan studeren en er nooit terug te komen. Het overwegend blanke stadje zette de deur op tamelijk spectaculaire wijze open voor latino migranten. De stad leeft op en de kerken lopen vol. Ook als je jong bent in Californië is de kans groot dat je een Latijns-Amerikaanse achtergrond hebt. Tweetalige - Spaans en Engels - migrantenkinderen die hun ouders zich de naad uit het lijf zien werken. De druk op hun schouders is groot, zij kunnen studeren, zij kunnen het maken. De latino stem is verkiezing na verkiezing belangrijker geworden, de laatste president die er met twee woorden Spaans vanaf is gekomen is George W Bush. De latino's van nu verwachten meer. Maar hoe komt het dan dat Trump wegkomt met zijn uitspraken over Mexicanen? Panorama gaat op zoek naar de latino stem.

Vanaf het moment dat ze voet zetten op Europese grond wordt er aan hen verdiend. Busmaatschappijen zien een lucratieve lijn richting grens aanspoelen, hotels wisselen toeristen en nieuwkomers graag af, om nog maar te zwijgen over de grootschalige opvang. Niet alleen Erdogan heeft door dat er aan die vluchtelingen te verdienen valt. "Eindelijk, vrijheid!", zucht de man die we treffen op een strand op het Griekse eiland Kos. Met z'n drieën komen ze van Turkije in een rubberboot en nog maar net op het droge komt een behulpzame Griek hen vertellen dat ze verderop moeten zijn. Maar eigenlijk aast hij op hun bootje, daar valt vast nog iets aan te verdienen... ('Refugees - A lucrative business' - Point du Jour, 2015)

Dinsdag begon als een mooie lentedag, maar werd al snel 22 maart 2016, de dag dat Brussel een doelwit werd. De dag dat Brussel aan het rijtje werd toegevoegd van steden die een zware aanslag hadden te verwerken gekregen. Tien jaar geleden werd in Londen een even gewone werkdag opgeschrikt door een terreuraanslag. Het ene moment sta je een beetje verveeld in de krant te staren, schommel je met de metro mee, het ander moment is er enkel chaos en duisternis. En wat doe je dan? Maken dat je wegkomt? Of ga je in op de hulpkreten om je heen? Nog voor het stof was gaan liggen in wat ondertussen het wrak van het metrostel was geworden onder Edgware Road zochten pendelaars hulp bij elkaar. "Je doet dat niet om moedig te zijn, hoor. Je doet dat omdat je om mensen geeft." - Tim Coulson. Elk drama heeft zijn helden en dat kan zomaar ieder van ons zijn. The Angels of Edgware Road' - Testimony Films, 2010

Door het internet groeit het aantal nepmedicijnen die in omloop komen. De bestrijding van die illegale markt is moeilijk, want hoewel de gevolgen soms verregaand zijn, zijn nepmedicijnen voor de wet niet anders dan andere namaak. Vorig jaar werd door Interpol in het kader van 'Operatie Pangea 429' een onderzoek opgestart. Daarbij werden 2410 websites offline gehaald, 156 arrestaties verricht en 20,7 miljoen illegale namaakpillen in beslag genomen. Nu duikt ook Panorama in de wereld van de nepmedicijnen

Het is het noodzakelijk kwaad van de farma-industrie. En ze doen het enkel nog omdat het niet anders kan, omdat er geen alternatieven zijn. Elk jaar worden in Europa nog dik tien miljoen dieren ingezet in laboratoria. Een hele kinderboerderij om na te gaan of geneesmiddelen doeltreffend en veilig zijn. Maar sommige wetenschappers zetten grote vraagtekens bij de zin van proeven op dieren. Panorama gaat op zoek naar de zin en onzin van dierproeven.

Als oliestaten zich op duurzame energie gooien, dan weet je dat er iets verandert. Maar Westerse overheden hadden wetenschappers nodig om hen te waarschuwen dat het totaal zinloos was nog in steenkoolcentrales te investeren: wind en zonne-energie worden steeds goedkoper, investeringen in steenkoolcentrales om elektriciteit op te wekken zullen zich nooit meer terugbetalen. Als landen als Brazilië, Australië en Chili overwegen om over te schakelen op duurzame energie doen ze dat vooral uit economische overwegingen.

