Panorama (BE)

In België komen er bij de politie elke dag zo'n acht klachten binnen voor verkrachting. Dat is veel. Zeker als je weet dat naar schatting maar tien percent van de seksueel misdrijven wordt aangegeven. De politie wordt aangemaand omzichtig om te gaan met zulke klachten en het parlement denkt na over verdere wetgeving in verband met seksueel overdraagbare aandoeningen als gevolg van verkrachting. In Groot-Brittannië is resoluut gekozen voor de integrale aanpak. Elk slachtoffer van seksueel geweld kan terecht in een van 46 gespecialiseerde referentiecentra voor seksueel geweld. St-Mary in Manchester is zo'n centrum dat slachtoffers begeleid, van de aangifte, over de forensische onderzoeken tot aan het proces. Een jaar lang konden we slachtoffers en hulpverleners, medisch personeel en politie volgen in een soms pijnlijke zoektocht naar gerechtigheid en herstel. ('Raped' - BBC, 2013)

Europa wil het reizigersverkeer liberaliseren. Het wil dus dat de NMBS concurrentie krijgt. De veelgeplaagde Belgische treinreiziger zal dat niet noodzakelijk slecht nieuws vinden, maar is dat ook terecht? In sommige buurlanden zijn de staatsmonopolies voor reizigersvervoer al een tijdlang opgeheven. Panorama ging kijken hoe het daar loopt, en tekent uit wat de liberalisering in België kan betekenen. “De staat mag geen treindiensten aanbieden, de private sector doet dat efficiënter”, zegt EU-commissaris voor transport Siim Kallas. In Groot-Brittannië is dat allang zo: een openbare spoorwegmaatschappij bestaat er niet meer, de privatisering is er totaal. Spoorwegspecialist Christian Wolmar : “Het vreemde is dat de ticketprijs hoog ligt maar evengoed nog altijd de subsidies.” En hoe zit het daar nu met de veiligheid? Duitsland en Nederland hebben wel nog hun eigen ‘NMBS’, respectievelijk DB en NS. Maar die krijgen op verschillende trajecten geduchte concurrentie. Manu Lageirse van spoorwegmaatschappij Veolia : “We hebben een groei doorgemaakt op de trein tussen de 25 en 30 procent.” Welke invloed heeft dat op de prestaties? Hebben de treinen ook minder vertragingen? Panorama zocht ook uit tegen welk soort concurrentie de NMBS zich moet wapenen. België kan opgeknipt worden in verschillende zones, waar concessies uitgeschreven worden. Of op sommige lijnen kunnen verschillende maatschappijen toegelaten worden. Of is België te klein voor al dat opknippen? En hoe hard zullen de machtige vakbonden tegenwringen? Een reportage van Rob Heirbaut en Hilde De Windt

Het olympisch vuur passeerde langs de ruimte om over een kleine maand in Sotsji terecht te komen, de meisjes van Pussy Riot hoefden niet langer in de cel, zelfs aartsrivaal Khadorkovsky mag zich na tien jaar een vrij man noemen. Putin wil de wereld in Sotsji hebben voor de komende Winterspelen en spaart er kosten noch moeite voor. Panorama gaat achter de schermen van de Olympische Spelen in Sotsji. Ons zei de stad initieel niets, maar menig Rus keek vreemd op van de keuze voor Sotsji als gaststad van de Winterspelen. Er is namelijk één plek in heel Rusland dat een subtropisch klimaat kent en dat is Sotsji. Geen van de officiële bewindvoerders achter het organiserend comité van de Spelen had tijd om ons te woord te staan: "Veel te druk met de voorbereidingen van de Winterspelen", uiteraard. Maar een tijdlang kamperen in de zuidwestelijke uithoek van Rusland en een paar trips naar Londen leren veel over het hoe en waarom van deze Spelen op deze plek. Putins Spelen is een verhaal van grove corruptie en plat opportunisme, van een megalomaan president in een land waar met geld alles te koop lijkt. ('Putin's Games', Cinéphil - 2013)

Onder druk van een aantal ngo's is Belfius onlangs gestopt met fondsen die hun winst halen uit beleggingen in grondstoffen. Als het over beleggen in grondstoffen gaat, betreft het niet alleen of in de eerste plaats olie, maar ook tarwe, katoen, koffie of mais. Het is bij die speculatie in landbouwproducten dat je je vragen kan stellen. Dat speculatie het gezond verstand soms ver achter zich laat, bewezen bijvoorbeeld de voedselrellen in een aantal ontwikkelingslanden in 2008. Het is niet alleen omdat we met méér zijn op deze planeet of omdat de vraag naar grondstoffen in China zo groot is dat de prijs van die grondstoffen zo hoog ligt. Er zit daar nog een zwarte doos tussen, die zwarte doos heet speculatie. Panorama klopte bij een aantal handelaars aan, de grote en de kleine jongens. Traders die de koffie die ze verhandelen eerst geproefd willen hebben of het katoen eerst tussen de vingers willen én heren die niet van achter hun scherm komen en waarvoor koffie net zo goed mais of rundsvlees zou kunnen zijn. Het risico en de prijs van brood. ('Traders' - Jean Crépu - Roche Productions - 2014)

