Zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji spektakl w reż. Adama Hanuszkiewicza. Sztuka Jeana Giraudoux była jednym z pierwszych zarejestrowanych przedstawień Teatru Telewizji. Premierę miała w 1958 roku. Nieśmiała, pełna zahamowań dziewczyna imieniem Agnieszka, którą zagrała Kalina Jędrusik, spotyka przypadkiem niejakiego pana de Bellac (Adam Hanuszkiewicz), który zdradza jej tajemnicę powodzenia u mężczyzn. By je zdobyć, wystarczy tylko mówić wszystkim, że są piękni. Agnieszka zaczyna stosować receptę nieznajomego w pracy. Umiejętnie łechtając próżność współpracowników i zwierzchników, sprawia, że nudne biurowe życie zmienia się nie do poznania..

„Dziady (fragmenty)” to najstarszy zachowany telewizyjny spektakl z wielkiego repertuaru romantycznego. Telewizyjna inscenizacja Adama Hanuszkiewicza z 1959 roku miała premierę 1 listopada 1959 pod tytułem „Sceny dramatyczne z Dziadów Adama Mickiewicza”. Dzisiaj, po ponad 60 latach przedstawiamy wersję po rekonstrukcji cyfrowej, zawierającą tak cenny archiwalny materiał. Spektakl zachował nadzwyczajną świeżość i wyrazistość formy, przy jednoczesnej szlachetności wyrazu. Możemy podziwiać w nim legendy polskiego teatru: Jan Świderski, Tadeusz Łomnicki, czy Adam Hanuszkiewicz. Wielki atut tego przedstawienia to świadome, skupione aktorstwo, oszczędna ekspresja, wysmakowane czarno-białe kadry i pomysłowe efekty specjalne.

Sztuka Jerzego Szaniawskiego w reżyserii Jerzego Antczaka. Spektakl z 1961 roku. W podręcznikach historii i teorii radia „Zegarek" Jerzego Szaniawskiego pojawia się jako klasyczny przykład i jednocześnie wzór specyficznej dramaturgii radiowej. Słuchowisko napisane i zrealizowane w 1935 roku zyskało też uznanie słuchaczy, zdobywając drugie miejsce w plebiscycie na najciekawszą audycję – premierę wyreżyserowała Stanisława Perzanowska, a grali m.in. Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysława Ćwiklińska.

Czarna komedia Agnieszki Osieckiej w reżyserii Konrada Swinarskiego. Spektakl z 1961 roku. Opowieść o mieszczańskiej rodzince i niesfornych bliźniakach, obdarzonych piekielnym temperamentem. Dzieciaki przy pomocy nawiedzających je duchów odkrywają rodzinną tajemnicę. W obsadzie tego spektaklu znaleźli się najświetniejsi aktorzy: Kazimierz Rudzki, Barbara Krafftówna, Wiesław Michnikowski, Jan Kobuszewski, Alina Janowska oraz Justyna Kreczmarowa.

Pierwszy spektakl Andrzeja Wajdy w Teatrze TV. Premiera odbyła się w 1962 roku. Adaptacja opowiadania Kazimierza Brandysa - historia oparta na autentycznym wydarzeniu z okresu II wojny światowej. Generał SS Wolfgang Joachim Ballmeyer, po wojnie sądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, został wypuszczony na wolność ze względów zdrowotnych. Amerykański dziennikarz Rafael Daves przeprowadza wywiad ze zbrodniarzem w jego domu niedaleko Monachium.

„Łut szczęścia” to nazwa biura, które prowadzi prywatny detektyw Frank Venture. Frank chętnie pracuje w przebraniu. Pewnego dnia odwiedza go panna Black, która prosi go o pomoc w odzyskaniu rodzinnych pereł, które zginęły pod jej nieobecność w tajemniczych okolicznościach. Po rozważeniu wszystkich za i przeciw Frank decyduje się przyjąć to zlecenie na ciekawych zasadach dotyczących jego wynagrodzenia. Panna Mary nie ma pieniędzy, więc nie ma czym opłacić nawet zaliczki, ale jeżeli detektyw odnajdzie perły, to zamierza je sprzedać i z otrzymanych funduszy zapłacić za wykonanie zadania. Z drugiej strony jeżeli detektyw nie zdemaskuje złodzieja, to nie będzie mu się należała żadna zapłata, nawet zaliczka. Autor: Janusz Jaxa; Zdjęcia:

Inscenizacja sztuki Tadeusza Różewicza w reż. Adama Hanuszkiewicza z jego udziałem i innych znakomitych aktorów: Aleksandry Śląskiej, Zofii Kucówny, Czesława Wołłejko, Andrzeja Łapickiego i Zbigniewa Zapasiewicza. Wersja zrekonstruowana cyfrowo. Podtytuł sztuki "Nasza mała stabilizacja" zrobił swoistą karierę. Bardzo szybko stał się uniwersalną formułą dla określenia stanu świadomości ludzi początku lat 60. (i nie tylko), nastawionych na pilnowanie swego i obojętnych wobec istotnych problemów współczesności.

Spektakl Teatru Sensacji „Kobra”. Autorem jest Maciej Słomczyński, ukrywający się pod pseudonimem Joe Alex, a sztukę wyreżyserował Józef Słotwiński. Na pokładzie samolotu lecącego z Johannesburga do Londynu zostaje popełnione morderstwo – ginie przedstawiciel handlowy kopalni diamentów Richard Knox. Znajdujący się przypadkowo wśród pasażerów ekspert Scotland Yardu podejmuje śledztwo. W roli głównej wystąpił Mariusz Dmochowski, a obok niego wystąpili m.in. Danuta Szaflarska, Igor Śmiałowski, August Kowalczyk.

Spektakl Teatru Telewizji z roku 1964. Powieść Zbigniewa Uniłowskiego wyreżyserował Jerzy Antczak. Utwór prezentuje studium psychiki kilku mieszkańców sublokatorskiego pokoiku czynszowej kamienicy warszawskiej na początku lat trzydziestych ubiegłego stulecia. Daremne próby bohaterów – skazanych na bezczynność młodych intelektualistów, którzy nie potrafią zdobyć dla siebie miejsca w społeczeństwie międzywojennej Polski – prowadzą do katastrofy. Nie mogą znaleźć pracy, zadowolenia, szczęścia.

