De Monitor

Het aantal werknemers dat overlijdt tijdens het werk neemt toe. In 2016 kwamen 70 mensen om het leven, 19 meer dan in 2015. Ook het aantal ongelukken zónder dodelijke afloop stijgt, 14% meer dan in 2015. Het jaarverslag van de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) is zeer kritisch over het bedrijfsleven: ‘Werknemers die de ultieme prijs betaalden voor vaak onnodige fouten. Als bedrijfsleven en overheid hebben we de morele plicht om van hun dood te leren.’ Het zorgelijke is dat het aantal arbeidsongevallen decennia lang daalde door de introductie van bijvoorbeeld veiligere machines en arbozorg verplichtingen. Rond de eeuwwisseling vlakt de daling van het aantal doden af. In 2016 stijgt het aantal slachtoffers voor het eerst. De Inspectie is keihard over de oorzaken: ‘Winst gaat boven veiligheid, tijdelijke werknemers krijgen onvoldoende instructies of beheersen het Nederlands onvoldoende.’ De Inspectie schrijft dat ieder slachtoffer van een ongeval recht heeft op een onafhankelijk onderzoek. Maar was het leed te vermijden? Wat is de rol van werkgevers, werknemers en de overheid?

Laagfrequent geluid. Het verplaatst zich kilometers ver, dringt door muren en kan mensen wanhopig maken. Volgens tipgevers is het een groeiend milieuprobleem, waar te weinig aandacht voor zou zijn vanuit het Rijk. Maar is dat ook zo? Wie een bromtoon hoort die niet meetbaar is met apparatuur, heeft een probleem. Er melden zich bij de monitor veel mensen die er met metingen niet uitkomen. Er is geen geluid gemeten, dus zal het wel‘tussen de oren zitten’, is de conclusie vaak. Maar wat moet je dan? Doorgaan moet verder onderzoek, iets wat heel veel kost en niet altijd iets oplevert of je erbij neerleggen? In ons onderzoek naar overlast door laagfrequent geluid stuiten we al vrij snel op de beruchte Bromtoon van Groningen. Verschillende instanties hebben sinds 1996 laten onderzoeken wat de oorsprong kan zijn van de geluidsoverlast. Ze spendeerden er meer dan 300.000 euro aan. Zonder veel resultaat. Maar sommige Groningers zijn volhardend en eisen nog meer onderzoek naar de oorzaak. Maar er is wel degelijk goed onderzoek dat aantoont dat bijvoorbeeld snelwegen zware bromtonen opleveren, veel meer dan 30 jaar geleden. Toch wordt laag frequent geluid als bromtonen niet meegenomen in de wet Inzake Geluidshinder. In een enquête voor ons dossier Geluidsoverlast vertellen de Nederlandse milieudiensten dat de rijksoverheid de wet inzake Geluidshinder eindelijk moet aanvullen met normen voor lage tonen. Die normen ontbreken nu, en dat maakt handhaving moeilijk.

Mensen die wel ziek zijn, maar niet meer dan 35% worden afgekeurd, worden 35-minners genoemd. Zij kunnen niet voor 100% werken, maar krijgen ook geen arbeidsongeschiktheidsuitkering. Vaak zijn ze op hun werkgever of het UWV aangewezen om weer te re-integreren. Volgens de regels kun je als 35-minner volledig werken, maar deze groep heeft het vaak erg moeilijk op de arbeidsmarkt. In deze uitzending richten wij ons op deze 35-minners. We gaan langs bij alle verantwoordelijke instanties om verhaal te halen en proberen uit te zoeken waarom al 11 jaar ruim de helft van de groep werkloos is. Wie helpt hen bij hun terugkeer in de maatschappij? Waarom helpt het UWV niet genoeg om weer aan de slag te laten komen, en hadden werkgevers niet beloofd om extra veel aandacht aan deze groep te besteden? En hoe zit het eigen met de politiek?