Voor sommige belangrijke stappen in het leven hebben we een notaris nodig, voor een huwelijkscontract, om een huis te kopen of te verkopen, of bij een erfenis. In dat laatste geval blijkt het geregeld fout te lopen. Boedelscheidingen blijven soms jaren aanslepen, soms omdat de familie maar niet uitgeruzied geraakt, maar soms ook omdat de notaris laat aanmodderen, met desastreuze gevolgen voor de familierelaties. Panorama ging op zoek naar zin en onzin van het notariaat. Een reportage van Wim Van den Eynde.

Het is de eerste keer dat een land dat geen skitraditie heeft de Olympische Winterspelen organiseert. Dat zegt wellicht veel over Poetins ambitie, maar ook over de ski-industrie zelf, die aan een echte globalisering bezig is. Want in de Alpen, waar het allemaal begon, is geen groei meer te maken. Daarom zet de ski-industrie in op export. Naar de Russische Kaukasus, naar China en zelfs Zuid-Afrika. Dat is wat een skistation ondertussen geworden is: een totaalpakket dat veel verder gaat dan de liftjes met een kantine. Het skistation is een pretpark geworden dat je tegen zo goed als elke bergflank kan uitrollen. Maar heeft skiën dan niet veel van zijn charme verloren? Is het nog wel altijd die sport in de gezonde berglucht te midden van de natuur? Of is het een geconstrueerde beleving waar vooral veel geld mee te verdienen valt? Maar wat is daar dan weer mis mee? (Artline Films, 2014)

Om de misdaad efficiënt te kunnen bestrijden mag de politie informanten gebruiken. Informanten zijn mensen die vaak erg dicht bij het criminele milieu staan of zelf crimineel zijn. Maar hoe kan je de wet handhaven door een beroep te doen op wetsovertreders? Waar ligt de grens en wie overschrijdt ze? Wat krijgt de informant in ruil voor informatie? Panorama werpt een licht op politiewerk in een grijze zone. Een reportage van Dirk Leestmans.

Enkele honderdduizenden tonnen oorlogsmunitie liggen op de bodem van de wereldzeeën. Niemand weet precies hoeveel, en niemand weet hoeveel daarvan geladen zijn met gifgas. Ook voor onze kust, hooguit een kilometer van het strand van Knokke-Heist, ligt een voorraad. En daarvan weten we sinds kort wel zeker dat het allemaal gifgasbommen zijn. Het gevaarlijke goedje bergen of vooral onaangeroerd laten, voor die keuze staan de overheden, bij ons en elders. Panorama onderzoekt of ze de goede keuze maken. Een reportage van Hilde De Windt, in co-productie met Georama TV.

Brazilië is een onrustige puber met aan het hoofd een voormalige 'guerrillera'. Het land is 's werelds belangrijkste voedselproducent, heeft olie voor zijn kusten gevonden, bouwt vliegtuigen en heeft een belangrijke mijngroep in zijn rangen. Presidente Dilma Rousseff is op een na de machtigste vrouw ter wereld. Brazilië boomt en daar willen de Brazilianen van profiteren: zij willen meer inspraak, betere scholen en een betere transportinfrastructuur. Met het WK haalt het land de spots van de wereld naar zich toe, maar wat krijgen we dan te zien? ('Brasilien auf dem Weg zur Weltmacht?' - Bildersturm Filmprodution, 2013)