De Italiaanse maffia verdient fortuinen met het dumpen van illegaal chemisch afval. Het wordt begraven in landbouwakkers waarop broccoli en tomaten worden gekweekt voor onze markt. Campania, de streek rond Napels, is de grootste illegale stortplaats van chemisch afval in Europa. Hier dumpt de camorra, de lokale tak van de maffia, industrieel afval uit heel Europa en zelfs van daarbuiten. Ze gieten het in rivieren, begraven het in landbouwakkers of verbranden het langs de kant van de weg. Op de vervuilde grond worden groenten, zoals broccoli en tomaten gekweekt. Voor de bewoners van Campania is er geen ontsnappen aan het gif. Het zit in de lucht, in het grondwater, in hun groenten, in hun vlees en in het fruit dat ze eten. Het aantal gevallen van kanker ligt er viermaal hoger dan in de rest van Italië. Fabrieken die tijdens hun productieproces chemisch afval produceren, moeten dat op een milieuvriendelijke manier verwerken. Maar dat is ontzettend duur. Voor wie op grote schaal industrieel afval genereert, is het aantrekkelijk om met criminelen in zee te gaan die slechts een fractie van de reguliere kosten in rekening brengen. ('De gifcirkel' - Wilfried Koomen/Dieptescherpte, 2015)

Het is een plek van heerlijke herinneringen, voor velen van ons de plek waar we voor het eerst geconfronteerd werden met wilde dieren. Minstens één schooluitstap ging er heen. Maar toch rijst de vraag of we de dierentuin nog wel kunnen openhouden. Is dat nog wel van deze tijd, dieren opsluiten zodat wij er naar kunnen gaan kijken? Panorama zoekt antwoorden op de breuklijn tussen nostalgie, dierenwelzijn, vertier, educatie en conservatie. Hoe moet de zoo van morgen eruitzien? De dierentuin van Kopenhagen keek vorig jaar vreemd op van de vele reacties die ze kregen. Ze hadden een giraffenkalf over, dus versneden ze het opzettelijk voor de ogen van hun bezoekers en voerden het aan de rest van hun dieren. Deden ze al jaren. Maar plots was het wereldnieuws. Ook was er veel te doen rond de orka's in Seaworld in de VS. Kan je zulke grote dieren wel op de juiste manier in gevangenschap houden? Doen ze al jaren, maar plots is het even wereldnieuws. Heeft de zoo nog een functie of moet hij maar gewoon dicht? ('Is It Closing Time for Zoos?' - BBC, 2015)

Het is een koninkrijk waar we doorgaans enkel de façade van zien. Waar dissidente stemmen letterlijk tot verstomming worden geslagen. Dat zich opdringt als een bondgenoot, maar tegelijk terrorisme lijkt te sponsoren. "In Saoedi-Arabië heeft angst de hele bevolking in de tang. Maar de wereld moet zien hoe wij al decennialang in onderdrukking en slavernij leven. Ik zal doen wat ik moet doen om de gruwelijke realiteit te tonen." - Yasser. Yasser is een activist die deel uitmaakt van een ondergronds netwerk in Saoedi-Arabië. Als we een blik achter de façade kunnen krijgen, is dat voor een erg groot deel aan hem te danken. Stiekem maakt hij opnames. Saoedi-Arabië hanteert nog de doodstraf en publieke lijfstraffen. Yasser weet wat hem te wachten staat, mocht hij door de mand vallen. Raif Badawi is een Saoedische blogger die veroordeeld werd tot tien jaar cel en duizend zweepslagen omdat hij zich beledigend zou hebben uitgelaten over zijn overheid en het geloof. Zijn vrouw en kinderen zijn naar Canada gevlucht. Van daaruit probeert zijn vrouw Ensaf te ijveren voor Raifs vrijlating. Ondertussen hebben de Saoedi's hun zitje in de VN mensenrechtencommissie en staan ze met grote investeringen klaar voor de poorten van de Antwerpse haven. ('Saudi Arabia Uncovered' - Hardcash Productions, 2016)

