Maklowicz on the go

Wszystkie drogi w górach Sierra Nevada (a jest tylko jedna: malownicza droga nr 395) prowadzą do Pradollano miasta zbudowanego od podstaw w latach 60 - tych. Miejscowe wędliny, sałatka z tuńczyka i pieczonej papryki czy krokiety z szynką można potraktować jako przystawki przed daniem głównym, które Robert przyrządza własnoręcznie, a jest to Tortilla de Sacromonte z wieprzowymi podrobami.

Fragment wybrzeża Morza Śródziemnego położony na południe od masywu Sierra Nevada nosi nazwę Costa Tropical. Zgodnie z tą nazwą, miejscowa nizina jest idealnym terenem do upraw owoców tropikalnych. W tamtejszych ogrodach rosną m.in.: mango, awokado, chirimoya, liczi, kumkwata czy limonkwaty, a wśród specjałów regionu wymienia się trzcinę cukrową i rum.

Otoczona górami i pustyniami Almería na tle innych regionów Hiszpanii wydaje się wciąż nieodkryta. A warto tu przyjechać, choć to statystycznie najgorętsze miejsce w Europie ze średnią temperaturą w roku powyżej 19°C. Samo miasto kusi zabytkami starymi (arabska Alcazaba), nowszymi (katedra obronna) i najnowszymi (portowa rampa kolejowa ze szkoły Eiffela czy podziemne schrony z czasów Wojny Domowej). Jest tu też elegancka aleja Paseo de Almería, piękny targ spożywczy i aleja gwiazd filmowych – światowego formatu. Filmowy trop prowadzi nas do Muzeum Kina (a tam, nieoczekiwanie… John Lennon i jego muzyczna wanna) oraz do Fortu Bravo. To miasteczko z Dzikiego Zachodu, zbudowane na potrzeby kinematografii, w którym swoje spaghetti-westerny kręcił Sergio Leone. A co w almeryjskim menu? Polędwiczki wieprzowe po kowbojsku, suszone sardele, ryby panierowane oraz danie wybitnie miejscowe – La Cuajadera.

Murcia potrafi zaskoczyć. W kasynie nie ma ruletki, za to można tam zaliczyć szybki kurs historii architektury, a Plaza de las Flores, czyli Plac Kwiatowy, znany jest nie z kwiatów, ale z wybornych tapas. Z jakich specjałów kulinarnych słynie miasto i region?

Kiedy mam depresję i mało czasu, jadę do Bańskiej Szczawnicy – zwierza się Robert. Miasto położone jest tylko 150 km od polskiej granicy, a mało kto w Polsce o nim słyszał. Osada w kotlinie wśród Szczawnickich Wierchów wyrosła w średniowieczu jako ośrodek górniczy. Co tu wydobywano? Srebro i złoto! Ślady dawnego bogactwa widać do dziś. Do dzisiaj też można oglądać podziemne sztolnie, których setki kilometrów wydrążono pod samym miastem i w jego okolicy, oraz genialny XVIII-wieczny kaskadowy system sztucznych stawów, które generowały niezbędną do funkcjonowania kopalni energię wodną. A tropy kulinarne? Comber z sarny, tort Urpiner pieczony z miejscowym ciemnym piwem czy rzetelna kapustová polievka, w sam raz dla górnika. Prawdziwą ucztą może być też kolacja w… ośrodku narciarskim, położonym kilka kilometrów za miastem. Szefem kuchni jest tam Lubomir Herko – ścisła czołówka słowackiej sztuki kulinarnej.

Wizytę w podtatrzańskim Liptowie Robert zaczyna od spotkania z konsulem honorowym RP w Liptowskim Mikulaszu. Dobrze wiedzieć, że w razie kłopotów (przejedzenia?) można liczyć na pomoc polskiej placówki. A na poważnie – konsul potwierdza tezę Roberta, że przez ostatnie dwie dekady słowacka gastronomia poczyniła wielkie postępy. Góra Chopok może być atrakcyjna nawet w czasie zadymki śnieżnej, bo zamiast jeździć na nartach można tam zjeść np. gulasz segedyński nowej restauracji na samym szczycie. A po nartach? Największy w tej części Europy aquapark pod Liptowskim Mikulaszem czy baseny termalne w Beszeniowej (nie do wiary, że 20 lat temu była tam tylko jama w ziemi z gorącą wodą). Kolejne atrakcje kulinarne to liptowska sałatka z oscypkiem i korbaczikiem – sery to tutejsza specjalność – drobi czyli kiełbaski z ziemniaków, szulki z makiem, baranina ze strapaczką czy haluszki z bryndzą i skwarkami, przyrządzane przez autentyczną liptowską gospodynię z Partizánskiej Ľupčy.