De gastouderopvang wordt over het algemeen erg op waarde geschat, maar het systeem eromheen is onduidelijk. Hebben we voldoende zicht op de kinderen in de gastouderopvang? Waar moeten ouders op letten als ze een gastouder kiezen? En wat doet het gastouderbureau eigenlijk? Sinds het schokkende misbruik in een kinderdagverblijf in Amsterdam is de veiligheid en de kwaliteit van kinderdagverblijven verbeterd. De gastouderopvang lijkt daar bij achter te blijven. Het toezicht is veel beperkter dan bij de kinderdagverblijven en de kwaliteitseisen zijn ook lager, melden tipgevers ons. Als je als ouder een gastouder zoekt, meld je je bij een gastouderbureau. Zij zoeken voor jou een geschikte gastouder in de buurt. Het gastouderbureau moet voor verantwoorde opvang bij de gastouder zorgen, dat doen ze onder meer door twee keer per jaar langs te gaan, scholing aan te bieden en evaluatiegesprekken te houden. De GGD controleert jaarlijks alle gastouderbureaus. Daarnaast controleert de GGD minimaal 5% van alle gastouders. Tipgevers melden ons dat dit controlesysteem niet goed functioneert. Deskundigen pleitten ook voor een betere aanpak en goede wetgeving.

Zorgleerlingen moeten zoveel mogelijk naar een gewone school, dat is het idee van passend onderwijs. Drie jaar na de invoering zijn veel ouders gefrustreerd en docenten overwerkt. Wat gaat er mis? Bij de invoering van het passend onderwijs waren er een paar doelstellingen. Terugbrengen van het aantal thuiszitters: maar dit aantal lijkt alleen maar toe te nemen. Zorg op maat: maar wij krijgen tips van tientallen ouders en leraren dat dit vaak onhaalbaar is of zelfs niet geleverd wordt. Zorgplicht scholen: maar wij krijgen veel tips van ouders die zelf op tevergeefs op zoek gaan naar een school voor hun kind. Minder diagnosticering: ook dit blijkt eerder te zijn toegenomen dan te zijn afgenomen, vertellen deskundigen ons. 2,4 miljard euro wordt jaarlijks uitgetrokken voor passend onderwijs en het is aan de samenwerkingsverbanden, waar scholen onder vallen, om dat geld te besteden. Maar uit een rapport van de Rekenkamer blijkt dat het totaal onduidelijk is of dit geld ook echt ten goede komt aan die zorgleerling. En wat vooral opvallend is: het blijkt nogal te verschillen per school. Kortom: het passend onderwijs functioneert nog niet echt naar behoren.

Sinds de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg neemt het aantal incidenten met verwarde mensen toe. Ruim 75.000 meldingen kwamen er in 2016 bij de politie binnen, een stijging van 14% ten opzichte van vorig jaar. Wie zijn deze verwarde mensen, hoe worden ze begeleid en is de hulp die geboden wordt wel voldoende? Veel van deze patiënten in psychische nood zijn ook agressief. Een exact beeld van de omvang van deze groep zeer agressieve verwarde mensen is moelijk te geven, maar uit navraag bij 45 Veiligheidshuizen in Nederland denkt men dat het gaat om 3.000 tot 5.000 personen in Nederland die als gevolg van een psychische aandoening gevaarlijk gedrag vertonen. Het opvangsysteem rondom mensen die in psychische nood verkeren faalt. Hierdoor ontstaan er vaak gevaarlijke situaties voor de samenleving. In een recent rapport schrijven onderzoekers dat er onnodig veel incidenten plaatsvinden ‘waarbij niet alleen de geestelijke gezondheid van de betrokkene in het geding is, maar ook de veiligheid van anderen’. Kijk maar eens naar de berichtgeving in de kranten. Alleen al dit jaar hebben zeker 100 incidenten met agressieve verwarde mensen de kranten gehaald. Het gaat daarbij om personen die hun huis opblazen of daarmee dreigen, op straat mensen verwonden of zelfs doden. De problemen zijn evident en urgent. Wat moet er zo snel mogelijk gedaan worden?

