Kijken in de ziel

Wat is psychotherapie precies? En is het voor de therapie eigenlijk belangrijk dat een psychiater z'n patiënt áárdig vindt? Hoe ver gaat zijn of haar betrokkenheid bij die patiënt? Kun je als therapeut bevriend raken met je patiënt of er zelfs verliefd op worden? En welke patiënten gelden als notoir onbehandelbaar?

Welke emoties zijn het meest bepalend voor ons gedrag? Waar zitten die emoties precies in ons brein? Zijn voor psychiaters emoties de sleutel tot wie we zijn? Of zijn gevoelens vooral een bijproduct van ziektebeelden?

Is een goede start het halve werk, of maakt dat eigenlijk geen verschil? Kun je een kind in de eerste drie, vier jaar van zijn leven onherroepelijk verpesten? Wordt in de eerste jaren bepaald wie we later zijn, of is de jeugd juist een schromelijk overschatte periode?

Tot tien jaar geleden schreef een kwart van de psychiaters niet of nauwelijks medicijnen voor. Dat is nu anders. Medicamenten zijn een wezenlijk element van de psychiatrische behandeling geworden. Zijn pillen daarmee ook belangrijker geworden dan praten? Van een pil léér je toch helemaal niks? En wat klopt er van de de stelling van psychotherapeut Louis Tas dat de psychiatrie min of meer gegijzeld is door de farmaceutische industrie?

Maar liefst een kwart van alle Nederlanders krijgt in zijn leven te maken met een depressie of een angststoornis. Op dit moment slikken in ons land zo’n miljoen mensen antidepressiva. Depressie lijkt een nieuwe volksziekte. Komt dat omdat wij steeds minder kunnen hebben, en veel eerder uit het lood geslagen zijn dan vroegere generaties? Of zijn we juist te soft in onze aanpak van depressieve patiënten? En als bij een aanhoudende zware depressie echt niets meer lijkt te helpen, is zelfdoding dan uiteindelijk misschien toch de enige uitweg?

De afgelopen weken lieten psychiaters in Kijken in de Ziel hun licht schijnen over de menselijke geest. Maar wie zijn ze zelf? Zijn ze ooit aan hun vak begonnen om iets in zichzelf te helen? Hoe komt het dat het suïcidecijfer onder psychiaters onevenredig hoog is? In de slotaflevering praten ze openhartig over hun eigen zwakke punten en gektes. Eén van hen vertelt dat hij zelf jarenlang aan pseudologica fantastica leed –hij verzon onder meer een verzetsverleden- terwijl hij ondertussen gewoon patiënten behandelde die aan dwangmatig liegen leden. Anderen bekennen dat ze ooit hebben gespeeld met de gedachte om er een einde aan te maken. En wat had de psychiater aan zijn vak toen hij zelf opeens ernstig ziek werd?