Polska prapremiera sztuki Goethego odbyła się w 1961 roku w warszawskim Teatrze Współczesnym. Doczekała się też wersji telewizyjnej (premiera 8 lutego 1965 roku). Nowe możliwości techniczne sprawiły, że inscenizacja Erwina Axera jeszcze zyskała na wartości. Pełnym blaskiem jaśnieje też kreacja Zofii Mrozowskiej jako Ifigenii, z pewnością jedna z najlepszych w bogatym dorobku tej aktorki. W mitologii greckiej Ifigenia pozostaje w cieniu swego sławniejszego rodzeństwa - Elektry i Orestesa. Jej losy są wszakże nie mniej dramatyczne, choć pozbawione piętna zbrodni. Przeciwnie, to dzięki Ifigenii naznaczony klątwą bogów ród Atrydów doczekał się moralnego odrodzenia. W klasycznie zbudowanej sztuce Johanna Wolfganga Goethego mniej znana z córek Agamemnona urasta do rangi jednej z najpiękniejszych pod względem etycznym postaci mitologii.

Dokonana przez Zygmunta Hübnera adaptacja powieści Mikołaja Gogola. Akcja spektaklu rozgrywa się w dziewiętnastowiecznej Rosji. Bohaterem jest osobnik stanowiący niejako wzorzec aferzysty. Do miasta N. przyjeżdża tajemniczy gość. Okazuje się, że jego zamiarem jest kupno jak największej ilości "martwych dusz", czyli chłopów, którzy zmarli, a figurują na listach i właściciele muszą płacić za nich podatki. Czyczykow (tak nazywa się ów przybysz) zachęca poszczególne osoby do sprzedawania mu zmarłych chłopów - wszystko ma się odbywać zgodnie z prawem. Czyczykow (w tej roli Tadeusz Łomnicki)to człowiek o wielu obliczach. Stosownie do okoliczności bywa skromny i sentymentalny, elokwentny i bezceremonialny, pokorny lub jowialny, pewny siebie lub zahukany.

„Kartoteka” wydaje się dziś wyjątkowo wiernym odwzorowaniem świata przedstawionego w sztuce. Siła wizji reżysera poraża do dzisiaj. To on pierwszy z taką mocą ukazał tragizm, grozę i ciemność Różewiczowskiego dramatu. Reportażowe, realistyczne „dokrętki”, przedstawiające świat wokół domu Bohatera paradoksalnie pogłębiły surrealistyczną aurę, w której toczy się akcja. „Kartoteka” to ciąg luźno powiązanych epizodów. W ich centrum znajduje się leżący w łóżku Bohater, nazywany przez odwiedzających go ludzi rozmaitymi imionami. Czyżby więc uosabiał całe pokolenie?. Spektakl otwiera scena mierzenia pokoju i łóżka przez dwie anonimowe postacie. Rodzi się sugestia, że to fragment przygotowań do pogrzebu. Kolejne sceny zaś są chaotyczną projekcją wstecz, dotyczącą wybranych epizodów z życia Bohatera. W tej gmatwaninie wspomnień, lęków, wizji i obsesji szamocze się „ja” Bohatera, wspaniale granego przez Tadeusza Łomnickiego.

Powstałe w 1835 roku „Dożywocie” uchodzi za jedną z najlepszych komedii Fredry. Napisane niemal równo ze „Ślubami panieńskimi”, „Zemstą” i „Panem Jowialskim” dorównuje im także pod względem wartości literackich i walorów teatralnych. W „Dożywociu” Fredro obrócił ostrze swej satyry przeciwko skąpstwu. Zaświadcza o tym już motto sztuki, wzięte tradycyjnie od krewniaka pisarza – Andrzeja Maksymiliana Fredry: „U skąpego lub u chciwego – cała w mieszku dusza”.

Komedia Franciszka Zabłockiego, którą autor zadedykował królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Tekst został oparty na francuskiej komedii „Zakochany fircyk” Jana Ramagnesiego. Zabłocki był jednym z najpopularniejszych komediopisarzy swego czasu, czyli drugiej połowy XVIII wieku – napisał ponad 50 sztuk. Główną intrygę komedii tworzą zabiegi Fircyka, które mają go doprowadzić do ożenku z Podstoliną. Intryga jest zbudowana logicznie i z pełną konsekwencją według zasady trzech jedności. Zwraca uwagę głęboki rys psychologiczny poszczególnych osób komedii. W telewizyjnej inscenizacja sztuki z 1968 r. wystąpiła plejada znakomitych aktorów.

Molierowska komedia w reżyserii Jerzego Gruzy, z legendarną rolą Bogumiła Kobieli. Spektakl z 1969 roku. Złota Setka Teatru Telewizji. Molier (1622-1673) napisał „Le Bourgeois gentilhomme” na zamówienie króla Ludwika XIV i wystawił komedię w Chambord w 1670 r. Zgodnie z żądaniem protektora, pomieścił w sztuce m.in. balet oraz „ucieszne ceremonie tureckie”. W klasycznej inscenizacji telewizyjnej wypadły one rzeczywiście „uciesznie”, dzięki ogromnej vis comica aktorów uczestniczących w tej paradzie przebierańców.

Przedstawienie utrzymane w konwencji teatru faktu zostało zrealizowane na podstawie dokumentów z procesu norymberskiego. Ten jedyny w swoim rodzaju sąd narodów trwał od 20 listopada 1945 roku do 1 października 1946 roku. Dwunastu oskarżonych skazano na karę śmierci. Spektakl, w którym wystąpiła czołówka polskich aktorów, uznano za jedno z najciekawszych osiągnięć telewizji tamtych lat. Siła oddziaływania widowiska zaskoczyła nawet samego reżysera.