Zeldzame zandhagedissen doodgereden op omstreden fietspad. Vale vleermuizen weggejaagd door hardcore muziekfestival? Hoe gaan we om met botsende belangen tussen economische ontwikkelingen en de bescherming van de natuur? Wordt er genoeg rekening gehouden met beschermde diersoorten? En kan economische ontwikkeling samen gaan met behoud van flora en fauna? Sinds 1 januari 2017 is er de nieuwe Wet Natuurbescherming. In die wet staat onder meer welke dieren in Nederland worden beschermd. Wil je ergens een ‘ruimtelijke ingreep’ doen, bijvoorbeeld een fietspad aanleggen of een weg verbreden, dan moet je van tevoren laten onderzoeken wat voor flora en fauna er aanwezig is in het gebied waar je wilt bouwen. Dat wordt vaak gedaan door een ecologisch adviesbureau. Stel dat zo’n bureau een beschermd dier aantreft in het gebied, gaat de bouw dan niet door? In onze eerste uitzending was te zien dat vrijwel alle bouwprojecten in Nederland gewoon doorgaan, zelfs als er een beschermd dier zoals de das is aangetroffen. Je moet dan een ontheffing van de Wet Natuurbescherming aanvragen, het leefgebied van de dieren compenseren en de dieren verplaatsen. Maar compensatiemaatregelen blijken lang niet altijd effectief. In deze uitzending ligt de focus op toezicht en handhaving van de wet Natuurbescherming (voorheen de Flora en Fauna-wet). Sinds januari 2017 zijn de provincies verantwoordelijk voor het naleven van de wet natuurbescherming.

De AOW-leeftijd gaat sinds 2013 met stapjes omhoog zodat in 2022 de leeftijd 67 jaar en 3 maanden is. Dat betekent meer geld in de staatskas, en dus meer geld om diezelfde AOW te financieren. Dat is meteen de belangrijkste reden voor die oplopende leeftijdsgrens. Maar gaat iedereen die nieuwe grens wel werkend halen? Er zijn berichten dat dit voor mensen met fysieke beroepen te zwaar zal blijken. Als dat zo is, moeten we die groep helpen, want anders komen ze op latere leeftijd financieel in de knel. Of kan deze groep wél degelijk doorwerken tot 67?

Nederlanders worden oud in eigen huis. Ouderen willen dat zelf ook, maar veel keuze hebben zij niet. Het aantal plekken in verzorgingshuizen wordt snel afgebouwd, terwijl Nederland in rap tempo vergrijst. Wat betekent dit voor de al overbelaste wijkverpleegkundigen? En hoe haalbaar is de doelstelling om over 5 jaar 30.000 nieuwe thuiszorgmedewerkers in de wijk te hebben?

De politie begeeft zich niet alleen op straat, maar de laatste jaren ook steeds meer online. Er worden politieberichten op internet geplaatst en wijkagenten tonen hun werk op social media zoals Twitter, Facebook en Instagram. De politie wil transparant zijn en hoopt op meer aansluiting met de samenleving Hoe gaan agenten te werk als zij twitteren of als zij een vlog maken? Zijn er wel heldere richtlijnen en regels. En wordt er wel altijd voldoende rekening gehouden met de privacy van mensen die via politieberichten online verschijnen. Deskundigen, politieagenten en slachtoffers komen aan het woord.