Sara, een dertiger met een drukke job, fulltime mama van twee kinderen, wordt gekoppeld met Raphaël, een thuisloze twintiger met financiële problemen en een enkelband. Tom, een kansrijke veertiger die werkt als ingenieur bij BASF, wordt gekoppeld met Dirk, een kansarme leeftijdsgenoot, die als kind ook alleen armoede heeft gekend. "We willen 5.000 kansrijken als buddy koppelen aan 5.000 kanszoekenden. Ze gaan samen 2 jaar lang op pad. De enige opdracht die de kansrijke buddy meekrijgt, is de eigenwaarde van zijn kansarme buddy te herstellen", legt Theo Vaes uit, de oprichter van de VZW ArmenTeKort die als volbloed ondernemer de toenemende armoede niet meer kon aanzien, en iets wilde doen. Antwerpen krijgt 'de primeur', elke dag is kansarmoede er de harde realiteit voor 8.000 Sinjoren. Kan Sara het verschil maken in het leven van Raphaël? En hoe geeft Tom zijn buddy-schap invulling? Panorama geeft een unieke inkijk in een sociaal experiment waarbij VZW ArmenTeKort ook buddy's opleidt. Met als ambitieus doel: mensen helpen uit de - vaak hardnekkige - armoedeval. Panorama volgt twee buddykoppels een jaar lang op de voet

218 zijn er nog vermist. 218 van de 276 schoolmeisjes waarmee Boko Haram zich op de kaart zetten in april 2014. De massaontvoering zette een internationale mediacampagne op gang onder de titel #BringBackOurGirls. Meteen na de ontvoering konden 57 meisjes ontsnappen. Vorige week werd een volgend meisje, Amina Ali Nkeki, levend teruggevonden toen ze een baby de borst gaf in het Sambisowoud in Nigeria. Sinds 2009 probeert Boko Haram in het hart van Afrika een kalifaat te stichten, een paar jaar later verbonden ze zich uitdrukkelijk met IS. Meer dan twintigduizend dodelijke slachtoffers heeft Boko Haram ondertussen gemaakt en dik twee miljoen mensen zijn op de vlucht. Aangevoerd door Aboubakar Shekau heeft Boko Haram vanuit Nigeria ook stukken van Niger, Kameroen en Tsjaad ingenomen. Daar nemen ze het op tegen internationale Afrikaanse troepen met steun van Franse en Amerikaanse militairen. Panorama gaat naar de frontlijn met Boko Haram, naar kleine dorpen en grotere steden, over de zandvlakten van Niger en door het dicht woud van Kameroen. We spreken er slachtoffers, overlevenden en vluchtelingen en trekken op met de internationale coalitie in hun strijd tegen Boko Haram. ('Boko Haram: Terror in Africa' - Spicee, 2016)

Het Koning Boudewijnstadion voldoet niet eens aan de veiligheidsnormen van de UEFA. Maar het kan anders. Kijk naar de Gentse Ghelamco Arena. Zulke voetbaltempels met internationale uitstraling moeten vervallen sites, steden in de buurt én het aangetaste gemeenschapsgevoel doen heropleven. Tenminste, dat is de goed-nieuws-show bij de officiële (overheids)instanties. Panorama onderzoekt hoe in ons land voetbalstadions worden gebouwd, en of dat een taak kan/moet zijn van de overheid.

