God in The Netherlands

In de eerste aflevering van God in de Lage Landen vertelt presentator Ernst Daniël Smid het verhaal van de eerste christelijke boodschappers die het waagden om rond 700 na Christus in het heidense, drassige land het evangelie te gaan verkondigen. Ze deden dat met gevaar voor eigen leven. Ze kwamen niet alleen van overzee, zoals Willibrord en Bonifatius. Het was een zekere Liudger uit Zuilen (bij Utrecht) die het werk van zijn overzeese collega's voortzette en met succes. Een zeer recente archeologische vondst toont aan dat er rond 800 na Christus al mensen waren die christelijke symbolen droegen.

In de tweede aflevering van God in de Lage Landen vertelt presentator Ernst Daniël Smid over de invloed van kloosters op onze samenleving. In het begin van de twaalfde eeuw is het christendom de enige godsdienst van de lage landen. Overal schieten kloosters als paddenstoelen uit de grond. Deze kloosters worden centra van economie en werkgelegenheid. Norbert van Gennep is een Limburger. Na een bizar voorval trekt Norbert zich in het jaar 1114 terug in een Benedictijns klooster. Maar uit onvrede besluit hij het klooster te verlaten en wordt hij zelf de stichter van een kloosterorde, de Norbertijnen. Met hun strakke leefritme van werken en bidden hebben de monniken ons land vorm gegeven. Zij hebben kanalen gegraven, dijken gebouwd, grond ontgonnen en bij gebrek aan schoon drinkwater zorgden zij voor het schuimend alternatief: bier.

In de derde aflevering van God in de Lage Landen vertelt Ernst Daniël Smid hoe kerktorens het Nederlandse landschap domineren. Maar langzaam verandert het huis van God tot een statussymbool voor de stad. Bisschop Jan Van Arkel vindt dat de Domtoren best wat hoger mag worden dan gepland. Geert Grote gaat in protest tegen dit dure project en schrijft het boekje Contra Turrim Traiectensem: Tegen de Toren van Utrecht. Hij vergelijkt de Dom met de Toren van Babel. De kerk wordt een drukbezochte plaats waar mensen graag gezien willen worden. Rijken kopen kerkbanken en praalgraven. In de 16e eeuw zijn veel protestanten de pracht en praal zat. Na de Beeldenstorm worden de meeste katholieke kerken hergebruikt door protestanten. De focus komt te liggen op Bijbellezing en prediking.

Herman Finkers begint zijn nieuwste voorstelling met een psalm in het Twents. Dit kan hij doen dankzij het vertaalwerk van dominee en professor Anne van der Meijden. In deze aflevering van God in de Lage Landen spreken ze samen over de schoonheid van een Bijbel in je moerstaal. Dat lijkt vanzelfsprekend, maar vroeger was de Bijbel louter in het Latijn en het lezen ervan voorbehouden aan priesters. En de vertaling die de priesters hadden zat vol fouten. Iemand die nu vooral bekend staat als humanist, gruwelde van die foute vertaling en besloot er iets aan te doen. Zijn naam: Desiderius Erasmus.

In deze aflevering kijken we hoe de kerk en de christenen reageren op de gevolgen van de industrialisatie. Er ontstaat een nieuwe vorm van armoede, waar het instituut kerk nauwelijks op reageert. Het zijn individuen die actie ondernemen. De beroemdste is wellicht Vincent van Gogh. Iedereen kent hem als schilder, maar hij wilde het evangelie verkondigen onder de mijnwerkers in België en deelde zijn leven met hen. Hij kreeg zelfs de bijnaam 'Christus van de kolenmijn'. In België trok ook een katholiek priester zich het lot van de nieuwe armen aan. Zijn naam: Adolf Daens. De Katholieke Kerk was niet blij met zijn activisme en zette hem uit zijn priesterambt. Uiteindelijk werd Daens politiek actief.

In deze aflevering is de toekomst van God in de lage landen is onzeker. De secularisatie en de leegloop van de gevestigde kerken lijken onomkeerbaar. Binnen de eigen gelederen van de kerk ontstaat twijfel aan de waarheidsgetrouwheid van de Bijbel en christelijke dogma’s.