Wat te doen als je kind vastloopt op school? Of wanneer geen school je kind toe kan laten omdat ze de ondersteuning niet kunnen bieden die je kind nodig heeft? Sinds de invoering van de Wet passend onderwijs in 2014 moeten leerlingen met een gedrags- of leerprobleem zoveel mogelijk naar een reguliere school. Sommige ouders kiezen echter voor particulier onderwijs. Het schoolgeld van vaak tienduizenden euro’s per jaar moeten zij zelf betalen. Maar is dat terecht? Volgens 86% van de leerkrachten in het reguliere basisonderwijs gaat de aandacht voor de groep ‘zorg’leerlingen ten koste van de ‘gewone’ leerlingen in de klas. Veel scholen zijn deze leerlingen dan ook liever kwijt dan rijk. Ook bij scholen die wel hun best doen gaat het soms mis. De begeleiding schiet tekort of het kind gedijt niet in de grote klas. Particulier onderwijs kan dan een oplossing zijn, met veelal kleine klassen en veel begeleiding. Maar dat is geheel voor rekening van de ouders, zelfs als reguliere scholen aantoonbaar geen passend onderwijs kunnen bieden. De Monitor onderzoekt de rol die particulier onderwijs speelt voor leerlingen die vastlopen op school. En is het eigenlijk niet de verantwoordelijkheid van reguliere scholen om deze leerlingen goed te begeleiden? Of hebben ze daar weinig belang bij?

Ouders in Nederland bepalen graag zelf hoe en vooral wáár ze hun kindje ter wereld brengen. Dankzij ons verloskundig systeem van zorg in de buurt en gemakkelijke toegang tot een ziekenhuis hebben we deze keuzes. Of beter gezegd: hádden we deze keuzes. Tipgevers uit het verloskundige veld melden dat een tekort aan personeel en plekken in het ziekenhuis, de kwaliteit van de geboortezorg en keuzevrijheid van aanstaande ouders onder druk zet. Door fusies van ziekenhuizen en de centralisering van zorg zouden bevallocaties hun deuren sluiten. En die plekken komen niet altijd terug in de directe omgeving, terwijl er juist wel steeds meer vrouwen in het ziekenhuis bevallen. Verloskundigen moeten soms wel vier ziekenhuizen bellen voordat ze ergens een plek vinden voor een bevallende vrouw. Dat levert stressvolle en zelfs gevaarlijke situaties op, waarin bevallende vrouwen van hot naar her worden gedirigeerd en soms ongewenst thuis of langs de snelweg bevallen. Wat zit er achter het tekort aan plekken en personeel in het ziekenhuis? Hoe zorgen we dat bevallende vrouwen weer snel en soepel de beste zorg krijgen?

We worden met z'n allen steeds ouder en blijven vaak tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis wonen. Maar wat als de eerste tekenen van dementie zich bij je vader aandienen en zijn nieuwe partner zich ineens bemoeit met zijn geldzaken en grote bedragen opneemt van zijn bankrekening? Of als de huishoudster bij vader intrekt en de pincodes van de bank worden veranderd? Is je vader vrijgevig met zijn geld en is het zijn vrije keus? Of is hij door (beginnende dementie) niet meer wilsbekwaam en is hij niet meer in staat om zelf zijn financiën zelf te beheren? Wat kan je doen als je vermoedt dat je hoogbejaarde vader bestolen wordt door de buurvrouw, de nieuwe vriendin of de huishoudster en ze flinke bedragen opneemt van de bankrekening? Verschillende tipgevers vertellen hoe zij lijdzaam toezien hoe hun ouder wordt uitgebuit. Juridische stappen halen niets uit en ook huisartsen, zorgorganisaties en de politie kunnen weinig voor hen betekenen. Beschermen we onze groeiende groep kwetsbare ouderen, die steeds langer op zichzelf moet blijven wonen, wel voldoende?

Eenmaal werkloos blijven 55-plussers langer langs de kant staan dan andere groepen. En dat heeft voor sommigen van hen dramatische gevolgen. Na de WW wacht veelal de bijstand. Na een lang werkzaam leven zijn er dan ineens zorgen over de financiële toekomst. Maar er is ook goed nieuws, want de economie trekt aan en het aantal vacatures neemt toe. In de zorg, bouw en transport zitten werkgevers te springen om nieuwe mensen. Toch lijkt er een mismatch te zijn tussen deze roep om werknemers aan de ene kant en de werkzoekende oudere aan de andere kant. Hoe kan dat? Zitten werkgevers niet op hen te wachten? Of beschikken ze niet over de juiste diploma's en vaardigheden? En is omscholing voor oudere werknemers wel goed geregeld en zinvol? Of moeten we deze groep ontzien en een basisinkomen geven?