Eén op de acht Vlamingen neemt dagelijks antidepressiva, bij de bejaarden is dat zelfs ruim één op de vier. Ons land is en blijft wereldwijd een koploper in de consumptie van antidepressiva. En dat terwijl ze voor milde depressie nauwelijks meer dan een placebo-effect hebben, maar wel veel schadelijke nevenwerkingen. Panorama vraagt zich af hoe dat te verklaren valt. 'Het vieze kleine geheimpje van de psychiatrie', zo noemt placebo-wereldautoriteit Irving Kirsch het placebo-effect bij antidepressiva. Uit zijn onderzoek zou blijken dat antidepressiva in veel gevallen nauwelijks meer effect hebben dan placebopillen. De verwachting van de depressieve patiënt dat een pil zal helpen volstaat in veel gevallen om voor beterschap te zorgen. Voor ernstige depressies zouden antidepressiva wel zinvol zijn. 'Het is een grove fout ze dan niet te geven,' zegt psychiater Dirk De Wachter. Maar ook dan is het vaak een moeilijke afweging, want de mogelijke nevenwerkingen zijn nochtans niet min: misselijkheid, gewichtstoename, verminderd libido, in zeldzame gevallen zelfs agressie en zelfmoordneigingen. Panorama probeert het waarom van het dubieuze succes van antidepressiva te achterhalen en peilt naar mogelijke alternatieven. Een reportage van Peter Brems

David Bond is vader van twee kleuters. Hij probeert het goed te doen, tijd door te brengen met zijn kinderen, ze iets bij te brengen in het leven, een evenwicht te zoeken. Maar er blijkt iets waar zijn kinderen veel meer geïnteresseerd in zijn: als betoverd hangen ze voor schermpjes. De televisie, de tablet, alles lijkt goed om niet buiten te komen. Want dat herinnert Bond zich vooral van zijn kindertijd: van school komen, boekentas in de hoek en buitenspelen, het veld in, in bomen klauteren en kampen bouwen. Waarom doen kinderen van nu dat niet, buiten spelen? Bond zoekt een antwoord op die vraag. Maakt hij zich zorgen om niets, doen zijn kinderen het gewoon anders maar daarom niet slechter? Of is er echt iets aan de hand en weerhoudt een scherm ons ervan buiten te spelen en contact te hebben met de natuur? Moeten we onze kinderen leren buiten te spelen? Wij hebben dat toch nooit geleerd, of wel? Maar misschien houden we onze kinderen wel liever voor het scherm. Veilig binnen, dicht bij ons. Ver van de gevaren van de wereld buiten. Spelende kinderen maken ook vooral lawaai, of toch zeker die van anderen. Dus verdrijven we kinderen liever van pleintjes en straten. En ondertussen wordt obesitas een steeds groter probleem bij Westerse kinderen en wordt de buitenwereld steeds meer een synoniem voor gevaar en onveiligheid. Naast een zoektocht naar antwoorden is 'Project Wild Thing' ook de campagne van David Bond om kinderen het plezier van het buitenspelen terug te geven. Hij wil het buiten leven bij het jonge grut verkopen zoals spelconsolefabrikanten en andere binnenspeel-commerciëlen dat doen. Hij wordt marketingmanager van de natuur! ('Project Wild Thing' is op 6 mei ook te zien op Docville in Leuven)

Over de toekomst van ons financieel systeem Het internationale bankensysteem lijkt gered na de storm die er sinds 2008 doorheen raasde. Wereldwijd moesten tientallen banken met belastinggeld gered worden, zoals Dexia en Fortis bij ons. Er kwam nieuwe Europese en Belgische wetgeving die een nieuwe bankencrisis moet voorkomen. Niet dus: Panorama constateert dat alle structuren die de crisis veroorzaakt hebben nog altijd intact zijn. De nieuwe Belgische bankenwet verplicht banken om hogere kapitaalbuffers aan te leggen, en om de bonussen te beperken. Europa gaat de banken strenger controleren, en biedt spaarders een betere bescherming aan. Het klinkt geruststellend, maar is het dat ook? Sony Kapoor, een onafhankelijk expert die Europa tijdens de crisis adviseerde, zegt daarover: 'Het EU-antwoord op de crisis getuigt van incompetentie, is duurder dan nodig, en is far too little far too late.' En misschien is dat niet verwonderlijk, want, vult ex-Dexia-directeur Dirk Bruneel aan: 'Een keer dat men in de crisis zat, moest men oplossingen zoeken. En die oplossingen, door wie werden die aangereikt? Door die investmentbanks.' En dat zijn nu net de instellingen die de vorige crisis veroorzaakten. Joris Luyendijk, Nederlands journalist die de Londense financiële wereld onderzocht, is pessimistisch: 'We zijn er beroerder aan toe dan in 2008. Toen vermoedden de banken dat ze gered zouden worden, nu wéten ze het.' Ook Philip Stephens van de Financial Times besluit heel somber: 'De banken blijven een bedreiging. Niet dit of volgend jaar, maar over vijf, tien of vijftien jaar gebeurt wellicht opnieuw wat in 2008 gebeurde.' Een reportage van Wim Van den Eynde en Peter Rondou

