Rail Away

In de Duitse deelstaat Saksen reizen we met twee verschillende treinen naar het Ertsgebergte op de grens met Tsjechië. Met de Deutsche Bahn rijden we in modern materieel langs het riviertje de Müglitz en met een honderd jaar oude stoom volgen we door een prachtig natuurgebied het riviertje de Weisseritz. Beide riviertjes stromen bij Dresden in de Elbe.

Isle of Wight, een eiland onder de zuidkust van Groot-Brittannië. The Isle of Wight Steam Railway is een aantal keer uitgeroepen tot Nostalgische Spoorlijn van het Jaar. Dat is mede te danken aan de honderden vrijwilligers die van elke rit met de legendarische stoomtrein een feestje weten te maken.

Een reis door de Franse regio Occitanië. Het gebied dat grenst aan Spanje en de Middellandse Zee is anderhalf keer zo groot als Nederland en telt nog geen zes miljoen inwoners. De reis begint in de Occitaanse hoofdstad Toulouse. We stappen op de trein richting Rodez over de zogenaamde Ligne des Cathédrales, oftewel de kathedralenlijn. Op deze route ligt, wat genoemd wordt, een van de mooiste dorpjes van Frankrijk: Sauveterre-de-Rouergue. Bij de eindbestemming Rodez zien we al van verre een van de meest imposante monumenten van Occitanië: de Notre-Dame van Rodez, een gigantische kathedraal, opgetrokken uit roze zandsteen.

In Toulouse stappen we op de trein van de SNCF naar Narbonne. De spoorroute loopt langs het Canal du Midi. Dit is het oudste kanaal van Europa en een technisch hoogstandje dat in 1681 gereedkwam. Het Canal du Midi heeft tegenwoordig vooral een toeristische functie. Na een korte kennismaking met Perpignan, reizen we af naar Rivesaltes. Daar staat de Train Rouge, de rode trein, op ons te wachten voor een tocht door het land van de Katharen en Fenouillèdes. Daarna rijden we door de uitgestrekte wijngaarden van de Languedoc-Roussillon. Op het laatste deel van de route wordt zichtbaar waar we zullen eindigen: bij de Pyreneeën.

We stappen in de trein in de havenstad Gdansk, dat soms aan Nederland doet denken. Deze Hanzestad werd in de Gouden Eeuw door veel Nederlandse handelaren bezocht. Er werd graan naar Nederland gebracht en Hollandse bakstenen gingen mee terug. En er zijn meer Nederlandse connecties: de Wisla-delta was in de zestiende eeuw een toevluchtsoord voor Nederlandse mennonieten en Nederlanders legden hier dijken aan en bouwden kerken, huizen en molens. We stoppen in Malbork, dat bekend is vanwege een van de grootste bakstenen kastelen ter wereld: Burcht Mariënburg. Daarna vervolgen we onze route naar Olsztyn, de poort van het Poolse merengebied.

We maken kennis met het merengebied in de regio Warmië en Mazurië. Olsztyn is de poort tot de meren in deze regio. In en rond de stad liggen maar liefst elf meren. Deze groene stad is ook bekend door de beroemde wetenschapper Copernicus, die hier heeft gewoond. Vanuit de trein zie je prachtige vergezichten, de meren en de dorpjes. Je kunt hier via verbindingskanalen door twintig verschillende watergebieden varen over een afstand van meer dan 100 kilometer. In een van de oerbossen van deze regio liet Adolf Hitler een bunkercomplex bouwen: de Wolfsschanze. In 1944 vond hier ook de aanslag op Hitler plaats.

De reis gaat naar het noordelijkste puntje van de Franse Ardennen met een trein van de nationale spoorwegen SNCF. Charleville-Mézières kent een bijzonder verhaal. Het deel Mézières is al in de middeleeuwen ontstaan, maar een Italiaanse edelman bouwde een nieuwe stad met zijn naam: Charleville. Hier stappen we op de trein voor een ritje met de Train des Légendes en Ardenne. Deze rit voert langs de rivier de Maas en doet allerlei kleine stadjes aan. In de stad Bar-le-Duc is het startpunt van een stoomtrein La Suzanne, die zijn werk deed in twee wereldoorlogen, maar nu in de zomer op zijn gemak met toeristen door een afwisselend landschap tuft.

De Tsjechische Bohemen is een gebied dat eeuwenlang onder de Duitse en Oostenrijkse kroon viel, maar sinds 1993 in de Tsjechische republiek ligt. Het startpunt is Liberec, een oude stad die in 1352 werd gesticht en lang bekendstond als Reichenberg. We stappen op de trein richting Tanvald, dat aan de voet van het IJzergebergte ligt. Na Tanvald klimt de trein naar Harrachov, een dorpje in het Reuzengebergte, vlak bij de grens met Polen. We stappen uit in Harrachov, het laatste station voor de grens. Harrachov heeft zich als wintersportplaats ontwikkeld, maar is ook een centrum van een beroemd Boheems product: glas.

De reis gaat van Tanvald naar het oude stadje Turnov, een reis dwars door het Boheems Paradijs. We stappen hier op een lokale trein voor een rit door een kleurrijk herfstlandschap. Bohemen is een geliefd wandelgebied. Voor geoefende lopers zijn er meerdere trails. Een ervan komt langs de Keizersteen. Iets verderop komen we langs de imposante rotsen van Malá Skála, een prima uitvalsbasis voor fiets- en kanotochten. We eindigen deze reis in Turnov voor een bezoek aan de synagoge. Nu is het een museum, maar voor de Tweede Wereldoorlog bruiste het hier van religieus leven. Een indrukwekkende boekrol herinnert nog aan de vroegere joodse inwoners.