Maklowicz on the go

Podróż po Wyspie Lodu Robert Makłowicz rozpoczyna w jej stolicy, jednocześnie najstarszej osadzie na wyspie, założonej przez Wikingów już w IX wieku. Warunki życia na Islandii w tamtych czasach ilustruje ekspozycja w muzeum o „kalendarzowej” nazwie 871 +/-2. W niezbyt rozległym centrum miasta na uwagę smakoszy z pewnością zasługuje niepozorna budka z hot-dogami, uważanymi przez wielu za najlepsze w tej części świata! Więcej atrakcji kulinarnych obiecuje rejkiawicki port: bary sushi, zupę z homara, szaszłyki z ryb i wieloryba oraz… autentyczny okręt islandzkiej Straży Przybrzeżnej, który brał udział w tzw. Wojnach Dorszowych.

Skąd wzięła się nazwa „gejzer”? Podróżnik z Krakowa wyjaśnia to już na wstępie programu, w dodatku na żywym przykładzie. Zaraz potem gotuje w gejzerze jaja na twardo, które zjada z chlebem pieczonym w gorącej ziemi. Niezwykła przyroda Islandii ma również w ofercie olśniewające pejzaże, wulkany i wodospady. W takich okolicznościach rodzi się na polowej kuchence jagnięcina curry, danie tylko z pozoru niezbyt skandynawskie. Inną propozycją kulinarną odcinka jest ryba łupacz, wielki przysmak Północnego Atlantyku, w Polsce nadal mało znany. Czego jeszcze nie może zabraknąć na wyspie gejzerów? Oczywiście geotermalnych źródeł – gorącej kąpieli na koszt Matki Natury.

W kolejnym odcinku swojego programu kulinarno - podróżniczego Robert Makłowicz nadal gości na Islandii. Choć na Islandii często jest dość ciemno, naszych rodaków nie trzeba szukać tu ze świecą. Robert Makłowicz już przy śniadaniu w reykjawickim hotelu spotyka kelnerkę spod Krakowa. Silna grupa naszych rodaków, pracowników przetwórni rybnej, asystuje mu również podczas przyrządzania panierowanego dorsza na maśle. Kolejny polski trop prowadzi do słynnej restauracji, w której kulinarne doświadczenie zdobywa młody Polak, student miejscowej akademii szefów kuchni. Spod jego ręki wychodzą takie przysmaki, jak sashimi z maskonura i z wieloryba. Koniecznie należy również skosztować islandzkiej specjalności - surowego rekina dojrzewającego w ziemi. Łatwiej przełknąć go z kieliszkiem trunku o nazwie czarna śmierć.

Dawny gród Edwina, zamek na wysokiej skale w sercu szkockiej stolicy, to dobre miejsce na początek podróży po Szkocji. Edinburgh Castle otaczają pełne życia – również kulinarnego – ulice i place. Jeden z nich raz w tygodniu zamienia się w Farmers Market, targ produktów rolniczych i własnych wyrobów spożywczych. Na miejscu można skosztować takich specjałów jak owsianka z miodem i whisky czy mięso z bawołu. Od zamku biegnie przez Stare Miasto słynna Royal Mile, Królewska Mila. U jej początku warto zajrzeć do Scotch Whisky Experience, instytutu-muzeum, którego zwiedzanie wieńczy degustacja szkockiej. W nowomiejskim parku, wśród tłumów spacerowiczów, Robert Makłowicz przyrządza łupacza z szynką, a z wysokości swojego pomnika asystuje mu Sir Walter Scott.

Już na wstępie odcinka krakowski znawca kuchni ujawnia swoje upodobanie do Szkocji i jego zaskakujący powód. Na szlaku podróży przez Highlands czyli Pogórze możemy podziwiać pejzaże, jeziora i zamki, dowiedzieć się, jak łososie pokonują spiętrzenie wody przy rzecznej elektrowni i jak produkuje się szlachetną, słodową scotch whisky. Wrażeń artystycznych dostarcza wykonywana na żywo muzyka na dudach oraz poezja kulinarna Roberta Burnsa, a smakowych – haggis, tradycyjna szkocka specjalność z mięsa, cebuli i podrobów, w wersji klasycznej podawana w owczym żołądku. Robert Makłowicz nie zapomina o potworze z Loch Ness: nad brzegiem jeziora smaży dla niego pstrąga łososiowego z musztardą angielską panierowanego w owsiance.

Północno-zachodnia Szkocja i jej wyspy to kraina chmur, mgieł i deszczu. Dobre samopoczucie w takich warunkach wymaga odpowiedniej diety. Z pewnością należy do niej tzw. pełne szkockie śniadanie, które podróżnik z Krakowa zjada (z trudem) w dawnym domu zawiadowcy stacji kolejowej nad Loch Carron. Dzięki ciepłemu Prądowi Zatokowemu w szkockich wodach można łowić owoce morza – by potwierdzić tę prawdę Robert wypływa z miejscowym rybakiem na połów małży św. Jakuba. Złowione przegrzebki przyrządza natychmiast w porcie, naturalnie z dodatkiem miejscowej whisky. Dalsza podróż prowadzi do przydomowej wędzarni ryb i na wyspę Skye, gdzie możemy posłuchać, jak brzmi historyczny język miejscowych Szkotów – gaelicki.

