Pano

Mensen zonder papieren uitwijzen is een bijzonder complexe gebeurtenis. Daartegenover staan vaak ronkende politieke verklaringen, zeker in een verkiezingsjaar. Hoe verloopt dat proces nu precies? Pano trok op onderzoek en kreeg de unieke toegang om enkele dagen te filmen in het gesloten asielcentrum van Merksplas. In Merksplas wachten mensen zonder papieren op hun uitwijzing. "Hier is het einde verhaal", zegt een personeelslid. Onze reporters Fabian Lefevere, Lara Richier en Stef Meerbergen brengen daarnaast de hele procedure in kaart. Van de politieacties in Brussel tot de effectieve gedwongen uitwijzing via bus of vliegtuig. Pano zoekt uit waarom gedwongen uitwijzingen niet evident zijn. Herkomstlanden werken vaak niet mee, de procedures zijn complex, het aantal mensen zonder papieren is groot, met 100.000 en meer. "We moeten een systeem hebben om legaal naar de EU te komen om te werken, maar zij die geen papieren hebben moeten terugkeren", benadrukt EU-Commissaris voor Migratie Ylva

“Pijn, een struggle, uitputtend, messteken bijna in uw buik.” Minstens 1 op de 10 vrouwen in ons land lijdt aan endometriose. En toch is er bitter weinig geweten over deze chronische gynaecologische aandoening. Een diagnose laat jaren op zich wachten, de oorzaak is onbekend en dus blijven een gepaste behandeling en zicht op geneeskansen ook uit. Pano onderzoekt hoe het komt dat deze aandoening al zo lang onder de radar blijft. Volgens experts werd de research onvoldoende gedaan omdat het niet nodig werd geacht. “De klachten waar vrouwen mee kampen, werden niet aanzien als gezondheidsklachten. Ze maakten gewoon deel uit van de zwakte van de vrouw.” Zou het waar zijn wat KU Leuven-gynaecologe Carla Tomassetti zegt in Pano: “Als het een piemelprobleem was, dan was het misschien al opgelost.” Ondertussen lijden vrouwen, naar schatting 190 miljoen wereldwijd. Zoals Wendy. Ze heeft al meer dan 20 operaties achter de rug en antwoordt op de vraag: ‘Waar droom je nog van?” “1 dag zonder pijn

‘Sociaal wonen geeft financiële en mentale ruimte”, vertelt Nancy. Zij en haar dochter huren voor 560 euro een sociale woning in Vorselaar. Maar sociale huurders moeten in Vlaanderen wél geduld hebben. 176.026 mensen staan er op de wachtlijst, gemiddeld is de wachttijd 4 jaar, maar tot 10 jaar is geen uitzondering. De lange wachtlijst veronderstelt dat we versneld sociale woningen bijbouwen. Maar voorlopig blijft het bij een cijfer van ongeveer 2.000 woningen per jaar die worden bijgebouwd of gerenoveerd. Daarnaast staan er ook 15.000 sociale woningen leeg, die wachten op renovatie of afbraak. Pano onderzoekt hoe dat komt, nu de woningnood zo hoog is. Wie wacht op een sociale woning kan meestal niet terecht op de private huurmarkt. De prijzen zijn er te hoog, zoals bij het gepensioneerde koppel Jef en Lia. Zij betalen nu 650 euro voor een sociale woning in Antwerpen, terwijl de gemiddelde huurprijs op de private huurmarkt bijna 900 euro is. “Dat kunnen wij niet betalen met ons pen

Begin dit jaar was het opnieuw zo ver: overstromingen in de Dendervallei. Volgens Patrick Willems, hydroloog aan de KU Leuven, is het vijf vóór twaalf: ‘De waterbom die Wallonië drie jaar geleden trof, mocht die in Vlaanderen voorkomen, dan zou er 8 miljard euro schade zijn , waarvan 1 miljard euro in de Dendervallei’. Met archiefbeeld uit 2010 – toen we ook al een Panorama maakten over de zware overstromingen van de Dender- kijken we wat Vlaanderen doet om zich te wapenen tegen het water. Het contrast tussen de hypermoderne stuwen in Wallonië en de verouderde infrastructuur in Vlaanderen is groot. Pano onderzoekt ook waarom lokale besturen in het brede Denderbekken tegen alle negatieve adviezen in bouwvergunningen blijven verlenen in overstromingsgevoelig gebied. Door de klimaatverandering verhoogt het risico dat die woningen overspoeld geraken. Maar mensen een vergunning weigeren, betekent betalen en dat zien veel burgemeesters niet zitten