Dramat jednego z wielkich polskich romantyków Juliusza Słowackiego w reżyserii Gustawa Holoubka. Spektakl z 1969 roku należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. Juliusz Słowacki napisał „Mazepę” w październiku 1834 roku, a więc niedługo po ukończeniu „Kordiana”. Jednak rękopis zniszczył uznając swoje dzieło, po lekturze świeżo wówczas wydanego poematu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”, za zbyt niedoskonałe. Po latach wrócił do tematu i ostatecznie opublikował „Mazepę” w styczniu 1840 roku. Prapremiera dramatu odbyła się w grudniu 1847 roku, w Budapeszcie. Prapremiera polska miała miejsce w Teatrze Miejskim w Krakowie, 5 czerwca 1851 roku. Od tego czasu tragedia rodzinna Słowackiego stale gości na naszych scenach.

Inscenizacja tragedii Williama Szekspira, zrealizowana w 1969 roku przez Andrzeja Wajdę. Wersja zrekonstruowana cyfrowo. W rolach Makbeta i Lady Makbet obsadzeni zostali Tadeusz Łomnicki i Magda Zawadzka – aktorzy, którzy w tym czasie zyskali popularność w serialu „Pan Wołodyjowski”. To przewrotne wykorzystanie wizerunku artystów przez reżysera miało posłużyć takiej interpretacji tragedii, w której szekspirowskie pytanie: skąd się bierze zło w człowieku? – zabrzmiałoby z całą ostrością.

Dramat Tadeusza Rittnera zrealizowany w 1970 roku przez Andrzeja Łapickiego. W małym prowincjonalnym miasteczku mieszka lekarz wraz ze swoją żoną Marią (w tej roli Marta Lipińska) i synkiem. Niestety, to małżeństwo jest bardziej efektem poczucia honoru niż miłości do żony. Przedmałżeńska ciąża Marii zmusiła lekarza do ożenku, rezygnacji z ambicji zawodowych i do zamieszkania na prowincji. Szybko jednak zdobywa znaczącą pozycję w lokalnej społeczności. Jest świetnym specjalistą, zostaje też wybrany na burmistrza. Zaniedbywana – przez robiącego karierę męża – Maria wdaje się w romans z inżynierem Jurkiewiczem (Roman Wilhelmi). Zazdrosny doktor zabija swoją żonę. Ostatecznie sąd oczyszcza go jednak z winy. Odtrącony przez środowisko i trawiony wyrzutami sumienia, popełnia samobójstwo.

Sztuka Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera. Dzieło zaliczane jest przez historyków literatury do „pasożytniczych" utworów Witkacego – jest rodzajem literackiej parodii dramatu Tadeusza Rittnera „W małym domku” (1904). Wskazuje na to aluzyjnie brzmiący tytuł i podobne powikłanie związków intymnych pomiędzy bohaterami, choć nie ma tu nawiązań wprost do pierwowzoru. Istota sprawy polega na drastycznie odmiennym klimacie dramatu – zamiast naturalistycznej tragedii Witkacy daje jej parodię, szydząc z psychologizmu i reguł wszelkiego prawdopodobieństwa. W realizacji z 1970 roku wystąpili m.in. Halina Mikołajska, Halina Dobrowolska, Henryk Bąk, Ryszard Pietruski, Jerzy Turek

Różewiczowski „teatr poetyczny” o nieskuteczności prób samorealizacji, poszukiwaniu tożsamości i rozliczeniach z przeszłością. Niekonwencjonalna komedia przedstawia drobnomieszczańską rodzinę z jej zasadami i nawykami myślowymi.

Jedna z najbardziej znanych komedii Williama Szekspira w reż. Zygmunta Hübnera. Złota Setka Teatru Telewizji. „Poskromienie złośnicy” Williama Szekspira to zawiła, pełna przebieranek i qui pro quo opowieść o sekutnicy, którą ujarzmił sprytny młodzieniec. Padewskiego kupca Baptystę los obdarzył sporym majątkiem i dwiema pięknymi córkami. Do łagodnej i tkliwej Bianki (Anna Seniuk) wzdycha rój wielbicieli, wśród nich szlachetny Hortensjo (Ryszard Pietruski) i romantyczny Lucenzio (Jan Nowicki). Natomiast jej starszą siostrę Katarzynę (Magdalena Zawadzka) młodzieńcy omijają z daleka, bojąc się jej szyderczych docinków i złośliwości.

Adaptacja powieści Marii Kuncewiczowej pod tym samym tytułem. Autorem scenariusza i reżyserem jest Janusz Majewski, a premiera spektaklu odbyła się na antenie TVP 14 marca 1971 r. Opowieść o miłości i skomplikowanych losach ludzkich po II wojnie światowej nawiązująca do celtyckiej historii miłości Tristana i Izoldy. Odpowiednikiem Tristana jest Michał (Andrzej Seweryn), były polski partyzant, a Izoldy - Angielka o imieniu Kathleen (Małgorzata Brauenk). Dziewczyna wychodzi za mąż za profesora psychologii Bradleya (Gustaw Holoubek), odgrywającego w tym trójkącie rolę króla Marka. Historia Michała i Kathleen pokazuje, jak wiele napięć i emocji targało środowiskiem powojennej emigracji.

Dramat Tadeusza Różewicza w reżyserii Helmuta Kajzara; spektakl z roku 1971. Tytułowy „Śmieszny staruszek” jest na emeryturze, pracuje na pół etatu jako przewodnik w Zarządzie Zabytków. Nie ma nikogo bliskiego, mieszka samotnie z manekinem zamiast kobiety, z lalkami zamiast dzieci. Zaczął je zbierać, gdy spostrzegł, że jego życie jest puste, jak rurka bez kremu. Jest może trochę fetyszystą, ale nie wariatem - śmieszny i zarazem wzruszający mieszkaniec polskiej prowincji.

Słynny dramat Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Lidii Zamkow. Spektakl z 1971 roku. Akcja dramatu oparta jest na prawdziwym wydarzeniu – ślubie Lucjana Rydla z chłopką z podkrakowskich Bronowic, Jadwigą Mikołajczykówną 20 listopada 1900 roku. Zabawa weselna gromadząca chłopów i gości z miasta przeobraża się w widowisko wizyjno-symboliczne, w którym następuje szydercza konfrontacja romantycznego mitu gotowości do powstańczego zrywu z niedojrzałością ówczesnego społeczeństwa. W spektaklu wystąpili m.in. Mariusz Dmochowski, Katarzyna Łaniewska, Anna Dymna, Leszek Herdegen, Józef Nowak, Teresa Lipowska.