Na de goedkeuring van de wet die euthanasie bij minderjarigen mogelijk maakt, blijven nog heel wat vragen over. Euthanasie kan enkel voor wilsbekwame kinderen, maar wat als wilsonbekwame kinderen ondraaglijk lijden? Welke moeilijke beslissingen moeten artsen en ouders dan nemen? En ook bij wilsbekwame kinderen blijft het aartsmoeilijk de knoop door te hakken. Panorama praatte met ouders van kinderen die ongeneeslijk ziek zijn, en voor wie de pijn ondraaglijk wordt. De wereld keek toe toen de Kamer van volksvertegenwoordigers in februari euthanasie voor minderjarigen wettelijk mogelijk maakte. Wilsbekwame minderjarigen die ongeneeslijk ziek zijn en ondraaglijk lijden, kunnen aan een arts vragen hun leven te beëindigen. Als aan de wettelijke voorwaarden voldaan is, kan die wens worden ingewilligd. In Nederland is euthanasie bij minderjarigen wettelijk mogelijk sinds 2002. Anders dan in de Belgische wet is er een leeftijdsgrens voorzien. Euthanasie kan daar vanaf 12 jaar, tussen 12 en 16 is toestemming van de ouders vereist, na 16 kan het zonder die toestemming. Sinds 2002 hebben in Nederland 5 minderjarigen euthanasie gekregen. Eén van hen was Marlies. Ze was negen toen ze leukemie kreeg, werd behandeld, maar herviel en vroeg op haar 16de euthanasie. Panorama sprak met de ouders van Marlies en met haar dokter. En ook met de ouders van een Belgisch meisje, dat na een hersenvliesontsteking totaal verlamd was en enkele jaren later niet verder wilde leven. Maar het grootste deel van de kinderen dat voor de leeftijd van achttien jaar overlijdt is wilsonbekwaam. In 2010 overleden in ons land 771 kinderen. 556 kinderen waren jonger dan 5 jaar. Ook bij die kinderen moeten ouders of dokters soms moeilijke beslissingen nemen om hen waardig te laten sterven. Het palliatief thuiszorgteam Kites van het UZ Leuven probeert hen daarbij te begeleiden. Panorama volgt het wedervaren van Femke, een meisje van acht met een hersenaandoening. Een reportage van Phara de Agui

Met Franciscus nu goed een jaar als paus lijkt er een nieuwe wind te waaien door de Rooms-Katholieke Kerk. De Rooms-Katholieke Kerk lijkt een vriendelijker gezicht te hebben gekregen, meer op mensenmaat in vergelijking met Franciscus' voorganger Benedictus, die toch de naam had vooral streng in de leer te zijn. Dat beetje pr kan de Kerk goed gebruiken, want was het niet met seksueel te actieve priesters, dan kwam de kerk de laatste jaren wel in het nieuws met financiële schandalen. Soms ook met een combinatie van de twee. Het is het spoor van het geld dat we in Panorama dit keer volgen. Professor John Dickie is historicus aan de University College van Londen en heeft zijn sporen al verdiend in onderzoek naar de maffia. Maar voor Panorama onderzoekt hij het geld van de Kerk. Waar komt het vandaan, waar gaat het naartoe en waar verdwijnt het? Het onderzoek brengt hem van de collectes in de lokale parochiekerk tot duizenden hotelbedden in Rome. Volstrekte naïviteit op het vlak van financieel-economische bestuur en regelrechte witwascarrousels langs de bank van het Vaticaan. ('Holy Money' - GA&A, 2014)

Tikkende tijdbommen worden ze wel eens genoemd, de jongelui die uit geloofsovertuiging in een ver buitenland zijn gaan vechten en terugkeren naar hun thuisland. Geradicaliseerde jongeren zijn het, die soms ook hier hun jihad willen doorzetten. De schutter in het Joods museum in Brussel, net voor de verkiezingen, bleek zo een geval. En meteen volgt het vurige pleidooi dat zulke teruggekeerden streng in de gaten moeten worden gehouden. Waarna de minister bevestigt dat dat inderdaad zal gebeuren. Maar het probleem van geradicaliseerde moslimjongeren is geen uniek Belgisch probleem. Met name in Frankrijk en Groot-Brittannië vragen ze zich ook af hoe ze moeten omgaan met jongeren die radicaliseren en hoe ze die jongelui ervan moeten weerhouden geweld te gebruiken. Elk land heeft zo zijn eigen aanpak, ook Pakistan, een land dat verscheurd wordt door fundamentalisme. Panorama zoekt een antwoord op de vraag: is er een weg weg van het fundamentalisme? ('Fanatacism: Is there a way back?' - Terranoa, 2014)

