13 in de oorlog

Als in mei 1940 Duitse troepen ons land binnen vallen proberen Nederlandse militairen met man en macht de Duitsers tegen te houden. De vader van Dirk (8 jaar Rotterdam) vecht bij de Grebbeberg. In de eerste aflevering laat presentator Lisa Wade de lange en smalle loopgraven zien van waaruit de Nederlandse soldaten een hopeloze strijd leveren tegen de Duitse troepen.Er zijn veel te weinig kogels. En met hun vaak oude en versleten geweren en veel te weinig kogels kunnen ze niet op tegen de Duitse overmacht.

Vanaf nu zijn de Duitsers de baas in Nederland. Lisa Wade laat zien dat ook tijdens de oorlog het gewone leven doorgaat. Hans (13 jaar, Amsterdam) moet nu Duitse woordjes leren voor een proefwerk. Tot groot ongenoegen van zijn vader, die de Duitsers maar niet kan vergeven dat ze Rotterdam hebben plat gebombardeerd. Als dan ook nog een Duitse soldaat bij het gezin wordt ingekwartierd, gaat het helemaal mis.

Lisa Wade bezoekt in Lunteren de 'Muur van Mussert'. De plek waar jaarlijks een grote bijeenkomst van NSB’ers werd gehouden. De vader van Corry (12 jaar, Hilversum) is lid van de NSB, de Nationaal-Socialistische Beweging. Deze partij is juist blij met de komst van de Duitsers. Veel mensen vinden NSB’ers landverraders omdat ze met de Duitse nazi's samenwerken. Op school wordt Corry gepest en ze mag ook niet meer bij andere kinderen spelen. En als de bevrijding nadert zijn veel NSB’ers bang voor de wraak van hun landgenoten.

Lisa Wade gaat in Londen op zoek naar plaatsen die van belang waren voor de Nederlanders die hier tijdens de oorlog verbleven. In ’13 in de oorlog’ gaat het deze keer over de Nederlandse waaghalzen, die tijdens de bezetting naar het vrije Engeland vluchten. Pieter is 16 jaar en hij wil niet langer in Nederland blijven. Hij wil vechten tegen de Duitsers. Pieter waagt zich aan een gevaarlijke overtocht die veel mensen het leven kost. Zal hij de overkant halen?

Els (15 jaar) brengt in het geheim krantjes en posters rond. Gevaarlijk werk, want als de Duitsers erachter komen, kan ze zwaar gestraft worden. In de vijfde aflevering staat het Nederlandse verzet centraal. Lisa Wade gaat naar de voormalige dodencel van de Scheveningse strafgevangenis waar duizenden verzetsmensen hun laatste nacht hebben doorgebracht. Lukt het koerierster Els wel om uit handen van de Duitsers te blijven?

Kaat (12 jaar, Amsterdam) wordt niet meer toegelaten in het zwembad of de bioscoop. Ze wordt verplicht om een gele Jodenster te dragen, en ze krijgt een grote J in haar persoonsbewijs gestempeld, zodat ze altijd herkenbaar is. En dan krijgt het gezin ook nog eens oproep om zich te melden voor een werkkamp in het oosten. Als ze niet vrijwillig gaan, worden ze op hardhandige wijze uit huis opgehaald. Lisa Wade bezoekt het Anne Frank huis waar acht onderduikers twee jaar lang ondergedoken hebben gezeten.

Veel Nederlandse mannen duiken tijdens de oorlog onder om niet te hoeven werken in de Duitse oorlogsindustrie. Verzetsmensen zorgen er voor dat allerlei officiële documenten zoals persoonsbewijzen, bonkaarten, vergunningen nagemaakt worden. Lisa Wade laat zien hoe ze dat deden. Ook worden er distributiekantoren overvallen om aan echte voedselbonnen te komen. De wapens voor zulke overvallen worden vaak door Engelse vliegtuigen gedropt. Soms gaat dat heel erg fout, zijn de verzetsmensen verraden en worden ze opgepakt door Duitse soldaten.

Roos (13 jaar, Amsterdam) is met haar ouders opgepakt en weggevoerd naar doorgangskamp Westerbork. Hier wachten ze op transport naar de vernietigingskampen in Polen. Niemand wil naar het onbekende oosten, waar nog nooit iemand is teruggekeerd. In deze aflevering bezoekt Lisa Wade bezoekt in Polen het grote vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau waar de meeste joden meteen na aankomst in de gaskamers werden vermoord. Tot haar grote verbijstering vindt ze op het terrein nog een meisjesring.

In deze aflevering beschrijft Lisa Wade de gevolgen van het mislukken van de slag om Arnhem. Samen met zijn opa houdt Joost (10 jaar, Arnhem) nauwgezet de razendsnelle opmars van de geallieerden bij. Wanneer duizenden parachutisten bij Arnhem landen zal Nederland toch ook snel bevrijd worden, hopen ze. Maar dat loopt helaas anders want de belangrijke slag om Arnhem wordt verloren

In de Hongerwinter van 1944 is er in grote delen van Nederland een groot tekort aan voedsel. Duizenden mensen, vaak kinderen trekken er daarom dagelijks op uit op zoek naar voedsel. Lopend, op krakkemikkige fietsen, of kapotte kinderwagens. Ook Marie (12 jaar, Den Haag) gaat met haar broertje op zware hongertocht om wat spullen te ruilen voor iets eetbaars. Maar dan moeten ze de etenswaren ook nog veilig thuis zien te krijgen.

In deze aflevering staat Nederlands- Indië centraal. Meer dan drie eeuwen lang was het een kolonie van Nederland, bestuurd door residenten, zoals de vader van Christiaan (12 jaar, Batavia). Ze voelen zich sterk verbonden met Nederland en als hun vaderland wordt binnengevallen door de Duitsers, doneren ze vrijwillig geld en kostbaarheden als bijdrage in de oorlogsvoering. Maar dan wordt Nederlands- Indië zelf onder de voet gelopen. Door Japan. Christiaan en zijn vader belanden in een mannenkamp waar ze onder vreselijke omstandigheden proberen te overleven.

Presentatrice Lisa Wade is in Wageningen op de plek waar de onderhandelingen over vrede in Nederland plaatsvond. In Hotel de Wereld zit ze aan de tafel waar die besprekingen plaats hadden. Als de overgave van de Duitse troepen in Nederland is getekend, viert het hele land feest. Geallieerde troepen worden door duizenden mensen aan de kant van de weg begroet, kinderen rijden mee op tanks, krijgen kauwgum en chocolade van de soldaten en dagenlang wordt er feest gevierd. Maar niet door jonge Duitse soldaat Jurgen (16 jaar), die heilig geloofde in zijn Führer.

De oorlog is afgelopen en Nederland is bevrijd. De joodse David (13 jaar, Den Haag) keert terug uit Auschwitz waar zijn familie vermoord is. In Nederland zit niemand te wachten op zijn komst. Want het land ligt in puin en moet worden opgebouwd. Overal liggen onontplofte bommen en landmijnen die geruimd moeten worden. Lisa Wade laat zien hoe gevaarlijk dat is.