Napisana w 1894 roku „Profesja pani Warren” to dramat o prostytucji. Georg Bernard Shaw, znany ze swych społecznych pasji, potraktował wszakże owo zagadnienie nie w sposób trywialnie sensacyjny, lecz demaskatorski i wręcz socjologiczny. Wyniki jego analizy były dla mieszczańskiego społeczeństwa druzgocące. Po pierwsze: podstawową przyczyną płatnego nierządu nie jest zepsucie kobiet i wyuzdanie mężczyzn, lecz... bieda. Po drugie natomiast: prostytucja nie stanowi jakiegoś pokątnego procederu, lecz jest międzynarodowym, niezwykle dochodowym biznesem, z którego zyski czerpią nie tylko typy spod ciemnej gwiazdy, lecz także - oczywiście pośrednio i dyskrecjonalnie - ogólnie szanowane osobistości i instytucje. Fabuła "Profesji pani Warren" odsłania działanie tego mechanizmu w sposób jasny, logiczny i nie budzący wątpliwości

„Zemsta” w reżyserii Jana Świderskiego to inscenizacja w najlepszym tego słowa znaczeniu. Tradycyjna, bliska tekstowi Fredry. Przedstawienie zaliczone do Złotej Setki Teatru Telewizji. Arcydzieło komediopisarstwa. Najpopularniejszy i najwybitniejszy utwór mistrza Aleksandra Fredry (1793-76). Sztuka, która od swej premiery w 1834 r. nie schodzi z polskich scen. U źródeł pomysłu Fredry legła „powieść gminna”, zaczerpnięta z zamierzchłej przeszłości. Historię rodowego sporu Firlejów i Skotnickich, zwaśnionych współwłaścicieli zamku w Odrzykoniu (w którego posiadanie nb. wszedł Fredro po ślubie z Zofią z Jabłonowskich), komediopisarz przeniósł w czasy sobie współczesne, tuż po upadku Rzeczypospolitej, na bliżej nie określoną prowincję.

Jerzy Gruza zaadaptował na scenę Teatru Telewizji tragikomedię napisaną w 1901 roku, której autorem jest George Bernard Shaw. To opowieść o dość pogmatwanym związku Kleopatry i Juliusza Cezara. Shaw skupił się na jednym, szczególnym wydarzeniu. Juliusz Cezar (Gustaw Holoubek) spotyka młodziutką Kleopatrę, prawowitą władczynię Egiptu, (Magdalena Zawadzka) tuż po przybyciu ze swym wojskiem do Aleksandrii przed posągiem Sfinksa. Ona sobie nie zdaje sprawy, kim on jest. Potem wydarzenia nabierają tempa, romans miesza się z polityką.

W dramacie poświęconym Erykowi XIV historycy literatury dopatrzyli się analogii z Szekspirowskim „Hamletem”, a w postaci króla żyjącego na krawędzi obłędu dostrzegli stylizowany autoportret autora, czyli Augusta Strindberga. Spektakl z 1972 roku wyreżyserował Maciej Prus. Eryk XIV (Henryk Talar), syn Gustawa I, założyciela dynastii Wazów, zasiadał na tronie Szwecji zaledwie osiem lat. W 1568 r. został obalony i uwięziony przez możnowładców pod wodzą jego przyrodnich braci – Jana (Jerzy Janeczek), księcia Finlandii, ożenionego z Katarzyną Jagiellonką, i Karola (Wiesław Komasa), księcia Sudermanii, późniejszego króla Szwecji Karola IX, sromotnie pobitego pod Kircholmem przez polskiego bratanka Zygmunta III Wazę.

Sensacyjny spektakl Jerzego Janickiego w reżyserii Józefa Słotwińskiego. Podczas wakacji na wybrzeżu zostaje zamordowany właściciel lodziarni, Listkowski. Rozpoczyna się śledztwo, trwają przesłuchania ludzi z nim związanych. Zamordowany nie zdążył wpłacić na pocztę znacznej sumy pieniędzy, zginęła też drogocenna ikona, którą zamierzał sprzedać. Na trop zabójcy naprowadza znaleziona guma do żucia. W spektaklu wystąpiła plejada znakomitych aktorów, m.in. Joanna Jędryka, Irena Karel, Emil Karewicz, Janusz Kłosiński, Krzysztof Kowalewski.

Spektakl Teatru Sensacji Kobra z 1973 roku. Scenariusz napisał popularny autor kryminałów Andrzej Wydrzyński, a wyreżyserował Stanisław Zaczyk. Bohaterem jest bogaty przemysłowiec Martin Antofagasta (Ignacy Machowski), któremu ktoś w licznych listach z pogróżkami grozi śmiercią. Dokładnie podany jest termin zgonu: 14 maja o północy. Przerażony wynajmuje prywatnego detektywa. Strzegą go również dwaj policjanci. Pogróżki to skutek pewnej tajemnicy z przeszłości Antofagasty. Ktoś pragnie się zemścić za to, co zrobił mężczyzna. Czy uda się go ochronić? I czy tajemnica wyjdzie na jaw? W spektaklu występuje plejada polskich gwiazd, m.in. Halina Kowalska, Jerzy Kamas, Janusz Zakrzeński oraz Leonard Pietraszak.

Tragedia Juliusza Słowackiego w reżyserii Gustawa Holoubka. Spektakl z 1973 roku. Sztuka opowiada o autentycznych zdarzeniach, które miały miejsce w Rzymie w 1599 roku. Zgwałcona przez ojca Beatryks zabija go za przyzwoleniem matki. Rodzina postanawia zamaskować zbrodnię. Jednak skrycie kochający Beatryks ksiądz Negri, zazdrosny o jej uczucie do młodego malarza Gianniego Giani donosi władzom o zbrodni.