Voor ons onderzoek Zorg aan huis verdiepen we ons in een knelpunt waar thuiszorgmedewerkers veelvuldig op wijzen. Zij maken mee hoe in de kwetsbare periode, waarin ouderen op de wachtlijst staan voor het verpleeghuis, het budget voor thuiszorg lager wordt. En wat helemaal opvallend is: ouderen moeten dan voor minder zorg ineens meer betalen.

De politie is steeds vaker online: agenten posten foto's en filmpjes van hun werk op social media en ook in televisieprogramma's is te zien hoe de politie te werk gaat. Er verschijnen politieberichten op internet en wijkagenten tonen hun werk op social media zoals Twitter, Facebook en Instagram. De politie wil transparant zijn en hoopt op meer aansluiting met de samenleving. Tegelijkertijd hebben politieagenten geheimhoudingsplicht. Mag de politie wel op deze manier publiceren? In een tweede aflevering over de politie online onderzoeken we hoe het ambtsgeheim rijmt met de berichten van de politie op social media en op televisie. Zo krijgen we een tip van een moeder van een vijftienjarig meisje dat, in haar ogen, door een wijkagent aan de digitale schandpaal is genageld. Er staat een foto van het meisje op Facebook waarop te zien is dat zij een politiebus schoonmaakt.

Steeds meer ouders kiezen voor duur particulier onderwijs voor hun kind. In twee jaar tijd is het aantal leerlingen op particuliere scholen met een vijfde gegroeid. Een bewuste keuze van ouders, maar niet altijd een vrije keuze. Voor sommige ouders is particulier onderwijs een laatste redmiddel. Hun kind is vastgelopen in het regulier onderwijs, voelt zich er niet thuis of krijgt niet de ondersteuning die het nodig heeft. Particulier onderwijs is dan soms een oplossing. Maar de eisen die aan particuliere scholen worden gesteld zijn een stuk minder streng. Zo hoeven zij niet verplicht een eindtoets (lagere school) of examens (middelbare school) aan te bieden en is er geen minimum aantal lesuren. Bovendien hebben particuliere scholen geen zorgplicht, wat betekent dat zij niet verplicht zijn om ook leerlingen met gedrags- of leerproblemen een passende plek te bieden. Ze mogen hen simpelweg weigeren. Een populaire vorm van particulier onderwijs is het democratisch onderwijs. Op deze scholen mogen leerlingen zelf bepalen wat, wanneer en hoe ze leren. Beslissingen op school worden in onderling overleg genomen, waarbij iedereen in moet stemmen met een besluit. De stem van een leerling telt daarbij even zwaar als die van een volwassene. Ook over de toelating van nieuwe leerlingen wordt vaak gestemd. In de uitzending het verhaal van de 15-jarige Julie. Ze bezocht twee jaar lang een democratische school en heeft daar volgens haar moeder niets geleerd. De pleegzoon van Corrie Gietmans werd in zijn bijzijn weggestemd nadat hij twee weken had proefgedraaid. Hoogleraar neuropsychologie en auteur van het boek het Puberbrein, Jelle Jolles, is kritisch: 'Een school waar alles mag, dat betekent dat een kind veel niet leert van wat het nodig heeft.' Zijn de eisen die aan particuliere scholen worden gesteld streng genoeg? En is dit een wenselijke oplossing voor deze leerlingen? Of zou er een plek moeten zijn voor hen op een reguliere school, betaald door de overheid?