Pano brengt verhalen van Vlaamse oud-voetballers die overleden aan de gevolgen van dementie. Eén ding valt op: ze waren allen kopbalsterk. Zoals Staf Vanhoudt, een verdediger die in de jaren ‘60 en ‘70 voor Beringen en Sint-Truiden speelde. Voor zijn vrouw Diane is het duidelijk: “Staf kreeg zijn ziekte omdat hij zoveel gekopt heeft tijdens zijn voetbalcarrière”. In Schotland doet prof. William Stewart al langer onderzoek naar de hersenen van overleden voetballers. Zijn vaststellingen leidden de voorbije jaren tot verschillende maatregelen in het Britse en Schotse voetbal. Zo mag er in Schotland de dag voor en na de match niet gekopt worden. Maar hoe zit het bij ons? Voetbal Vlaanderen besliste onlangs dat vanaf volgend seizoen koppen verboden wordt voor voetballers onder 9 jaar. Experts zijn kritisch voor die leeftijdsgrens. “Als je zegt dat koppen niet veilig is voor kinderen, dan is het misschien niet veilig op élke leeftijd”, zegt neurowetenschapper Magdalena Ietswaart.

In ons land worden elk jaar meer dan 150.000 patiënten besmet met een ziekenhuisinfectie. Opmerkelijk daarbij is de rol van ziekenhuissanitair. Wasbakken, badjes en leidingen zijn broeihaarden van resistente bacteriën, en zorgden de voorbije jaren al voor verschillende uitbraken in onze ziekenhuizen. Ziekenhuisinfecties zullen altijd voorkomen, hoe goed de zorg in onze ziekenhuizen ook is. Toch is 1 op de 3 infecties te vermijden. Experts pleiten al jaren voor het weghalen van wasbakken in ziekenhuiskamers. Pano onderzoekt of onze ziekenhuizen genoeg doen om besmettingen met ziekenhuisinfecties te verhinderen.

Sinds geruime tijd is er een toename in diagnoses van ontwikkelingsproblematieken bij kinderen en jongeren. Specifiek het aantal jongeren met ADHD of Autisme-diagnose in het onderwijs stijgt enorm. Pano onderzoekt: wie stelt die diagnoses en op welke manier? We zien wachtrijen bij centra die door de overheid gefinancierd worden: soms twee jaar of zelfs een volledige aanmeldingsstop. En er is de privésector waar ouders soms veel geld betalen voor een diagnose ADHD of autisme.

Pano kijkt terug op de campagne én de uitslag van de lokale Antwerpse verkiezingen. Bekeken vanuit het standpunt van Vlaamse politici met migratieroots. Manal Toumi, een juriste en tweede op de lijst van PVDA, jeugdwerker Ali el Moussaoui van CD&V, Wali Sediqi van N-VA, een eerste generatie nieuwkomer die als 13-jarige jongen uit Afghanistan naar België kwam, en vele anderen .... hoe hebben zij de campagne en de resultaten van de lokale verkiezingen beleefd?

Rijden onder invloed lijkt onuitroeibaar in ons land. Met dodelijke ongevallen tot gevolg. In de zomer van 2023 nam Hannelore, 21 jaar, een veilige fietsweg naar huis. Bij klaarlichte dag werd ze gegrepen door een automobilist onder invloed van heroïne. Haar ouders en vrienden proberen verder te leven en haar stem te zijn. Zoals andere nabestaanden hopen ze op een meer verantwoord rijgedrag. Pano onderzoekt wat er nodig is om onze wegen drugs- en alcohol vrij te maken. Pano stelt vast dat er te weinig controles zijn op risicomomenten zoals weekendnachten. Maar ook dat de cijfers daarover slecht worden beheerd en geanalyseerd.

Het aantal mensen die steun vragen is de afgelopen jaren fors is gestegen in Brussel, maar de impact op de maatschappelijk assistenten is onderbelicht. Het personeel van het OCMW is het moe. Ze spreken van grote werklast, politieke inmenging én gebrek aan controle bij het toekennen van steun. In totaal horen we acht klokkenluiders en hun verhaal is eensluidend. "Het zijn uiteindelijk de allerzwaksten die het slachtoffer zijn van deze chaos".