VPRO Backlight

(Herhaling van 4 september 2011) Indrukwekkende documentaire over de gevolgen van schaliegaswinning in de VS Filmmaker Josh Fox, woonachtig in het waterwingebied van New York, kan zijn land leasen aan een bedrijf dat gaswinning op zijn terrein wil gaan doen. Voor 100.000 dollar. Zo’n aanbod kun je moeilijk afslaan. Maar Fox vertrouwt het niet. Het is het begin van een roadmovie langs de boorputten in de VS. Schaliegas wordt gezien als een ideale oplossing om de schaarste te overbruggen nadat de aardolie is uitgeput en duurzame energie op wereldschaal nog niet echt op gang is. In de VS zijn al tienduizenden boorputten geslagen om het gas met behulp van veel chemicaliën aan de aardlagen te onttrekken. De achtertuin van Josh Fox is nu nog een idyllisch bos - maar wat zal schaliegaswinning met zijn land doen? In GASLAND reizen we door de VS met Fox die, door het leasecontract dat hij kreeg opgestuurd, nieuwsgierig werd naar de ervaringen van mensen die al voor het geld zijn gezwicht. Het is geen reis door Amerika waar je vrolijk van kunt worden. Tal van mensen hebben op zijn minst drinkwatervervuiling, en anders wel gezondheidsklachten of onverkoopbaar land. Onderweg blijkt de stoet van benadeelden die door de Gascowboys wordt achtergelaten, alsmaar groter. En als duidelijk wordt hoe de boorbedrijven het met de politiek geregeld hebben, dat alle booractiviteiten van de normale milieuregels zijn uitgezonderd, houdt Fox het voor gezien; er komt geen handtekening onder het contract.

Door de val van het kabinet krijgt Nederland in 2012 geen echte troonrede. Maar nooit snakten we zo hardnekkig naar een verhaal over hoe het ons vergaat en waar we heengaan. Tegenlicht komt daarom – twee dagen voor de verkiezingen – met zijn hoogsteigen troonrede voor ons geplaagde land. Ramsey Nasr, onze Dichter des Vaderlands, is de gids van dienst. Hij neemt ons mee naar de werkelijkheid van Nederland op een keerpunt.

Door toedoen van de banken zit Nederland in de diepste crisis sinds de jaren dertig. Miljarden euro’s belastinggeld waren nodig om het financieel systeem op de been te houden en het einde van de reddingsoperaties is nog lang niet in zicht.

Over het Duitse mirakel Terwijl Nederland in diepe crisis verkeert, draait de economie van onze oosterburen op volle toeren. Waarom doen de Duitsers het zoveel beter dan wij? Alexander Oey steekt voor Tegenlicht de grens over om de geheimen van het Duitse succes te doorgronden.

Er is een grote revolutie in het ‘kleine’ aan de hand. Zoals we van lezers bloggers zijn geworden, transformeren we nu van consument naar producent. Van energievoorziening tot verzekering, alles wordt kleinschalig en lokaal. In Tegenlicht het revolutionaire antwoord op de wereld van de multinationals.

Op de Westelijke Jordaanoever vindt een wonder plaats. Daar verrijst de nieuwe superstad Rawabi. High tech, groen en… Palestijns. Volgend jaar wonen er 40.000 mensen uit de nieuwe Palestijnse middenklasse. Tegenlicht ging kijken.

In het tussen marxisme en marktwerking verscheurde China zoeken jonge intellectuelen naar houvast in de klassieke filosofie.

Chinese politici die worden verdacht van betrokkenheid bij moord, partijleiders die weken van de radar verdwijnen: de machtsoverdracht in China verloopt niet op rolletjes.

Op 23 september 1960 vertrok de legendarische schrijver John Steinbeck voor een reis door zijn eigen land: de Verenigde Staten van Amerika. Op het uur af vijftig jaar later begon Geert Mak aan een tocht in diens voetspoor. Om net als Steinbeck de balans op te maken: Hoe is Amerika er vijftig jaar later aan toe?

Bestuurders van Nederland opgelet! Hardnekkige problemen in Nederland, in de zorg, het onderwijs en in de industrie zijn in Europese buurlanden allang opgelost. Door gewaagde visie met gedurfde besluiten en spectaculaire resultaten. Tegenlicht onderzoekt de oplossingen.

Winnende documentaire op IDFA 2012 Midden in het centrum van Hebron, een stad van 120.000 Palestijnen, hebben zich 800 Joodse kolonisten gevestigd. Zij worden dag en nacht beschermd door een overmacht aan Israëlische soldaten. De jonge Israëlisch-Nederlandse filmmaakster Esther Hertog huurde er een caravan en filmde er het absurdisme van het dagelijks leven.

Big Boys Gone Bananas!* Hoe ver reikt de macht van een grote corporatie? De Zweedse filmmaker Fredrik Gertten heeft dit recentelijk meegemaakt. Zijn eerdere film, BANANAS!* verhaalt van een rechtszaak die twaalf Nicaraguaanse plantagearbeiders hebben aangespannen tegen de grote fruitfabrikant Dole Food.

Joris Luyendijk duikt onder in de Londense City en daalt af in de hoofden van de meester-bankiers. Een onderzoek naar adrenaline, testosteron, verslaving en de magie van het grote geld.

Het jaar van de grote verandering 2013 moet het jaar van de grote verandering worden. Het jaar van de nieuwe gedachten en vergezichten. In Agenda 2013 geven grote, nieuwe denkers en doeners hun visie op de toekomst.

De crisis laat de falende macht van de markt zien. De consument wordt weer burger en ontwikkelt initiatieven waarbij persoonlijk contact, samenwerking en overzichtelijkheid voorop staan. Een nieuw Nederland daagt.

Braziliaanse topondernemer Ricardo Semler werd schatrijk door zijn werknemers gelukkig te maken.

'The Giving Pledge': superrijken in Amerika besluiten de helft van hun vermogen weg te geven. Hoe staan kapitaalkrachtige Nederlanders tegenover dit ogenschijnlijk onbaatzuchtige initiatief?

Tegenlicht schetst de arbeidsmarkt van de toekomst, waar niet geld verdienen, maar geluk het belangrijkste streven is.

Tegenlicht portretteert een groep Nigeriaanse immigranten in de Chinese metropool Guangzhou.

De term 'welvaartsevangelie' wordt door tegenstanders schamper gebruikt om een variant van de pinksterkerk aan te duiden, die de nadruk legt op succes en voorspoed in het hier en nu. Is dat het hele verhaal? Tegenlicht wil meer weten en gaat op pad om te begrijpen wat deze kerken aan moderne mensen te bieden hebben.

Tegenlicht neemt u mee op een duizelingwekkende reis langs de belastingparadijzen met als gidsen internationale belastingexperts en data-nauten.

Tegenlicht kijkt mee over de schouder van een man die ondanks de crisis een overvloedige toekomst verwacht: Peter Diamandis. Door technologische ontwikkelingen wordt het leven beter dan ooit.

Is Europa naast een muntunie ook al een gezamenlijke arbeidsmarkt van 27 landen? Tegenlicht neemt de proef op de som.

Door de crisis beginnen alle bestaande instituties te wankelen. Gelukkig is het tegelijkertijd het moment bij uitstek waarin we oude bestuursvormen en economische modellen achterhaald kunnen verklaren en zélf onze toekomst kunnen vormgeven. Tegenlicht kijkt in de laatste aflevering van dit seizoen met transitiehoogleraar Jan Rotmans naar de kiemen van het nieuwe Nederland.