Je bent gescheiden en je hebt snel een nieuwe woning nodig voor jezelf en je kinderen. Is die woning er dan wel? We onderzoeken de kansen van zogenaamde 'spoedzoekers' op de woningmarkt. Stel dat die woning er niet komt. Wat zijn dan de gevolgen voor de mensen om wie het gaat, maar ook voor de overheid? En hoe gaat het met die mensen die uiteindelijk vanuit woningnood op een camping of vakantiepark terecht komen?

Schiphol is de afgelopen jaren sterk gegroeid en die trend zal zich in de komende jaren naar verwachting doorzetten. De nationale luchthaven is goed voor de economie en bovendien willen we ook massaal op vakantie. Maar er is een keerzijde. Sommige omwonenden ervaren (geluids)hinder en zitten niet te wachten op nog meer vluchten. Bovendien mag er rondom de luchthaven sinds kort ook makkelijker worden gebouwd. Maar hoe rijmen de groei van Schiphol en meer woningen met elkaar? Wat is de invloed van vliegtuiggeluid op mensen die er wonen en nog gaan wonen? En waarom moeten nieuwe bewoners tekenen dat ze zich bewust zijn van de mogelijke geluidshinder. Is dat slechts informatievoorziening of zit er meer achter?

Mensen die via internet een partner zoeken moeten goed opletten: In Nederland zijn er volgens de Autoriteit Consument & Markt (ACM) duizenden datingsites met nepprofielen actief. Je betaalt er om te chatten met vrouwen die niet bestaan. De websites vermelden in de kleine lettertjes wel dat de profielen fictief kunnen zijn en entertainment tot doel hebben. Maar veel mensen lezen daar, verblind door de leuke foto’s en aardige berichtjes, overheen. Het zijn kwetsbare mensen die erin trappen. Ze betalen veel geld voor het versturen van berichtjes maar tot een echt afspraakje komt het nooit. Deskundigen zijn het erover eens dat het oplichting is. Maar gek genoeg hebben de ondernemers achter de misleidende websites met nepprofielen al jaren vrij spel. Toezichthouder ACM doet nu onderzoek. Maar betekent dit dan ook dat er eindelijk een einde komt aan deze misleidende praktijken in de datingbranche?

Een op de zes werknemers heeft last van ongewenst gedrag op het werk. Dat betekent ruim 1,2 miljoen werknemers in Nederland. En dat is niet zonder gevolgen. Werknemers gaan hierdoor slecht presteren, worden ziek of vallen op den duur zelfs uit. In combinatie met hoge werkdruk is ongewenst gedrag op de werkvloer zelfs beroepsziekte nummer 1. Een klacht indienen over je pestende collega loopt alleen niet altijd goed af, vertelt Alie Kuiper, specialist op het gebied van ongewenste omgangsvormen op de werkvloer. 'Leidinggevenden weten niet altijd hoe te handelen. En niet zelden vinden ze dat medewerkers dit soort zaken zelf moeten oplossen.' Werkgevers zijn volgens de arbowetgeving echter verplicht om een veilige werkomgeving te creëren voor hun medewerkers. En dus óók om beleid waar medewerkers op terug kunnen vallen als ze gepest of (seksueel) geïntimideerd worden door collega's. Uit inspecties blijkt alleen dat slechts 25 tot 40 procent van de bedrijven daadwerkelijk maatregelen neemt tegen het bestrijden van ongewenst gedrag. Als slachtoffer heb je daardoor nog te vaak het nakijken.

Bijna alle gemeenten in Nederland willen volledig duurzaam worden. Dat betekent dat ze alleen nog maar schone energie willen gebruiken en de uitstoot van CO2 tot bijna nul willen terugbrengen. De ambitie is vaak om dit al in 2030 of 2040 voor elkaar te krijgen. Nederland staat hiermee aan de vooravond van een nieuw tijdperk waarin alle huizen van het aardgas afgesloten worden, elk dak vol moeten komen te liggen met zonnepanelen en er geen auto's meer verkocht mogen worden die rijden op fossiele brandstoffen. De Monitor trekt door heel Nederland om te kijken of lokale politici wel weten hoeveel ze voor hun ambities moeten doen. En als ze dat weten, durven ze dan ook voor de gemeenteraadsverkiezingen aan de kiezers te vertellen welke maatregelen er genomen moeten worden? Kunnen gemeenten zonder windmolens wel volledig hun eigen duurzame energie gaan opwekken? Via Groningen, Schagen, Apeldoorn en Wassenaar probeert De Monitor een beeld te schetsen van de dilemma's waar gemeenten om hun doelen te behalen mee worstelen.

