Stiklur

Í þessum fyrsta þætti er hugað að landi, fólki og sögu í upphafi ferðar um Austurland, þar sem litskrúðugir steinar og hvassir tindar móta einkum svip landsins. Kvikmyndun: Einar Páll Einarsson. Hljóð: Vilmundur Þór Gíslason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti er fyrst skoðað steinasafn Petreu Sveinsdóttur á Stöðvarfirði, en síðan farið til Borgarfjarðar eystri og þaðan í eyðibyggðina í Húsavík eystri og í Loðmundarfirði. Á þessum slóðum er hrífandi landslag með litskrúðugum fjöllum og steinum. Myndataka: Einar Páll Einarsson. Hljóð: Vilmundur Þór Gíslason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Við alfaraleið á Norðurlandi er forn og ný saga skráð í grjótskriðum, jafnt sem grónum grundum. Í þessum þætti verður meðal annars staldrað við að Fremri-Kotum í Norðurárdal í Skagafirði, þar sem mikil skriðuföll urðu 1954, og að Gásum við Eyjafjörð, þar sem öldum saman var einn helsti verslunarstaður landsins. Myndataka: Einar Páll Einarsson. Hljóð: Vilmundur Þór Gíslason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Þótt ótal ferðalangar gisti Eyjafjörð ár hvert, eru þeir tiltölulega fáir, sem gefa sér tíma til þess að svipast um í hinum blómlegu og söguríku dölum, sem eru fyrir sunnan höfuðstað Norðurlands. Í þessum þætti er skroppið sem svarar dagstund suður Eyjafjarðardali, þar sem landbúnaður nýtur bestu skilyrða, sem finnast hér á landi. Myndataka: Einar Páll Einarsson. Hljóð: Vilmundur Þór Gíslason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Fyrri þáttur af tveimur, þar sem stiklað er um á vestustu nesjum landsins, einkum þó í Ketildalahreppi í Arnarfirði. Þar eru feðgarnir Hannibal Valdimarsson og Ólafur, sonur hans, sóttir heim á hinu forna höfuðbóli, Selárdal. Myndataka: Páll Reynisson. Hljóð: Sverrir Kr. Bjarnason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Síðari þáttur af tveimur, þar sem stiklað er um vestustu nes landsins. Í þessum þætti liggur leiðin yfir Rauðasand og Látrabjarg vestur í Selárdal, þar sem margt er með ævintýralegum blæ. Byggingarnar og listaverk Samúels Jónssonar eiga engan sinn líka hér á landi, á sundi í firðinum er stúlka, sem kallast á við dýr sjávarins, og á Uppsölum hefur einbúinn Gísli Gíslason búið áratugum saman, án nútíma þæginda svo sem rafmagns, fjölmiðla og heyvinnuvéla. Myndataka: Páll Reynisson. Hljóð: Sverrir Kr. Bjarnason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Víða á Suðurlandi eru ummerki um stórbrotin mannvirki, sem gerð voru fyrr á öldinni til þess að verjast ágangi stórfljótanna og beisla þau. Staldrað er við hjá slíkum mannvirkjum í Flóa og við Þykkvabæ. Einnig er komið við hjá Geysi í Haukadal, sem leysa má úr læðingi með einfaldri aðgerð á gígskálinni. Myndirnar frá Geysi voru teknar sl. haust eftir þá umdeildu breytingu, sem gerð var á þessum fræga hver, og voru þær myndir sýndar sérstaklega föstudaginn 22. janúar sl. Myndataka: Einar Páll Einarsson. Hljóð: Vilmundur Þór Gíslason. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Fyrsti þáttur af þremur þar sem stiklað er um Austur-Barðastrandarsýslu. Hún er fámennasta sýsla landsins og byggð á í vök að verjast vestan Þorskafjarðar, en fegurð landsins er sérstæð. Þessi þáttur er úr Reykhólasveit. Myndataka: Helgi Sveinbjörnsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Á ferð um Austur-Barðastrandarsýslu er staldrað við á Kinnarstöðum í Reykhólasveit. Rætt er við Ólínu Magnúsdóttur, 79 ára, sem býr þar ásamt tveimur eldri systrum sínum. Ólína slæst í för með sjónvarpsmönnum að Kollabúðum, fornum þingstað Vestfirðinga, og að Skógum, fæðingarstað Matthíasar Jochumssonar. Myndataka: Helgi Sveinbjörnsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Umsjónarmaður: Ómar Ragnarsson.