Israël houdt elk jaar tussen de 500 en 700 Palestijnse kinderen aan. Ze worden slecht behandeld in de gevangenis en berecht voor militaire rechtbanken. Het zijn veelal jongens die van de straat worden geplukt of 's nachts uit hun bed worden gelicht. Om dan ondervraagd te worden en gedwongen tot bekentenissen. Waarna ze voor een aantal maanden in de cel verdwijnen. Panorama gaat naar de Westelijke Jordaanoever op zoek naar die jongens en probeert het structurele, zelfs institutionele van dit misbruik te achterhalen. Heeft in het Israëlisch-Palestijns conflict Israël inderdaad zijn focus gelegd op kinderen? Volgens een rapport van de kinderrechtenorganisatie Unicef worden Palestijnse kinderen bedreigd met de dood, fysiek geweld, eenzame opsluiting en seksueel misbruik. De verhalen die Panorama in de Westelijke Jordaanoever vond bevestigen dat rapport. Het zijn verhalen van willekeur en intimidatie, angst en foltering. ('Stone Cold Justice' - ABC 4Corners, 2014)

Homoseksuelen hebben het niet gemakkelijk in het Rusland van Poetin. Dat wist u al en dat is niet fraai. Maar er is meer aan de hand. Panorama zocht een aantal groepen homohaters op. Mannen zoals Timor, die 'Ouders voor Rusland' oprichtte. "Ik trek mij inderdaad de verloedering van de Russische kinderen aan. Ik had het nooit gedacht, maar sinds ik zelf een kind heb, ben ik beginnen nadenken over de zuiverheid van deze wereld." Timor organiseert een actie aan de ingang van een holebi filmfestival. "We delen geschenkzakjes uit met daarin een strop, zeep en een kaartje waarop staat: Maak jezelf van kant en zuiver de wereld!". In heel Rusland zijn groepen actief vergelijkbaar met die van Katja uit Sint-Petersburg, 'Occupy Paedophilia'. Het onderscheid tussen pedofilie en homofilie maken ze niet. Via sociale media zoeken ze contact met homofiele mannen. Ze spreken met de mannen af waarna ze hen molesteren en onderwerpen aan een vernederend 'interview', zoals ze het noemen. Alles wordt gefilmd en op internet gezet, om de gevolgen voor hun slachtoffers nog groter te maken. Die ongegeneerde homohaat wordt gevoed door de kerk en de staat. Het is in Rusland bijvoorbeeld verboden tegenover iedereen jonger dan achttien positief of neutraal te praten over 'niet-traditionele relatievormen'. Het hoofd van de Orthodoxe Kerk ziet in het homohuwelijk de voortekenen van de Apocalyps. ('Cold Fear - Gay Life in Russia', BBC - 2014)

Driedelige documentaire over de handel en wandel van het NSA, het Bureau Nationale Veiligheid van de VS, die een ander licht werpt op de recente geschiedenis van 11 september tot nu. 11 september was een schok. Ook voor het Amerikaanse intelligentiesysteem. Het was, en is, een geldverslindende machine in het leven geroepen om dit soort dingen voor te zijn, maar ze wisten van niets. Na eerdere afluisterschandalen opereerde de NSA aan de hand van strikte procedures, procedures die uiteindelijk levens hebben gekost volgens analisten zoals Edward Loomis. Hij leeft met de last dat hij misschien meer moeite had moeten doen bij zijn oversten om de procedures te versoepelen voor 11 september. "Ik geloof echt dat we het hadden kunnen voorkomen, als onze manier van werken zou zijn herzien voor 911." Groot is dan ook de verbazing van NSA-ers met een staat van dienst als Wiebe en Loomis, als ze merken dat in de maanden na 11 september er dingen gebeuren die voordien niet mogelijk waren en waar bovendien het wettelijke kader voor ontbreekt. Een gevaarlijk spel van geheimen en leugens begint. (United States of Secrets - PBS Frontline 2014)

Driedelige documentaire over de handel en wandel van het NSA, het Bureau Nationale Veiligheid van de VS, die een ander licht werpt op de recente geschiedenis van 11 september tot nu. Het had echt niet veel gescheeld of de verregaande spionageoperaties van de NSA zouden ophouden. Vanuit verschillende hoeken werden de praktijken van na 11 september, waardoor ook Amerikaanse burgers in de gaten werden gehouden, aangeklaagd. Er waren de lekken naar de pers geweest van een groepje rechtgeaarde NSA-ers, de wettelijkheid van de hele operatie werd op hoog niveau getoetst. Maar met de aanslag in de metro van Madrid in 2004 kreeg het programma het zetje dat het nodig had. Anders dan de vorige klokkenluiders wist Edward Snowden dat hij met informatie naar buiten moest komen, veel informatie. Zeggen wat er aan onaanvaardbaars gebeurt, was niet genoeg gebleken. Dus besluit Snowden met een berg informatie onder de arm contact te zoeken met een aantal journalisten. En dan barst de bom... (United States of Secrets - PBS Frontline 2014)