Aleksander Bardini dla telewizyjnej sceny wyreżyserował „Trzy siostry” Antoniego Czechowa, jedną z najważniejszych realizacji w historii Teatru Telewizji. Debiutowały w nim w rolach tytułowych trzy studentki warszawskiej PWST: Ewa Ziętek, Krystyna Janda i Joanna Szczepkowska. Aleksander Bardini w swojej inscenizacji pozostał wierny Czechowowi, nie udziwniał, nie skracał zbytnio tekstu. Postawił na prawdę psychologiczną, ukazał ludzkie dramaty bez nadmiernej teatralizacji i pustych gestów. Warto przypomnieć sobie świeże, a przecież już na swój sposób dojrzałe, aktorstwo Jandy, Szczepkowskiej czy Fronczewskiego. Wzrusza Tadeusz Kondrat w roli Fieraponta, starego, głuchego stróża. W spektaklu wystąpili także m.in.: Henryk Talar, Zbigniew Zapasiewicz, Bronisław Pawlik i Kazimiera Utrata. Premiera odbyła się 25 listopada 1974.

Spektakl na podstawie dramatu Janusza Krasińskiego – ilustracja zjawiska, które krytycy nazwali „syndromem Krasińskiego”. W utworach pisarza, który sam przeżył za kratami dziesięć lat (1947-56), najczęściej pojawia się niesprawiedliwie osądzony bohater. W „Śniadaniu u Desdemony” takim bohaterem jest Tadeusz (Ignacy Gogolewski), który wraca do domu po niesłusznie spędzonych w więzieniu latach. Zastaje w mieszkaniu oprócz żony wyraźnie zadomowionego Adama (Edmund Fetting) – przyjaciela sprzed lat.

Klasyczna inscenizacja tragedii Szekspira w reż. Jerzego Gruzy, z Bożeną Adamkówną i Krzysztofem Kolbergerem w rolach głównych. Romeo i Julia pochodzą ze zwaśnionych rodów: Montekich i Kapulettich. O akceptowanym przez obie rodziny ślubie nie może być mowy. W Weronie dochodzi do konfliktu pomiędzy Tybaltem (krewnym Kapulettich) a Merkucjem (przyjacielem Romea). Pojedynek kończy się śmiercią tego drugiego. Romeo, pragnie pomścić śmierć przyjaciela. W wyniku pojedynku ginie Tybalt. Karą dla Romea ma być wygnanie. Tymczasem Pani Kapuletti informuje Julię, że ta wyjdzie za mąż za Parysa. Z pomocą kochankom spieszy zakonnik Laurenty. Na skutek nieporozumienia dochodzi do tragedii – Romeo i Julia giną śmiercią samobójczą.

Scenariusz spektaklu powstał na podstawie powieści sensacyjnej Janusza Głowackiego, która została wydana w serii „Ewa wzywa 07…”. Porucznik Goraj szuka zaginionego niejakiego Rękasa Stanisława, który odnajduje się po pewnym czasie. Niestety w charakterze denata. Mówiąc wprost rzeczony Rękas Stanisław zostaje po prostu wyłowiony z Wisły na wysokości Młocin, a uprzednio otruty. Motyw rabunkowy. Swoją drogą warto by prześledzić rolę Wisły w powieści milicyjnej, to jednak temat na osobną dysertację. Śledztwo więc jak wspomniałem rutynowe, wiodące nas od jednego do drugiego podejrzanego.

Rekonstrukcja śledztwa Milicji Obywatelskiej w sprawie napadu na Bank Rolny w Strzelcach. Zamaskowani napastnicy obezwładniają strażnika i włamują się do skarbca. Strażnik próbując uciec zostaje dotkliwie pobity i mocno skrępowany. Obrażenia te doprowadzają do jego śmierci. Śledztwo rozpoczyna się po odkryciu zwłok przez sprzątaczkę. Prezentacja przebiegu śledztwa i działań operacyjnych MO zmierzających do ustalenia sprawców przestępstwa. Zakrojone na olbrzymią skalę działania doprowadzają do znalezienia tropu łączącego jednego z pracowników banku z bandytami. Mimo podjętej inwigilacji podejrzanych podejrzany bankowiec ginie w tajemniczych okolicznościach zabity przez wspólników. Dalsze śledztwo wyjaśnia, że napadu i morderstw dopuścili się ludzie wywodzący się z tak zwanej prywatnej inicjatywy. Wszyscy winni zostają zatrzymani a większość łupu zostaje odzyskana.

Sztuka Henryka Ibsena w reżyserii Macieja Englerta. Nora (w tej roli Marta Lipińska) i Torwald (Jan Englert) są małżeństwem. Ona szczęśliwa, beztroska żona i matka, on dyrektor banku. Na pozór szczęśliwe małżeństwo ma swoje tajemnice. Nora, aby uratować chorego męża pożyczyła pieniądze i podrobiła na wekslu podpis ojca. Wierzyciel ją szantażuje. Torwald, gdy dowiaduje się prawdy, pokazuje swoje prawdziwe oblicze. Z zakochanego męża staje się bezwzględnym egoistą, obawiającym się jedynie o reputację i karierę. Gdy posłaniec przynosi wiadomość, iż wierzyciel zwraca rewers, Torwald znów staje się kochającym mężem. Nora jednak odchodzi…

Komedia Aleksandra Fredry w reżyserii Krystyny Meissner. Spektakl z 1975 roku. Pan Jenialkiewicz (w tej roli Bronisław Pawlik), człowiek energiczny i wierzący we własną operatywność jest opiekunem czworga młodych kuzynów i zarządcą ich majątków. Majątki po paru latach jego gospodarowania są zrujnowane, a osobiste plany na skutek działalności stryja mocno skomplikowane. Dopiero naprawdę przedsiębiorcza bratanica Matylda rozwiązuje wszystkie problemy. Kłopoty młodych kończą się zaręczynami.