Objazd sycylijskiej metropolii rozpoczyna się w Monreale, na skraju żyznej niziny zwanej „Złotą Muszlą”. Na wschód od miasta kameralne Cefalù pod wielką skałą, gdzie smakujemy m.in. karczochy smażone w cieście. Ponadto na talerzu grillowane nadziewane sarde a beccafico oraz caponata z bakłażanów.

Po obiecane w tytule wiktuały Robert wyrusza z Palermo. Tytułowy cukier odnajduje pod postacią kolorowych owoców frutta martorana zrobionych z marcepanu. A sól...

Z jakich słodkości słynie miasto Noto? Jak czekolada trafiła do Modiki? Na te i inne pytania odpowiada Robert Makłowicz w czasie podróży, która prowadzi z Selinuntu, do Scicli i dalej do winiarskiej Avoli. Przepis dnia: buccatini con broccoli alla siciliana czyli makaron z kalafiorem po sycylijsku.

Największy czynny wulkan w Europie wybucha słabiej i silniej dość często, a potoki lawy niszczą ludzkie mienie. Mimo to w miasteczkach i wioskach pod Etną kwitnie życie. Robert wyjaśnia ten stan rzeczy odwiedzając winnicę w apelacji DOC Etna i sam rzuca wyzwanie dymiącej górze – na jej stokach gotuje bez trwogi involtini di pesce spada czyli roladki z włócznika. Podróżnik spod Wawelu zjeżdża nad Morze Jońskie, podziwia nierealne piękno Taorminy i zatrzymuje się w Syrakuzach, mieście genialnego Archimedesa, ale też Platona i Ajschylosa, który wystawiał swoje sztuki w zachowanym do dziś starogreckim teatrze. Czerpiąc natchnienie ze Źródła Aretuzy Robert opiewa prozą makaron w folii Pasta a Cartocio i odkrywa, jak starożytni wyrabiali papirus.

Robert odwiedza największe miasto Republiki Serbskiej, jednej z dwóch głównych części składowych kraju o nazwie Bośnia i Hercegowina. Trudne dzieje tych ziem znają prawie wszyscy. Nie wszyscy jednak znają dawną twierdzę turecką nad rzeką Vrbas i działającą tam restaurację. Mało kto w Polsce wie, gdzie w Banja Luce można zjeść najlepsze čevapi i jak się je robi. Niewielu z nas widziało wsie na przedgórzu dynarskim, wodospady na rzece Krupa i tradycyjną serbską ceremonię pod nazwą „Slava”. Czy ktoś wie, gdzie i jak wyrabiają swój tradycyjny ser banjaluccy trapiści, znani też jako doskonali piwowarzy? Na liście nieoczywistości również sarma, pita i drobiowe ražniči.

Arcyksiążę Franciszek Ferdynand spędził swoją ostatnią noc w Ilidży. Spod hotelu Austria, w którym nocował, Robert wyrusza do centrum Sarajewa, modyfikując jednak marszrutę arcyksięcia. Próbuje najlepszych (jak mówią) čavapów w mieście, podgląda pracę rzemieślników w uliczkach Baščaršii, nie przeszkadza wiernym w meczecie, porównuje poziom słodkości tureckiej baklavy, wiedeńskiego tortu Sachera i miodu kasztanowego. W winnicy nad miastem kosztuje miejscowego wina szampańskiego i gotuje zupę tarhana čorba – niejedyną w trakcie tej podróży. Ślady niedawnej wojny i cmentarze na stadionach, to na szczęście już przeszłość w dzisiejszym Sarajewie.