Driedelige documentaire over de handel en wandel van het NSA, het Bureau Nationale Veiligheid van de VS, die een ander licht werpt op de recente geschiedenis van 11 september tot nu. In het laatste deel onderzoekt Panorama de rol van de grote newtechbedrijven, als Google, Facebook en Yahoo!, in de hele NSA operatie. Het is ook bijzonder ironisch dat waar we huiveren iets aan de overheid te vertellen, we het wel en breeduit aan een particulier bedrijf vertellen. Welke rol speelden die bedrijven in heel de operatie en hoe reageren ze als de overheid bij hen aanklopt voor informatie in het belang van het land? (United States of Secrets - PBS Frontline 2014)

In de eerste eigen reportage van het nieuwe seizoen onderzoekt Panorama de strijd op leven en dood tussen supermarkten om de goedkoopste te zijn. Op het eerste gezicht is dat leuk nieuws voor de consument, maar iemand betaalt de prijs. De Delhaize-werknemer bijvoorbeeld die zijn job verliest. Maar zeker ook de toeleverancier, die voortdurend zijn prijzen moet verlagen. En het wordt stilaan zo erg dat het ook niet meer leuk wordt voor de consument: die eet aan het eind van de rit een minderwaardig product. Panorama trok na hoe onverbiddelijk dat mechanisme werkt.

De gruwelijke misdaden in Syrië lijken onbegrijpelijk. En toch zijn er ook Belgische Jihadi's die er aan deelnemen. In Panorama belichten onderzoeksjournalisten Dirk Leestmans en Peter Brems dé belangrijkste vragen: hoe is het zo ver kunnen komen? Wat bezielt 'onze jongens'? Zijn het idealisten, terroristen of sadisten? Uniek bronnenmateriaal en verschillende nationale en internationale contacten laten een diepgaand licht schijnen op wat in Syrië precies is gebeurd en nog steeds gebeurt. Wie zijn die geradicaliseerde landgenoten die er vechten? Sommigen keerden terug, anderen doen dat misschien later. En wat is eigenlijk de grootste dreiging: een terreuraanslag of de toenemende polarisering in onze samenleving? Panorama belicht de rol van Sharia4Belgium en Fouad Belkacem. Is hij de frontman van een terreurorganisatie of niet meer dan een gemediatiseerd cultfiguur? Moeten we straks ook vrezen voor moslimterreur op eigen bodem, of blijft alles binnen de grenzen van het kalifaat? Panorama verduidelijkt.

De ziekte spreekt tot de verbeelding, je sterft er inderdaad een vreselijke dood aan. Maar het is pas de huidige epidemie die echt schrikbarende vormen aanneemt. Het hek lijkt van de dam. Professor Peter Piot ontdekte half jaren '70 samen met een team van het Tropische Instituut in Antwerpen ebola. Met de branie van een 27-jarige dokter kondigde hij in Afrika aan de eerste patiënten aan dat hij daar was om de epidemie te stoppen. Vandaag vreest hij voor het ergste. Er wordt nochtans hard gewerkt aan een behandeling voor het virus. Zo werd de afgelopen maanden het experimenteel geneesmiddel Zmapp met succes voor het eerst getest op mensen. Twee Westerse hulpverleners liepen het virus op toen ze patiënten in Afrika verzorgden. De twee werden meteen proefkonijnen. Zmapp is niet het enige geneesmiddel dat zich aandient als antwoord op ebola. Op verschillende plekken in de wereld wordt naarstig gezocht naar iets om het virus klein te krijgen. De huidige epidemie zet druk op de ketel en stuwt het onderzoek voort, maar gek genoeg deden de aanslagen van 11 september 2001 dat ook. We wisten het toen nog niet, maar op 6 december van vorig jaar maakte ebola zijn eerste slachtoffer. Drie weken later was er sprake van een epidemie. Nu bijna een jaar later zijn we die nog niet de baas. In Panorama het verhaal ebola, van a tot z. Van Antwerpen tot Zmapp. Van september 1976 tot nu.