Do największego miasta Slawonii, chorwackich kresów wschodnich, zwabiła Roberta Makłowicza fama tego miejsca. Osijek nazywany jest kulinarną stolicą Chorwacji. Wśród XIX-wiecznej zabudowy centralnej dzielnicy Gornij Grad bez trudu można znaleźć lokale w dawnym stylu wiedeńskim. Udać się do nich można również w stylu retro: fiakrem lub zabytkowym tramwajem – to pojazdy, które najlepiej prezentują się na tle pięknej miejscowej architektury. Osijecki targ zachwyca różnokolorową papryką, serami domowego wyrobu, których przed zakupem trzeba obowiązkowo skosztować, pikantnymi wędlinami i miejscowym winem. Gospodarz programu przyrządza tam bečarski paprikaš, a kolejne kulinarne zachwyty czekają na niego w pobliskiej twierdzy.

Północno-wschodni region Chorwacji dzieli wiele tradycji kulinarnych z Baranyą po węgierskiej stronie granicy. W karcie miejscowych dań oznacza to gwarantowaną obecność rybnego paprykarza i paprykowanych wędlin. W karcie win, oprócz czerwonej frankovki i czarnego pinot, chorwacka specjalność – doskonała biała graševina. Ryb i dziczyzny dostarczają rzeki, stawy i lasy, z których słynie park krajobrazowy Kopački Rit. Na polowania zapraszał tu swoich sławnych gości towarzysz Broz Tito. W tutejszych słodkich wodach królują sumy, karpie, szczupaki i sandacze. Robert Makłowicz z satysfakcją sprawdza, jak smakują pieczone na ruszcie. Wśród atrakcji odcinka również autentyczne wiejskie gospodarstwo sprzed stu lat oraz chłopska uczta na polu golfowym!

Chorwacja naddunajska nadal leczy rany po wojnie domowej z 1991 roku. Oblegany wówczas przez Serbów Vukovar stał się symbolem bohaterstwa, cierpienia i materialnych zniszczeń. Na szczęście to już historia; dzisiaj miasta nad Dunajem znów żyją normalnie. W ilockich winnicach leżakują kolejne roczniki wybornego traminca i graševiny, a w najdłuższej rzece Europy miejscowi rybacy łowią płocie, karpie i endemiczne keczugi. Przyrządzają je turystom w agro-rzeczno-turystycznych gospodarstwach według tradycyjnych przepisów. Krytyk kulinarny z Polski ma okazję usmażyć tam płocie na wieprzowym smalcu, udusić sandacza w winie i przejechać się rowerowym szlakiem biegnącym od źródeł Dunaju niemal do jego ujścia.

W stolicy Armenii, nad którą góruje w oddali Ararat, majestatyczny symbol całego kraju, Robert Makłowicz opowiada o prastarej, wzniosłej i często dramatycznej historii tych terenów Zakaukazia, zdradzając przy okazji swoje ormiańskie pochodzenie. Wizytuje dwie miejscowe restauracje, znane z tradycyjnej kuchni. W jednej pokazuje, jak piecze się kebab, w drugiej – jak miejscowi kucharze przygotowują pulpeciki kiufta. Sam gotuje zupę bozbasz z baraniną, ciecierzycą i owocami na szczycie kompleksu Kaskada w centrum Erywania, które łączy funkcję miejskiej promenady i muzeum sztuki nowoczesnej. Wędrówkę po mieście uzupełniają odwiedziny w akademii szachowej, na targach spożywczym i rękodzieła oraz w wytwórni słynnej armeńskiej brandy

Armenia to kolebka chrześcijaństwa. Kraj ten przyjął chrzest jako pierwsze państwo na świecie już w 301 roku. Wokół jego stolicy, Erywania, można znaleźć wspaniałe zabytki z tamtej epoki. Są wśród nich budowle wzniesione przez pierwszego katolikosa – katedra w Eczmiadzin, miejsce przechowywania cennych relikwii i częściowo wykuty w skale klasztor Geghard. Podróż wokół Erywania jest okazją do poznania chaczkarów – unikatowych kamiennych tablic z motywem krzyża oraz oryginalnego ormiańskiego alfabetu. Bogata karta dań odcinka obejmuje pieczoną tradycyjną metodą jagnięcinę, ormiańsko-gruzińskie pierogi hinkali, chleb lawasz, kebab na szpadkach szampuri i sałatkę z czerwonej fasoli z orzechami i ziołami.

Wystarczy przejechać niecałe 200 km od Erywania, żeby znaleźć się w innej strefie klimatycznej. Niespotykane w innych regionach Armenii gęste lasy zdobią pejzaż kolorami jesieni. W dolinie rzeki Debed ponure instalacje przemysłowe kombinatu miedziowego w Alawerdi kontrastują z pięknem i lekkością średniowiecznych zabytków sakralnych, takich jak klasztor Haghpat, wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO czy twierdza Ahtala z jej unikatowym prawosławnym kościołem. We wsi Dzoraget oglądamy mały pokaz możliwości kulinarnych szefa kuchni miejscowego hotelu, a w uzdrowisku Dilidżan spróbujemy placków lahmadżo, zwanych armeńską pizzą. Smaczną rybę sig z jeziora Sewan gospodarz programu piecze na szpadkach na węglu drzewnym.

Cykl Roberta Makłowicza na antenie Programu 2 to program kulinarno-podróżniczy, którego celem jest przekazanie praktycznej wiedzy, związanej z podróżami i odwiedzanymi miejscami. Część programu poświęcona będzie przygotowaniu regionalnych potraw, resztę odcinka wypełnią istotne z turystycznego i kulturalnego punktu widzenia informacje, szczególnie te, które są pomijane w przewodnikach.