Dramat „Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego w reżyserii Krystyny Skuszanki z 1976 roku. Spektakl jest telewizyjną wersja przedstawienia z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Fabuła Lilly Wenedy dzieje się w czasach przedhistorycznych, w okolicach jeziora Gopło.Przedstawia podbój Wenedów przez najeźdźczych Lechitów. Ostateczną przyczyną klęski potężnych i szlachetnych Wenedów jest tajemny los, ciążąca nad nimi bliżej nieokreślona klątwa. Ginącego narodu nic więc nie może ocalić: ani wzniosły król – harfiarz Derwid, oślepiony w niewoli przez okrutną Gwinonę, królową Lechitów; ani „wódz dwugłowy” – skuci przez Lechitów jednym łańcuchem i tak występujący w ostatnim boju królewicze Lelum i Polelum; ani czysta ofiara życia królewny Lilli: wygrywa ona wprawdzie straszliwy zakład z Gwinoną, trzykrotnie wybawiając ojca od pewnej śmierci (przyczynia się przy tym do wypuszczenia z niewoli braci), ale ginie nie zdoławszy odzyskać dla swego ludu królewskiej harfy, która jedynie mogłaby go zb

Teatralna adaptacja dramatu Johanna Wolfganga von Goethego. Stary Faust (Emil Karewicz), wielki uczony zawiera pakt z Mefistofelesem (Franciszek Trzeciak) – w zamian za jego duszę diabeł ofiaruje mu młodość i poznanie sensu istnienia. Faust staje się pięknym młodzieńcem (Olgierd Łukaszewicz) i poznaje młodą, cnotliwą dziewczynę Małgorzatę (Małgorzata Potocka). Zwraca się do Mefistofelesa o pomoc w jej uwiedzeniu. Mefistofeles podrzuca dziewczynie szkatułkę z biżuterią. Zauroczona Małgorzata spotyka się z Faustem. Młodzi wyznają sobie miłość i umawiają się na schadzkę...

Komedia kryminalna utrzymana w klimacie czarnego humoru. Sztuka, do złudzenia przypominająca najbardziej brytyjski z gatunków, wyszła spod pióra Janusza Majewskiego ukrywającego się pod pseudonimem Patrick G. Clark. Spektakl w reżyserii autora miał premierę w 1976 roku. Akcja rozgrywa się w Anglii. Dwie samotne kobiety – matka i córka prowadzą cichy pensjonat na peryferiach portowego miasta. Damy te zachwycają manierami i urokiem osobistym, dlatego nikt nie podejrzewa, w jak niezwykły sposób urozmaicają sobie życie. Obie działają według wcześniej opracowanego planu. Pozbawiają życia przebywających w pensjonacie mężczyzn, a tym samym zagarniają ich pieniądze. Czy komisarzowi policji uda się rozwiązać zagadkę tajemniczych zgonów?

Napisana w 1924 roku „Matka” to jeden z najgłośniejszych i najczęściej wystawianych dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jerzy Jarocki inscenizował tę sztukę dwukrotnie, w 1964 i 1972 roku. Ten ostatni spektakl, zrealizowany na deskach Starego Teatru w Krakowie, z biegiem czasu obrósł legendą. Jarockiego chwalono zwłaszcza za świetne oddanie nadrealistyczno-groteskowej poetyki Witkacego. Podkreślano urodę scenografii, operującej nagłym, czasem ekspresjonistycznym kontrastem i malarską niespodzianką. Pochlebne recenzje zebrali aktorzy. Ich gra – „nierzeczywista” i sztuczna, pełna „zdeformowanych” gestów, ruchu i mimiki stwarzała wrażenie obcowania ze światem pozarealnym, niepodobnym do codziennego życia.

Anna Seniuk, Wojciech Pszoniak i Jerzy Stuhr stworzyli w tej sztuce Gabrieli Zapolskiej niezapomniane kreacje. Zrealizowany w 1977 roku spektakl Tomasza Zygadły należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. Jedna z najbardziej znanych komedii Gabrieli Zapolskiej, napisana została w 1907 roku. Realistyczna, precyzyjnie pod względem psychologii bohaterów skonstruowana historia trójkąta małżeńskiego. W klasycznym spektaklu reżyser Tomasz Zygadło kładzie nacisk przede wszystkim na prawdę i uniwersalizm ludzkich charakterów i zachowań.

„Trzy po trzy” Aleksandra Fredry należy do klasyki polskiej literatury pamiętnikarskiej. Telewizyjny spektakl Adama Hanuszkiewicza został zrealizowany filmowo, co było wówczas, w 1977 roku, nowatorską formą dla Teatru Telewizji. Gawędziarskie, liryczne i pełne humoru wspomnienia z młodości, z lat kampanii napoleońskiej i żołnierskiego życia, przeplatają się z poważnymi refleksjami o wojnie, własnej twórczości, czasie, pamięci, przemijaniu i szczęściu. Przywołane wspomnieniami sceny z życia narratora uzupełniają fragmenty jego sztuk (m.in. „Ślubów panieńskich”, „Pierwszej lepszej”), wiersze i pieśni żołnierskie.

Przedstawienie Teatru Sensacji Kobra z 1977 roku. Pod pseudonimem autora sztuki kryje się nie kto inny jak dobrze wszystkim znany Feliks Falk. Spektakl wyreżyserował Piotr Szulkin. Philip Reynolds, właściciel motelu i stacji benzynowej, ginie tragicznie pod kołami samochodu. Nic nie wskazuje na to by był to nieszczęśliwy wypadek. Śledztwo w sprawie morderstwa prowadzi inspektor Stark. Wśród podejrzanych są syn i pasierb denata. Steve jest hazardzistą i narkomanem, gra na wyścigach, ma długi. Z kolei Harry jest zaangażowany w prowadzenie motelu i marzy, by zostać jego właścicielem. Barman otwiera własny bar, ale nie jest jasne skąd wziął na to pieniądze. Wiadomo natomiast, że przed śmiercią Philip był szantażowany.

Inscenizacja bardzo rzadko wystawianej komedii Aleksandra Fredry. Spektakl z 1977 roku w reżyserii Ewy Bonackiej. Osią fabuły jest często wykorzystywany przez autora wątek miłosny. Antonio powraca po trzech latach do rodzinnej gospody w Apeninach. Oczekuje tu na przybycie ukochanej Rozyny, by uwolnić ją z rąk Fabricia. Fabricio wyposażony w fałszywe dokumenty zamierza uprowadzić Rozynę do Toskanii. Tam poślubi ją wbrew jej woli i zagarnie połowę posagu. Wędrowny handlarz cudownymi lekami potajemnie pomaga obu rywalizującym stronom. Antonio zdobywa dowody świadczące o oszustwach Fabricia. Podstarzały zalotnik dostaje odpowiednią nauczkę. Ojciec Antonia zgadza się na ślub młodych...