Terwijl onze F16's de eerste niet-Amerikanen zijn die stellingen van IS bombardeerden, gaat op de grond de strijd om het dagelijks leven gewoon voort. Panorama zette zich in het zog van Sarhad Qader, de lokale politiechef van Kirkuk in het noorden van Irak. Hij probeert er zijn stad, zichzelf en zijn regio recht te houden tussen rivaliserende bevolkingsgroepen en het oprukkende IS. En over die laatste is hij duidelijk: "They don't stop untill you kill them." Op de grond liggen de zaken, zoals vaak, iets gecompliceerder dan in de lucht. Kirkuk is een lappendeken van etnische groepen: sjiieten, soennieten, Turkmenen, koerden, ... Tussen de nieuwe rekruten van Qader zit ook van alles wat. Maar allemaal weten ze waarvoor ze zich aandienen: ze zullen de plaats innemen van de collega's die sneuvelen in de gevechten met IS. Dat gevecht wordt echter niet alleen op het slagveld gevoerd. Kidnappings en politieke chantage zijn evengoed dagelijkse kost, in Kirkuk is een mensenleven de enige valuta die telt. Wat maakt dat diplomatie er op het scherp van de snee wordt gevoerd en diegene die je bekampt ook meteen zij zijn waarmee je praat. "De meeste IS leiders waar ik nu mee onderhandel, zaten ooit in mijn cel." De confronterende werkelijkheid in de strijd tegen IS. ('The Most Dangerous Job in the World' - BBC Arabic, 2014)

Stel u eens 400 kinderen voor. Een volle speelplaats die het elk jaar heel moeilijk heeft om een pleeggezin te vinden. Panorama wil onderzoeken hoe dat komt. Want het vinden van goeie pleegzorg is in het belang van elk kind in moeilijkheden. Wat is er aan de hand in Vlaanderen? Het grote probleem van pleegzorg vandaag is dat het veel te onbekend is. "Het statuut van pleegouder is te onduidelijk en dat schrikt kandidaat-ouders af", zegt ook Lorin Parys, zelf pleegouder van 2. Hij schreef over deze problematiek ook het boek De vergeetput. Pijnpunt is dat er vandaag wél genoeg kandidaat-adoptieouders zijn, maar pleegzorg stiefmoederlijk lijkt te worden behandeld. Dat moet veranderen. Panorama vond inzicht bij Rosette en Bruno, het Vlaamse oer-pleeggezin. 53(!) kinderen brachten zij in alle liefde groot. We geven u een unieke inkijk hoe mooi pleegzorg kan zijn. Van het met spanning wachten op een kind tot de beslissing over zijn/haar verdere toekomst. "Er is niets mis met het hechten aan een pleegkind en het dan weer los te laten", aldus Rosette. Toch zijn kandidaat-pleegouders vaak bang zich te hechten aan kinderen die ze misschien snel weer moeten afstaan. Kinderen en jongvolwassenen komen op die manier sneller in de bijzondere jeugdzorg terecht, waar het plaatstekort nijpend is. Voor Nadia was dat een trauma: "Ik wilde een pleeggezin, maar dat was er gewoon niet". Hoe kan het nu beter? Waarom kunnen niet meer Vlaamse pleegouders gevonden worden? Samen met kinderpsychiater Peter Adriaenssens, jeugdrechters, jongeren in de bijzondere jeugdzorg, biologische ouders en Pleegzorg Vlaanderen wil Panorama een unieke inkijk geven in de pleegzorg-problematiek. En tot slot een stem geven aan hen die je bijna nooit hoort of ziet: het pleegkind zelf.

120 000 mensen, een stad zo groot als Leuven. Dat is naar schatting het aantal mensen dat zonder wettig verblijf leeft in ons land. Panorama onderzoekt hoe ze leven en overleven. Neem nu M. Met een kleine groep heeft hij in juni zijn intrek genomen in een leegstaand rusthuis in hartje Brussel. In een mum van tijd zaten de vijf verdiepingen vol met lotgenoten. 250 namen staan er nu al op de lijst van bewoners. Ze delen het weinige dat ze hebben en wat ze krijgen van buren en sympathisanten. Ze respecteren regels en verdelen de taken. M. noemt het een politieke bezetting. Hij heeft genoeg van het clandestiene leven, hij wil een oplossing voor alle mensen zonder papieren: regularisatie. Want de onzekerheid is ondraaglijk. Hoe leeft een andere Armeense uitgeprocedeerde familie waarvan de zoon naar school gaat? Hoe is het om als 15-jarige elk ogenblik opgepakt en uitgewezen te kunnen worden? Ook de Afghaanse familie R. in Oostende heeft een bevel gekregen om het grondgebied te verlaten. Ze hopen nog op regularisatie, maar de koffers staan klaar voor het geval de politie hen oppakt. De oudste dochter M. zat tot voor de zomer aan de universiteit in Gent, maar mag niet verder studeren nu ze geen papieren meer heeft. Werken mag ze evenmin. Hoe overleven die mensen dan? Er is de steun van vrienden of er is het clandestien werk. Maar dat is niet zonder risico's. Lonen worden niet betaald, bij arbeidsongevallen doet de werkgever of zijn neus bloedt. K. viel drie meter naar beneden toen hij isolatie aan het plaatsen was. Hij moest naar de rechtbank om zijn loon en een schadevergoeding te krijgen. Panorama verduidelijkt.