Het is een omstreden product. Aan de oppervlakte is het een basisproduct voor een bijzonder efficiënte onkruidverdelger, levensnoodzakelijk voor de landbouw en een zegen voor de onbezorgde amateurtuinier. Maar over glyfosaat doen ook andere verhalen de ronde. Wetenschappelijk onderzoek geeft reden te denken dat er meer aan de hand is, en dat de impact van glyfosaat verder gaat dan onkruid alleen. Vorige week stelde de Europese Commissie voor om het gebruik van glyfosaat met anderhalf jaar te verlengen. Die vergunning loopt eind deze maand af. Ondertussen zou dan verder onderzocht worden of het product inderdaad kankerverwekkend is. Maar de lidstaten geraken het voorlopig niet eens over een verlenging. En daar zijn goede redenen voor. ('Poisened Fields' - ADR, 2016)

Het was feest in Teheran, vorig jaar op 14 juni. De nucleaire deal tussen Iran en het Westen was rond. Gedaan met de economische sancties, hoop fonkelde in de ogen van de Iraniërs. Tien maanden later volgen er parlementsverkiezingen in het land. En plots zaten er meer vrouwen dan religieuze vertegenwoordigers in het parlement. Panorama kampeert een jaar lang in Teheran, na het tekenen van de deal.

Na elke schietpartij in de Verenigde Staten, volgt de roep om meer wapenwetten. Dat is niet onlogisch: er gaat iets fout en we vragen de overheid om dat te reguleren. Maar Amerika heeft wapenwetten. Zo moet een wapenhandelaar eerst een achtergrondcheck doen van de klant die zijn winkel binnenstapt voor een wapen. Maar dat hoeft niet op de zogenaamde gun shows. Tussen de ballistische nieuwigheden en overbodige gadgets, liggen daar wapens te koop voor wie ze wil. No questions asked.

Het taboe zit echt betrouwbare cijfers in de weg, maar 1 op de 7 Belgen heeft het afgelopen jaar af te rekenen gehad met geweld binnen de relatie. Meestal zijn vrouwen het slachtoffer. Wat als de liefde geen vlinders maar een vuist in je maag plant? Drie Britse vrouwen rapen de moed bij elkaar, verbreken het taboe en zetten de deur wagenwijd open.

Aan de hand van pakkende verhalen onderzoekt Panorama de impact van verkrachtingen, want die impact is gigantisch. Zo doen veel slachtoffers zelfs geen aangifte bij politie of justitie, uit schaamte of angst niet geloofd te worden. Er zijn daders die zeggen: "Ik probeerde iets en er kwam geen verzet. Geen verzet is toestemming". Dat is slechts een van de verontrustende vaststellingen in het Panorama-onderzoek naar verkrachting.

IS is niet geboren onder de brug in Vilvoorde, maar is het geesteskind van een geradicaliseerde crimineel Abu Musab al-Zarqawi. En gek genoeg kreeg hij zijn faam pas toen het Witte Huis hem aanwees als de link tussen al Qaida, de aanslagen van 11 september en toenmalig Iraaks dictator Sadam Hoessein. Een link die niet bestond, maar wel de Amerikaanse inval in Irak moest rechtvaardigen. Panorama gaat op zoek naar de ontstaansgeschiedenis van terreurgroep IS en met name hoe beslissingen van de Amerikaanse regering, om dingen te doen of te laten, gemaakt hebben dat ISIS kunnen worden is zoals we haar nu kennen. "De beslissingen hielden toen misschien steek, maar waren ze niet genomen, zou niemand ooit van IS gehoord hebben." - Richard Clarke, voormalig coördinator nationale veiligheid. ('The Secret History of ISIS' - PBS Fronline, 2016)

Met sloophamers gingen ze te keer in musea. Beelden die met de grootste zorg omringd en tentoon gesteld werden, werden tot stof herleid. Eeuwenoude tombes verdwenen in een gigantische stofwolk. Boeken werden verzameld en verbrand. Bruggen werden opgeblazen. De meest recente gevallen van culturele verwoesting zijn wellicht toe te schrijven aan IS en de Taliban. Maar het is iets van alle eeuwen, al lijkt het de laatste decennia toe te nemen. "Het is de identiteit van de andere verwoesten. Dat is gevaarlijk en het wordt steeds belangrijker." - Bert Koenders, speciale gezant VN voor Mali.

Het is een feest en het brengt mensen samen, maar het brengt anderen ook op slechte ideeën. De wereld van de sport is vergeven van corruptie en bedrog. We willen de feestvreugde na het EK en bij het begin van de Olympische Spelen niet temperen, maar elke medaille heeft zijn keerzijde.