De lakenvelder, de Fries-Hollandse koe en de blaarkop: dit zijn zeldzame rundveerassen in Nederland. In totaal gaat het om zo'n 9200 oerkoeien, 0,25 procent van alle Nederlandse koeien. Hun status is bedreigd of zelfs kritiek, maar door de nieuwe fosfaatregels dreigen ze echt te verdwijnen. Dat stellen boeren die zeldzame koeien hebben. Sinds de Europese Commissie het melkquotum in april 2015 afschafte, groeide de melkveehouderij explosief. Maar meer koeien en meer melk betekenen ook meer mest en dus meer vervuiling. In 2017 werd daarom het fosfaatreductieplan ingesteld om de veestapel te laten inkrimpen, waarbij er een uitzondering werd gemaakt voor de zeldzame rundveerassen. Maar sinds 1 januari 2018 is er de nieuwe meststoffenwet: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) berekent op basis van het aantal koeien dat een boer op 2 juli 2015 had hoeveel fosfaatrechten die boer krijgt en dus hoeveel koeien die boer mag hebben. De koeien die te veel zijn moeten weg of worden geslacht. Het ministerie maakt in dit nieuwe systeem echter geen uitzondering of het gaat om een zeldzaam met uitsterven bedreigd runderras als de lakenvelder of een 'ordinaire' zwartbonte Holstein, waar er ruim 1,2 miljoen van zijn. Boeren met zeldzame rundveerassen vinden dat er voor hen een uitzondering moet worden gemaakt, omdat deze koeien anders mogelijk uitsterven. En dat zou een ramp zijn voor de voedselzekerheid en voor de biodiversiteit in ons land. Hebben zij gelijk of moeten alle boeren bijdragen aan het verkleinen van de veestapel?

Op de particuliere democratische school De Ruimte in Soest is een aanzienlijk deel van de staf lid van de op Scientology gelijkende beweging Avatar. In hoeverre dringt het gedachtegoed van de organisatie door in het onderwijs? En is het wel geschikt voor kinderen? Democratische scholen worden relatief veel bezocht door kinderen die eerder vastliepen op een reguliere school. Op een democratische school mogen zij zelf bepalen hoe, wat en wanneer zij leren. Vaak is de democratische school een laatste strohalm voor ouders. 'Maar toen hoorden we dat de school vol zat met Avatars in de leiding', aldus een van de ouders. Volgens deskundigen heeft Avatar kenmerken van Scientology en kan het gevaarlijk zijn. Rick Ross van het Amerikaanse Cult Education Institute volgt Avatar en haar leider Harry Palmer kritisch. 'Hij is zelfs op een gegeven moment aangeklaagd door Scientology omdat hij hun training en technieken gekopieerd zou hebben.' Volgens Ross is er sprake van hersenspoeltechnieken bij Avatar en is de organisatie potentieel 'destructief' voor familierelaties. Een aanzienlijk deel van de staf van De Ruimte behoort tot de beweging en heeft zelfs het niveau van Wizard (of tovenaar) bereikt. Vragen over deze achtergrond van het personeel en de eventuele invloed op het onderwijs wil de school niet beantwoorden. Het is een onschuldig programma, stelt de school, maar het speelt geen enkele rol in het onderwijs. We spreken meerdere ouders die een of meerdere kinderen op De Ruimte hadden. Een aantal daarvan haalde hun kinderen van school toen zij de link met Avatar ontdekten. Een moeder vertelt ons: 'De democratische school De Ruimte was ons laatste redmiddel. We zijn er met open armen ontvangen en in het begin kwamen de kinderen echt tot rust. Maar toen hoorden we dat de school vol zat met Avatars in de leiding. Ouders sleepten hun kinderen zelfs mee. Ik ben me toen gaan verdiepen in Avatar en schrok me rot!'