De immobusiness boomt. De opleiding is populair en makelaars draaien overuren door de woonbonus. Maar betalen we niet te veel voor de aankoop van ons droomhuis of -appartement? Wanneer u als consument duizenden euro's moet betalen aan uw makelaar bijvoorbeeld? Panorama onderzoekt de immobiliënsector en stelt vast hoe het gebrek aan transparantie de prijzen de hoogte injaagt. En ook vernieuwingen worden gefnuikt. En wie is de dupe? De consument: u en ik. Vooral de rol van het BIV (Beroepsinstituut van vastgoedmakelaars) wordt onder de loep genomen. Daarvoor trok Panorama ook naar Nederland waar duidelijk is dat makelaars er gemiddeld voor de helft van de prijs werken. Hoe komt dat? "Het systeem is ziek", legt Michel Dussart uit, vorig jaar nog voorzitter van het BIV. Vandaag is hij weggestemd. Het BIV speelt in geschillen ook vaak rechter én partij, en dat is niet goed voor de markt, klinkt het. Neem nu de start-up van Billionhomes, zij wilden het radicaal anders doen in België. "Een ratingsysteem wilden wij, een soort tripadvisor voor makelaars opstarten", legt oprichter Kim Coppens uit. Dat was niet naar de zin van het BIV. "We kregen een klacht aan ons broek, uiteindelijk zijn we vrijgesproken, maar het zegt wel veel", aldus Billionhomes. Vernieuwing wordt tegengehouden door corporatisme klinkt het hier streng. Vanzelfsprekend is natuurlijk niet elke makelaar slecht. Misschien kan het internet wel de alomtegenwoordige immosector omzeilen. Spontaan denken we aan Immoweb, waar de rol van de makelaar kan worden ingeperkt. Toch: ook de prijzen voor de immozoekertjes zijn de laatste jaren drastisch gestegen. Panorama onderzoekt in welke mate hier nog sprake kan zijn van vrije mededinging. Betalen we daarom zoveel voor ons vastgoed in België? Reportage: Wim van den Eynde en Laura Niclaes

Stel: iedereen krijgt maandelijks 1 500 euro op de rekening. Onvoorwaardelijk, of men nu werkt of niet. Voor u in hoongelach uitbarst: de afschaffing van slavernij, kinderarbeid en zelfs de oprichting van Europa waren ooit soortgelijke onmogelijke ideeën. Hét meest gehoorde tegenargument - dat het niet betaalbaar is - zette Panorama aan het denken. Wat doet gratis geld met een mensenleven? "Ik won 2000 euro per maand met Win For Life en ik werk nu meer dan ooit", legt An uit. An is een doorsnee Vlaamse vrouw. Extra geld zet mensen niet aan tot luiheid, zo blijkt. We trokken ook naar Namibië waar een experiment met een basisinkomen tot spectaculaire resultaten heeft geleid. Mensen zélf laten beslissen over hun leven door gratis geld werkt beter dan de conventionele ontwikkelingshulp. Het idee is niet nieuw. Meer nog, eigenlijk is het historisch half Belgisch. In de jaren '80 bouwde Philippe Van Parijs een beweging (BIEN) uit met o.a. ondernemer Roland Duchâtelet (Vivant) en Guy Standing (UK). Vandaag voelen ook zij de hernieuwde groeiende aandacht voor een basisinkomen, vooral door de schijnbaar onoplosbare sociale onrust. Tijd lijkt het om in actie te schieten. Zoals ... in Zwitserland. Inderdaad, Zwitserland, niet alleen het land van bergtoppen, banken en tennisgenie Roger Federer. In 2016 komt hier een referendum over een basisinkomen, betaald door de staat. Panorama wil ook de denkoefening concreet maken en liet het basisinkomen voor België berekenen. Het is het levenswerk van de Belgische therapeuten Axelle De Brandt en Pierre Catelin en ingenieur Ismaël Daoud, die samen met de VRT-factcheckers tot de wiskundige conclusie komen: het kan! Een reportage van Jozef Devillé en Alina Kneepkens.