Komedia polityczna Juliana Ursyna Niemcewicza w adaptacji i reżyserii Jerzego Rakowieckiego. Spektakl z 1977 roku. Akcja sztuki Juliana Ursyna Niemcewicza (1758 – 1841) toczy się w okresie Sejmu Czteroletniego. W obradach nastąpiła przerwa. Posłowie rozjeżdżają się do domów. Walery – syn Podkomorzego – wraca do rodziców na wieś. Czeka tu na niego starościanka Teresa. Młodzi darzą się sympatią i myślą o małżeństwie. Sprzeciwiają się temu rodzice Teresy, którzy przeznaczają jej na męża Szarmanckiego – uwodziciela i hulakę. Ten zaś, bardziej niż o starościance, myśli o jej posagu. Walery tymczasem, dając wyraz swej miłości do Teresy, zrzeka się majątku, czym zyskuje przychylność jej rodziców i zgodę na ślub.

Perełka XVIII-wiecznego teatru dworskiego, pióra Jana Potockiego – autora „Rękopisu znalezionego w Saragossie”. Inscenizacja Krzysztofa Zaleskiego z 1978 r. znalazła się w Złotej Setce Teatru Telewizji. Sztukę Jana Potockiego wystawiono w 1792 roku w Łańcucie, będącym wtedy rezydencją księżnej Elżbiety z Czartoryskich Lubomirskiej. „Parady” składają się z sześciu miniatur scenicznych, w których występują charakterystyczne dla commedii dell'arte postaci. O telewizyjnej inscenizacji z 1978 roku, zaliczonej do Złotej Setki Teatru TV, w branżowej prasie pisano: „Krzysztof Zaleski wybrał drogę pośrednią pomiędzy wierną rekonstrukcją osiemnastowiecznego teatru dworskiego a pastiszem commedii dell'arte. Oszczędna dekoracja, podobnie jak w pierwszej powojennej inscenizacji »Parad« w Teatrze Dramatycznym, składa się z podestu z ledwie zasugerowanymi w tle atrybutami kolejnych miejsc w akcji. Wspaniałe, pełne fantazji i pikanterii kostiumy jak w klasycznej commedii dell'arte potęgują wyrazistoś

Dramat Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Łapickiego zrealizowano dla Teatru Telewizji w 1978 roku. „Warszawiankę” Stanisława Wyspiańskiego po raz pierwszy wystawiono 26 listopada 1898 roku. Dzięki temu spektaklowi sztuka stała się sławna, a rola Starego Wiarusa w interpretacji Ludwika Solskiego do dziś stanowi niedościgniony wzór dla kolejnych odtwórców tej postaci. Od „Warszawianki” rozpoczęła się również wielka polemika ideowa Wyspiańskiego z tradycją romantyczną, a zwłaszcza kultem bohaterszczyzny i chwalebnej śmierci za ojczyznę. „Powstań Polsko, skrusz kajdany, dziś twój triumf albo zgon” – głoszą słowa pieśni Casimira Delavigne'a, napisanej na wieść o powstaniu listopadowym. Utwór ten, przetłumaczony przez Karola Sienkiewicza i opatrzony tytułem „Warszawianka”, stał się zdaniem autora „Wyzwolenia" apoteozą raczej „zgonu” niż „triumfu”. Czy ludzie, którzy śpiewają takie pieśni są zdolni do wywalczenia niepodległości? Czy słowa „kto przeżyje wolnym będzie, kto umiera

Inscenizacja dramatu Alfreda de Musseta w reżyserii Agnieszki Holland z Jerzym Stuhrem w roli głównej. Musset odwołał się do starych kronik, przedstawiając burzliwe dzieje XVI-wiecznej Florencji, grę sił republikańskich i najmożniejszych rodów arystokratycznych, walkę o władzę w księstwie i pozycję wewnątrz klanu, dworskie intrygi, także z udziałem książąt kościoła. Z tego samego źródła autor zaczerpnął historyczne wątki dotyczące Lorenza de Medici, który w 1537 roku doprowadził do zamachu na życie księcia Florencji i swego krewniaka, Aleksandra de Medici.

Spektakl przeniesiony z Teatru Ateneum w Warszawie. Akcja sztuki rozpoczyna się w pracowni krawieckiej, podczas balu manekinów. Właśnie teraz, w ciągu jednej nocy w roku, mogą one zrealizować swoje marzenia o wolności. Niestety, przypadek sprawia, że uroczystość zostaje zakłócona. W pracowni pojawia się intruz, przywódca socjaldemokratów poseł Ribande. Bojąc się, by obcy nie wydał ich tajemnicy, manekiny skazują go na śmierć przez obcięcie głowy. Po wykonaniu wyroku manekin nr 41 przyprawia sobie czerep ofiary. W portfelu denata znajduje zaproszenie na bal organizowany przez potentata przemysłu samochodowego. Jako poseł Ribande bierze więc w nim udział, stając się tym samym obserwatorem politycznych intryg, afer, korupcji i rozmaitych, mniej lub bardziej obrzydliwych, gierek. Ich inspiratorami i uczestnikami są nie tylko opływający w dostatki kapitaliści, lecz także ich rzekomi przeciwnicy - działacze robotniczy.

Komedia w trzech aktach wierszem, wystawiona po raz pierwszy we Lwowie 29 kwietnia 1822 roku. Spektakl z 1978 roku wyreżyserował Jan Świderski. W akcji biorą udział cztery osoby: Elwira (Elżbieta Starostecka), jej mąż - hrabia Wacław (Jerzy Kamas), kochanek Alfred (Marek Kondrat), oraz pokojówka i powiernica - Justysia (Joanna Szczepkowska), z którą obaj panowie zdradzają hrabinę. Komedia obraca się wokół jednej sprawy - zdrady małżeńskiej, a rozgrywa w jednej dekoracji w domu Wacława, zachowując jedność miejsca i zręcznie skonstruowanej akcji, prowadzącej do zdemaskowania czworokąta. Z realizmem i odwagą obserwacji obyczajowej, przesyconej jadowitą ironią, harmonizuje zakończenie, w którym obaj mężczyźni całą winę zrzucają na Justysię, zapowiadając wysłanie jej do klasztoru (co pozwoli im pozbyć się świadka). W trójkącie Elwira - Wacław - Alfred wszystko zostanie po dawnemu.