Byggðir, sem fyrrum voru blómlegar við Breiðafjörð, eiga nú í vök að verjast og allstór eyðibyggð hefur myndast í Barðastrandarsýslu. Í þessum þætti er farið um Gufudalssveit. Þar er byggð að leggjast niður í Kollafirði og síðasti bóndinn flytur úr firðinum í ár. Myndataka: Helgi Sveinbjörnsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Umsjónarmaður: Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti liggur leiðin frá Egilsstöðum til Mjóafjarðar. Þar gengur yfir hitabylgja eftir kalt sumar. Rakur og svalur útsynningsstrekkingur á Suðvesturlandi verður að þurrum og hlýjum hnúkaþey þegar hann steypist niður yfir Austfirðina. Á Mjófjarðarheiði slæst Vilhjálmur Hjálmarsson, fyrrum ráðherra og alþingismaður, í förina og fylgir sjónvarpsmönnum um heimabyggð sína. Myndataka: Páll Reynisson. Hljóð: Oddur Gústafsson. Umsjónarmaður: Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti er haldið áfram ferðinni í Mjóafirði í fylgd með Vilhjálmi Hjálmarssyni í einmuna blíðviðri. Farið er um sæbrattar skriður allt út á Dalatanga þar sem suðrænn aldingróður skrýðir gróðurhús. Myndataka: Páll Reynisson. Hljóð: Oddur Gústafsson. Umsjónarmaður: Ómar Ragnarsson.

Stiklað er um við Önundarfjörð, Dýrafjörð og Arnarfjörð, þar sem brött og illkleif fjöll setja mark sitt á mannlífið, einkum að vetrarlagi. Myndataka: Örn Sveinsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Við innanverðan Arnarfjörð liggur þjóðleiðin um fámennt byggðarlag og afskekkt að vetrarlagi. Á mörgum bæjum búa einbúar, svo sem á Hjallkárseyri, þar sem þjóðvegurinn liggur við bæjarhlaðið en búið er við frumstæð skilyrði. Á leiðinni vestur blasa við eyðieyjar á Faxaflóa og Breiðafirði. Myndataka: Baldur Hrafnkell Jónsson, Ómar Magnússon og Örn Sveinsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Myndband: Elías Magnússon. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Sjónvarpsmenn stikluðu um á Norðurlandi síðastliðið sumar. Þeir tylltu sér fyrst niður í Austurdal í Skagafirði en síðan lá leiðin til Eyjafjarðar og útnesja nyrðra. Í þessum þætti er að mestu dvalist í Austurdal þar sem bærinn Gilsbakki stendur á bröttum bakka hrikalegs gljúfurs Austari-Jökulsár. Farið er með Hjörleifi Kristinssyni niður í gljúfrið í svonefndan Dauðageira. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti liggur leiðin út í Hrísey á Eyjafirði á einum af mörgum góðviðrisdögum sumarsins 1984 þegar bátar eyjarskeggja og annarra Eyfirðinga eru að veiðum á spegilsléttum sjónum kringum eyna. Farið er í róður með hjónunum Árna Tryggvasyni leikara og Kristínu Nikulásdóttur. Þau fara á hverju sumri úr skarkala höfuðborgarinnar út í hina friðsælu eyju, þar sem eru æskustöðvar Árna, og stunda þar handfæraveiðar sumarlangt. Umsjón Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti er stiklað um á skaganum milli Eyjafjarðar og Skjálfanda. Meðal annars er farið úr höfðahverfi í fylgd með Haraldi Höskuldssyni á Réttarholti norður í Fjörður, en svo eru eyðifirðirnir Hvalvatnsfjörður og Þorgeirsfjörður nefndir. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti liggur leiðin út með Eyjafirði austanverðum að Laufási í Grýtubakkahreppi, höfuðbóli að fornu og nýju. Í fylgd með séra Bolla Gústavssyni er tíminn fljótur að líða, bæði í kirkjunni og hinum reisulega torfbæ þar sem allt er í svipuðu horfi og meðan búið var í honum. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti er ekið frá Akureyri út í eyðibyggðina á Flateyjardal þar sem eru söguslóðir Finnboga ramma og merkileg mannvirki verða á vegi. Flögrað er út í Flatey á Skjálfanda í einstakri veðurblíðu og á leiðinni til Akureyrar er slegist í för með leiðangri sem þaðan er gerður upp á Bárðarbungu á Vatnajökli. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Í þessum þætti verður flögrað um eyðibyggðina milli kaupstaðanna Ólafsjarðar og Siglufjarðar, skoðað hrikalegt bæjarstæði í Hvanndölum og farið í Héðinsfjörð. Á Siglunesi eru sótt heim ung hjón sem búa þar með þremur börnum sínum árið um kring þótt bæði vanti veg og bryggju. Umsjónarmaður: Ómar Ragnarsson