Door het tekort aan betaalbare huurwoningen in Nederland komen steeds meer mensen op een vakantiepark of camping terecht. Maar daar mag je lang niet altijd wonen. Sommige gemeenten handhaven stevig op permanente bewoning. Vakantiehuizen zijn bedoeld voor recreatie, is de gedachte. Gemeenten willen koste wat kost voorkomen dat vakantieparken verloederen. Daarom moeten bewoners vertrekken, op last van fikse dwangsommen. Maar is er wel een alternatieve woning als je weg moet?

Hoe kan de notaris bepalen of iemand wilsbekwaam is om een testament te tekenen? Wat is hun rol bij het beschermen van kwetsbare groepen zoals dementerende ouderen en verstandelijk beperkten? In De Monitor het verhaal van twee familieleden die na de dood van hun verstandelijk beperkte familielid ontdekken dat zij uit het testament geschrapt zijn. Zij vragen zich af of de notaris bij het opmaken van de akte voldoende alert geweest is. En of zij wel voldoende kennis hebben om de wilsbekwaamheid van deze kwetsbare groep te beoordelen?

Wie is er verantwoordelijk voor datingsites met nepprofielen? Sites waar je betaalt om te chatten met vrouwen die niet bestaan. Het zijn vaak eenzame ouderen die erin trappen. Ze betalen veel geld voor het versturen van berichtjes, maar tot een echt afspraakje komt het nooit. Is dit oplichting? En zo ja, wie is daar verantwoordelijk voor? Ondernemers achter de websites hebben al jaren vrij spel en blijken bovendien niet gemakkelijk te traceren. Maar daar komt binnenkort mogelijk verandering in. Consumentenwaakhond ACM doet onderzoek naar duizenden websites en maakt binnenkort bekend of ze op kunnen treden.

Schelden, slaan, schoppen, spugen en soms zelfs poging tot verwurging en gijzeling. Hulpverleners in de psychiatrie krijgen regelmatig met agressie door patiënten te maken. Het gaat om een relatief kleine groep die verantwoordelijk is voor de meest ernstige incidenten, maar ook verbale agressie zoals doodsbedreigingen kunnen een grote impact hebben op hulpverleners. De overheid voert al jaren campagne tegen agressie en geweld tegen hulpverleners. Maar aangiften van hulpverleners in de geestelijk gezondheidszorg worden vaak door justitie geseponeerd. Een veelgehoorde reden: agressie hoort bij het werken in de psychiatrie. Maar tot welke grens is dit geweld acceptabel? Heeft een psychiatrisch patiënt een vrijbrief om geweld te gebruiken tegen het personeel?

We zetten volop in op duurzame energie en om de doelstellingen te halen bouwen we veel windmolens, onder meer in de Noordzee. Dit heeft echter gevolgen voor de natuur: bruinvissen vertrekken, vogels vliegen tegen de wieken aan en ze raken leefgebied kwijt door windmolens. We zien hoe eigenaren van windparken, politici en natuurliefhebbers worstelen met dit dilemma. Zo worden In de Eemshaven in Groningen meer windmolens gebouwd, maar uit onderzoek blijkt dat er relatief veel vogels dood zullen gaan omdat ze tegen de wieken vliegen. Het plan is nu om de windmolens af en toe 's nachts stil te zetten als de vogeltrek is, maar niet alle windparken zijn daar blij mee.

Mensen rondom Schiphol en de regionale luchthavens maken zich zorgen om hun gezondheid. Hoe ongezond is de uitstoot van vliegtuigen? En wat zijn de regels voor ultrafijnstof?