Sensacyjny dramat autorstwa Feliksa Falka, ukrywającego się pod pseudonimem Edward Neyman. Spektakl z 1978 roku wyreżyserował Bogdan Augustyniak. Groźny bandyta szukając schronienia przed poszukującą go milicją porywa przypadkową osobę, Mirosza – zdolnego inżyniera mającego udać się na placówkę zagraniczną. Przestępca postanawia ukryć się w domu Miroszów. Zatrzymuje tam również znajomych inżyniera. Gangster oczekuje pomocy ze strony wspólnika, zostaje jednak przez niego zastrzelony. Inżynier Mirosz, po nieprzyjemnych przeżyciach postanawia pozostać w kraju i razem z żoną zaopiekować się chorym teściem.

Dramat Stanisława Wyspiańskiego w monumentalnej inscenizacji Andrzeja Wajdy. Spektakl zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji. Głośny spektakl Andrzeja Wajdy przygotowany na scenie Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie w 1974 roku, został przeniesiony w plener, do warszawskich Łazienek, gdzie narodził się pomysł napisania „Nocy listopadowej” podczas pobytu Stanisława Wyspiańskiego w 1898 roku. Łazienki, jak można sądzić, zrobiły na nim tak wielkie wrażenie, że właśnie tu dostrzegł idealne miejsce akcji swojego dramatu i niezwykle skrupulatnie odtworzył w sztuce nawet topografię terenu.

Najstarsza polska sztuka teatralna. Tragedię Jana Kochanowskiego zrealizował Zbigniew Zapasiewicz w roku 1979. W dwa tygodnie po zaślubinach podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego z Krystyną, córką Mikołaja Radziwiłła zwanego Czarnym, odbyły się uroczyste przenosiny nowożeńców do domu pana młodego. Zamoyski postanowił uświetnić to wydarzenie wystawieniem niepublikowanej dotychczas tragedii Jana Kochanowskiego. Tragedia Jana Kochanowskiego nawiązuje do klasycznego wątku literatury antycznej. Przedstawione w niej wydarzenia poprzedzają wyprawę Greków przeciwko Troi, opisaną w „Iliadzie” Homera. Do Troi przybywają greccy posłowie, żądając wydania Heleny, żony Menelausa, uprowadzonej przez królewicza Parysa zwanego też Aleksandrem. Właściwie wszystko przemawia za tym, by oddać piękną Helenę prawowitemu małżonkowi. Wina królewicza trojańskiego – pogwałcenie praw boskich i świętego prawa gościnności – jest oczywista. Młodych nie łączy prawdziwie głębokie uczucie – dla Aleksandra Helena j

Telewizyjna adaptacja opowiadania Stanisława Grochowiaka z 1979 roku. Opowieść esesmana, wychowanka ideologii narodowego socjalizmu, komendanta obozu, który tłumaczy motywy swojego postępowania i przedstawia historię związku z żoną Nelli, na podstawie małżeńskiego dziennika. Mianem trismusu określa się mimowolny skurcz szczęk występujący u psów po ugryzieniu ofiary.

Spektakl Macieja Wojtyszki „Epilog” z 1979 roku przedstawia ten okres życia Mickiewicza, w którym poeta po wydaniu „Pana Tadeusza” zaprzestał publikowania utworów poetyckich i poświęcił się działalności organiza­torskiej wśród emigrantów powstania listopadowego; kiedy to romantyczny twórca podjął misję pielgrzyma wol­ności.

Słynny dramat Tadeusza Różewicza, tym razem w wersji Krzysztofa Kieślowskiego z 1979 roku z Gustawem Holoubkiem. Debiut dramaturgiczny poety Tadeusza Różewicza (ur. 1921) przyjęto raczej z dystansem, jego propozycja zbytnio różniła się od tego, co wówczas widywano w teatrach. Od premiery „Kartoteki” (Teatr Dramatyczny w Warszawie, 1960) było jednak jasne, że jego sceniczna twórczość jest zjawiskiem szczególnym – „była próbą zerwania z polskim teatrem typu Zapolskiej, a nie mogła być polską odbitką Becketta czy Ionesco”. „Stała się jakby nowym alfabetem dramatycznym” – jak określił to sam autor po latach.

Przed „Polonezem” Sity był menuet Mickiewicza, chocholi taniec Wyspiańskiego, Gombrowiczowski kadryl – jedyna forma w świecie pozbawionym formy, tryumfalne tango Edka z Mrożkowskiej wizji kresu kultury. Metafora polskiego tańca łączy w sobie groteskę z tragizmem. „Polonez” J. S. Sity to portret polskiej duszy, którą toczy od wieków ta sama choroba, poetycki zapis świadomości narodu schwytanego w pułapkę własnej mitologii, niezdolnego do dystansu, bezwzględnej samooceny. Przestrzeń dramatu związana realiami z wydarzeniami poprzedzającymi drugi rozbiór Polski funkcjonuje wewnątrz „Wiecznego Teraz”, jest przestrzenią rytualną, określoną miarą i tempem wiersza w równym stopniu co jego sensem.

Adaptacja prozy Jerzego Pilcha w reżyserii Jerzego Krysiaka. Opowieść o człowieku, który dokonuje niełatwego obrachunku ze swoim życiem. W obskurnym, zaniedbanym mieszkaniu spędza dzień za dniem na piciu wódki „żołądkówki”, oglądaniu telewizji i wspominaniu przeszłości. Kiedyś wiodło mu się lepiej. Miał ładne mieszkanie, „szlachetną żonę i nieudanego syna”. Potem oboje odeszli. Pozostała samotność oraz rosnąca świadomość przegranego życia. I oczekiwanie. Na co? Na kogo? Wszelkie próby usensownienia własnej egzystencji spełzły na niczym. Medycyna przyniosła rozczarowanie. Literatura pozostała niespełnionym marzeniem. Jedyny ożywczy powiew w zatęchły i coraz bardziej duszny świat bohatera wniosła Gracha Petersburg – prostytutka, z którą przeżył ognisty romans.