Víða um land leynast fagrir og gróðursælir staðir þar sem þeirra virðist síst von í eyðilegu hrjóstri. Flestir eru smíð náttúrunnar en á nokkrum þeirra hefur mannshöndin hjálpað til, svo sem við Selvatn á Miðdalsheiði austur af Reykjavík. Þar verður drepið niður fæti en síðan sveimað austur yfir Þingvallavatn. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Ingibjörg Friðgeirsdóttir á Hofsstöðum er nú ein til frásagnar um það sem gerðist í Straumfirði á Mýrum fyrir réttum 50 árum. Þá fórst þar franska hafrannsóknaskipið Pourquoi pas? og með því 38 menn, þeirra á meðal hinn heimskunni vísindamaður dr. Jean Charcot. Þegar sjónvarpsmenn stikluðu um Mýrar rifjaði Ingibjörg upp minningar sínar um þessa atburði sem snertu íslensku þjóðina djúpt. Myndataka: Örn Sveinsson. Hljóð: Agnar Einarsson. Umsjón: Ómar Ragnarsson.

Ekki er langt síðan einna best þótti að búa á eyjum við Ísland en nú eru sárafáar þeirra byggðar. Í þessum þætti er stiklað um Knarrarnes á Mýrum, sem er eina byggða eyjan við Faxaflóa og komið í Hjörsey og Straumfjörð þar sem búið er að sumarlagi. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson

Ekki er langt síðan eyjar við Ísland voru eftirsóttar hlunnindajarðir en nú eru sárafáar þeirra byggðar. Í þessum þætti er farið í Hjörsey og Knarrarnes á Mýrum þar sem fjögur systkin búa árið um kring. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Í næsta nágrenni höfuðborgarinnar leynast slóðir sem gaman er að fara um, en sumar þeirra liggja við alfaraleið án þess að vegfarendur hafi oft hugmynd um það. Í þessum þætti er stiklað í austur frá Hafnarfirði í átt að Reykjanesfjallgarðinum. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.

Nú er haldið til baka ofan af Lönguhlíð í átt til Straumsvíkur og þaðan suður í Sundvörðuhraun vestur af Grindavík, þar sem er dularfull „útilegumannabyggð“. Í lok ferðar er farið upp á Höskuldarvelli og komið að Sogunum, sem er einhver litfegursti staður landsins. Umsjónarmaður Ómar Ragnarsson.